Ανάλυση της διαρροής της TTIP από το LobbyControl, το Corporate Europe Observatory (CEO) και το Friends of the Earth Europe
Από την πρώτη κιόλας διαρροή εγγράφου θέσεων της ΕΕ πάνω στην ρυθμιστική συνεργασία, τον Δεκέμβριο του 2013, κατέστη σαφές ότι η ορμή της ατζέντας της “ρυθμιστικής σύγκλισης” μέσα στην TTIP θα γίνεται μακροπρόθεσμα μέσω ενός μηχανισμού που ονομάστηκε “ρυθμιστική συνεργασία”, κάτι που αποτελεί επίσης κομμάτι της CETA , συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Καναδά.
Οι προτάσεις της ΕΕ δείχνουν μια τάση παραχώρησης στις ΗΠΑ και στις ομάδες των λόμπι ενός σημαντικού ρόλου στα αρχικά στάδια νομοθέτησης ενώ υπονομεύουν τον ρόλο του κοινοβουλίου και των εθνικών κυβερνήσεων στη διαδικασία θέσπισης ρυθμίσεων. Ενώ τμήματα του κειμένου δεν λένε κάτι νέο, δεδομένου πως η ΕΕ συμβάλλει μόνον εδώ και έναν χρόνο, οι αυθεντικές προτάσεις των ΗΠΑ γίνονται διαθέσιμες δημόσια για πρώτη φορά.
Το κείμενο που διέρρευσε χάρις στην Greenpeace δείχνει πως οι Αμερικανοί διαπραγματευτές παίζουν ακριβώς εκείνον τον ρόλο για τον οποίο είχαν προειδοποιήσει οι κριτικές φωνές.
Προωθούν ισχυρά δικαιώματα στα εταιρικά λόμπι, περιλαμβάνοντας καθυστερήσεις, τροπολογίες, ή και κατάργηση νέων νομοθετικών προτάσεων, μέσω κοινοποιήσεων και σχολιασμού, υπονομεύοντας την αρχή της πρόληψης και παρέχοντας το υπόβαθρο για την αναχαίτιση των κανονισμών που έχουν θεσπιστεί για την προστασία του δημόσιου συμφέροντος.
Οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ ζητούν από την ΕΕ:
Εταιρικά προνόμια
Υποχρέωση των κυβερνήσεων να λαμβάνουν υπ' όψη σχόλια επιχειρηματικών ομάδων: Οι κυβερνήσεις πρέπει να δημοσιοποιούν οποιαδήποτε σχόλια των λόμπι που δέχονται πάνω σε μελλοντικά νομοσχέδια όπως επίσης και τις δικές τους απαντήσεις πάνω στα σχόλια. (Άρθρο X.8: 6). Επιπλέον οι κυβερνήσεις υποχρεούνται ρητώς να αιτιολογούν πως σχετίζονται οι προτεινόμενες ρυθμίσεις με την τεκμηρίωση, στοιχεία και πληροφορία που παρέχουν οι μεγάλες εταιρείες. (Άρθρο Χ.14:2). Αυτές οι υποχρεώσεις αντανακλούν την απόπειρα των ΗΠΑ να εξάγουν το δικό τους θεσμικό σύστημα, το οποίο έχει την τάση να καθυστερεί νομοθετήματα προστασίας δημοσίου συμφέροντος.
Νέο εργαλείο προώθησης αιτημάτων εταιρικής επιρροής: Οι ΗΠΑ προτείνουν στην ΕΕ να πειθαρχήσει σε μια ειδική ρήτρα, η οποία στήθηκε για να ευνοήσει τις εταιρείες: να αποκτήσουν το δικαίωμα να χαρακτηρίζουν ποια νομοθετήματα ή ρυθμίσεις είναι αναγκαίο να τροποποιηθούν, προταθούν ή να καταργηθούν, σε ποικίλες βάσεις ακόμη και για το ότι τα βρίσκουν απλώς επαχθή. (Άρθρο Χ.15- petitions)
Οι επιχειρήσεις συμμετέχουν ενεργά στην κατάρτιση προδιαγραφών: Η ρυθμιστική συνεργασία θα γίνεται και σε τομεακό επίπεδο. Στα τεχνικά εμπόδια του εμπορίου, επί παραδείγματι, ΗΠΑ και ΕΕ είναι πρόθυμες να παραχωρήσουν στις μεγάλες εταιρείες τη δυνατότητα να υποβάλλουν προτάσεις και στις δύο διοικήσεις για την αμοιβαία εναρμόνιση προδιαγραφών. (Τρέχουσες Τακτικές των διαπραγματεύσεων της ΤΤΙΠ, σελίδα 10- “Tactical State of Play of the TTIP Negotiations, page 10).
Σημεία και κριτήρια προκατάληψης υπέρ επιχειρήσεων
Προβάδισμα των επιπτώσεων στο εμπόριο επί των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Οι ΗΠΑ επιθυμούν να καταστήσουν υποχρεωτική την επικέντρωση στις επιπτώσεις επί του εμπορίου (Άρθρο Χ.9). Αυτό μειώνει τη σημασία άλλων κριτηρίων όπως η προστασία των καταναλωτών και του περιβάλλοντος.
Προωθείται μονομερής αξιολόγηση: Οι ΗΠΑ προωθούν επιθετικά την ενδυνάμωση του ρόλου αξιολόγησης επιπτώσεων υπάρχουσας και μελλοντικής νομοθεσίας (Άρθρο Χ.8 και Χ. 13, για την υπάρχουσα νομοθεσία συγκρίνετε και το Άρθρο Χ.16). Είναι ιδιαίτερα τρομακτικό το ότι οι ΗΠΑ υπογραμμίζουν τη σημασία της προσέγγισης μέσω κόστους / οφέλους ( Άρθρο Χ.13 3.1 c) περισσότερο από όσο κάνουν τα σημερινά κείμενα της ΕΕ. Η ανάλυση του κόστους/οφέλους ασχολείται μόνο με το κόστος των νόμων για τις επιχειρήσεις και δίνει ελάχιστη προσοχή στα συνολικά οφέλη για την κοινωνία. Επιπλέον, μέσω της Αμερικανικής εμπειρίας γνωρίζουμε ότι είναι μια εξειδικευμένη τεχνική διαδικασία που συχνά βασίζεται σε δεδομένα των βιομηχανιών.
Ατζέντα Απορρύθμισης
Επιτίθεται στην αρχή της πρόληψης ( προφύλαξης): Η θέση των ΗΠΑ αποτελεί άμεση επίθεση στην αρχή της προφύλαξης. Αυτό αποκαλύπτεται με τις διαρροές για την ρυθμιστική συνεργασία αλλά και στα υπόλοιπα κεφάλαια. Στο πρώτο, το άρθρο 14 αφορά την «Λήψη αποφάσεων βασισμένων σε αποδεικτικά στοιχεία», το οποίο βάλλει ευθέως εναντίον της αρχής της προφύλαξης: «Να δρας προληπτικά εφόσον λείπει η επιστημονική απόδειξη». Άλλες επιθέσεις περιλαμβάνουν την υποχρέωση κυβερνήσεων να βασίζουν τις αποφάσεις τους και τις ρυθμίσεις τους σε αποδείξεις και πληροφορίες που είναι αξιόπιστες και υψηλής ποιότητας, περιλαμβάνοντας την έρευνα για επιστημονική και οικονομική πληροφόρηση ( Χ 14:1).
Ακόμη, θα πρέπει να σημειωθεί πως σε άλλα κεφάλαια, ειδικά στο κεφάλαιο για υγειονομικά και φυτο-υγειονομικά μέτρα, οι ΗΠΑ στην πράξη αποκλείουν την εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης ( Άρθρα Χ4 και Χ 5).
Είναι ξεκάθαρο σημάδι πως μια απειλή χρήσης ένδικων μέσων (του δικαστικού συστήματος επενδύσεων Investment Court System—ISDS/ICS) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ωθήσει μια χώρα την άλλη στην αποδυνάμωση ή ακύρωση λήψης νέων μέτρων.
Αδιαφορία για τη δημοκρατία
Αμοιβαία αναγνώριση: ένας από τους στόχους της ρυθμιστικής συνεργασίας είναι οι νόμοι στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να αναγνωρίζονται ως αντίστοιχοι. Όσο κι αν είναι το ανώτατο επιτρεπτό όριο φυτοφαρμάκων που επιτρέπεται στην ΕΕ, μια συμφωνία αμοιβαίας αναγνώρισης με τις ΗΠΑ θα σημαίνει πως τροφή που είναι στα αποδεκτά κατά τις ΗΠΑ όρια αλλά όχι της ΕΕ, μπορεί να πωλείται στην ΕΕ. Συζητήσεις πάνω στις συμφωνίες αμοιβαίας αναγνώρισης έχουν κάνει “περαιτέρω πρόοδο” σύμφωνα με την διαρροή. (Τρέχουσες Τακτικές των διαπραγματεύσεων της ΤΤΙP, σελίδα 7- “Tactical State of Play of the TTIP Negotiations, page 7) .
Οι δυο πλευρές συγχρονίζονται
Αναφορά στην ατζέντα απορρύθμισης της ΕΕ: υπάρχει σαφής σύνδεση και στήριξη για μια Καλύτερη Ατζέντα Ρύθμισης της ΕΕ, η οποία θέτει την ΕΕ σε τροχιά λιγότερων ρυθμίσεων για τις επιχειρήσεις. ( Άρθρο Χ5. Εσωτερικός Συντονισμός Ρυθμιστικής Ανάπτυξης)
Προτείνει να “διατηρηθούν διαδικασίες και μηχανισμοί που διευκολύνουν το διεθνή συντονισμό, διαβούλευση και αξιολόγηση των ρυθμίσεων”. Περιλαμβάνονται μηχανισμοί στην TTIP που θα επιφέρουν την Βελτίωση της Ρυθμιστικής Ατζέντας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ιδιαίτερα άκαμπτοι εφόσον θα έχουν προτεραιότητα έναντι άλλων ρυθμίσεων της ΕΕ.
Ο διάλογος με τις εταιρείες είναι διαρκής κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων: Στο έγγραφο για την κρατούσα κατάσταση η στενή σχέση διαφαίνεται ολοκάθαρα. Για παράδειγμα οι εκπρόσωποι της ΕΕ βρίσκονται φανερά σε διάλογο και αντλούν στοιχεία από τη δουλειά του λόμπι του Συμβουλίου Αμερικάνικής Χημικής Βιομηχανίας (ACC– American Chemistry Council), ορκισμένου εχθρού των Ευρωπαϊκών ρυθμίσεων για τα χημικά. Το ίδιο ισχύει και για τον OSHA, τον Αμερικάνικο Οργανισμό Εργασιακής Ασφάλειας και Υγείας, κύριο υπεύθυνο για την εφαρμογή των ρυθμίσεων ασφάλειας και υγείας στις ΗΠΑ, από τον οποίο ζητεί αποκλειστικά συμβουλές η Αμερικανική Χημική Βιομηχανία (ACC). (“Tactical State of Play of the TTIP Negotiations”, σελίδα 18)
Όλα αυτά αποτελούν τις απαιτήσεις των Διαπραγματευτών για λογαριασμό των ΗΠΑ αλλά δεν βρίσκονται σε αντίθεση από τις Ευρωπαϊκές θέσεις. Στο κείμενο “Η Κρατούσα Κατάσταση” (Tactical State of Play σελίδα 10) που διέρρευσε η Greenpeace, οι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι καταλήγουν πως “είναι ασφαλές να πούμε πως οι όροι που έχουν τεθεί τόσο από την ΕΕ όσο και από τις ΗΠΑ είναι σε πάρα πολλά επίπεδα συμπληρωματικοί.” Ένα άλλο σημάδι που το επιβεβαιώνει είναι η δήλωση του επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ Bercero, σε μια συνέντευξη τύπου στις 2 Μαΐου πως “Έχει υπάρξει μεγάλη πρόοδος στο πεδίο της ρυθμιστικής σύγκλισης. Στο χειρότερο σενάριο οι προτάσεις των δύο πλευρών θα συμπεριληφθούν στο τελικό κείμενο”.
