του Γιάννη Μακριδάκη
Σήμερα πήγα εκεί μετά από πολλά χρόνια και μετά από τηλεφωνική πρόσκληση της διευθύντριας της αρχαιολογικής υπηρεσίας, για να δω τους υπαλλήλους της υπηρεσίας να τοποθετούν ξανά στη θέση του το παλαιό τέμπλο της εκκλησίας, το οποίο συντήρησαν στα εργαστήριά τους και ήρθε πλέον η ώρα να ξαναμπεί στη θέση του.
Ένιωσα μεγάλη ικανοποίηση στην εικόνα των μαστόρων να επαναστήνουν το παλαιό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Έκλεισε ένας μεγάλος κύκλος, ο οποίος μπορεί να συμβολίσει όλην την πολιτεία μου στο νησί από το 1997 που επέστρεψα και άρχισα να εκδίδω το Πελινναίο μέχρι σήμερα, αλλά και την νεοελληνική ιστορική πλέον πραγματικότητα εκείνης της εποχής, μέχρι αυτήν που δημιουργείται και καταγράφεται σήμερα.
Ήτανε 2001, η εποχή της ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού, η εποχή που πρωθυπουργός Σημίτης ανέκραζε εκ Σίφνου ότι “γινόμαστε Ευρώπη, τα κουρεία θα γίνουν κομμωτήρια και τα καφενεία καφετέριες”, όταν ως παράξενος οικολόγος, και αρχαιόφιλος, και τροχοπέδη στην ανάπτυξη του τόπου, και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς ότι με χαρακτήριζαν τότε, επισκέφθηκα τον Άγιο Γιάννη για να φωτογραφίσω τον τόπο και να κάνω μάλλον κάποιο άρθρο για το περιοδικό. Είδα λοιπόν έξω από τη μικρή εκκλησία πεταμένο και σπασμένο σε κομμάτια το παλαιό ξυλόγλυπτο τέμπλο της και κόντεψα να πάθω εγκεφαλικό. Βρήκα το κλειδί κάτω από την πέτρα, άνοιξα την εκκλησία και είδα στη θέση του παλαιού τέμπλου να είναι στημένο ένα ολοκαίνουριο, άσπρο ξύλο σουηδικό, το οποίο κατόπιν βερνίκωσαν και έβαψαν οι άνθρωποι εκεί, οι οποίοι φυσικά λόγω άγνοιας της σημαντικότητας του παλαιού τέμπλου, έκαναν τη ζημιά θέλοντας να κάνουν καλό στην εκκλησία, να την ανακαινίσουν, να φαίνεται πιο ωραία. Περνούσε την εποχή του φαίνεσθαι σε όλο το μεγαλείο της τότε η νεοελληνική κοινωνία.
Μάζεψα λοιπόν όλα τα κομμάτια του παλαιού τέμπλου που βρήκα εκεί πεταμένο και κατασπασμένο, όσα δηλαδή είχαν μια υπόσταση που μπορούσα να την μαζέψω και όχι όσα τα είχαν κάνει κομματάκια, τα φόρτωσα στο τζιπ και πήγα και τα παρέδωσα στα εργαστήρια της τότε 3ης ΕΒΑ. Στο σύνολό τους, απ' ό,τι είδα σήμερα στο σχέδιο των συντηρητών, ήταν 34.
Μερίδα χωρικών με απείλησε τότε ότι θα με σκοτώσουν άμα ξαναπατήσω στο χωριό και μου χρέωσαν όλες τις κλοπές που είχαν γίνει στο εκκλησάκι όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τέλος πάντων, υπήρξε μια πολύ άσχημη κατάσταση με βρισιές, απειλές και συκοφαντίες, με άλλα λόγια, τα γνωστά, που δεν θέλω πια να τα λέω. όλα αυτά μού ήταν φυσικά απολύτως γνώριμα και από άλλες ανάλογες περιπτώσεις καταστροφών είτε φυσικών τοπίων είτε μνημείων πολιτισμικών.
Τα χρόνια πέρασαν και όλοι έχουμε αλλάξει από τότε. Οι άνθρωποι που από άγνοια κατέστρεψαν το τέμπλο, μετάνιωσαν και τώρα χαίρονται που κάποιος βρέθηκε εκεί την κατάλληλη στιγμή για να το σώσει και το βλέπουν να ξαναμπαίνει συντηρημένο στη θέση του. Χάρηκαν όμως και οι άνθρωποι που ανέλαβαν την εργολαβία εκφοβισμού και συκοφάντησής μου τότε, γενικώς χάρηκαν άπαντες στο χωριό, απ' ό,τι μαθαίνω, περνούσαν κιόλας από τα εργαστήρια της αρχαιολογίας τον τελευταίο καιρό, καθώς πληροφορήθηκα, και δήλωναν το ενδιαφέρον τους για την πορεία των εργασιών και ρωτούσαν πότε με το καλό προβλέπεται η επανατοποθέτησή του. Θα οργανώσουν μάλλον και μια εκδήλωση μετά λειτουργίας του ναού για να γιορτάσουν την διάσωση, συντήρηση και επιστροφή του σημαντικού μνημείου του χωριού στον τόπο του. Όλα αυτά φυσικά με χαροποιούν ιδιαίτερα, είτε με καλέσουν είτε όχι, δεν νιώθω τίποτε κακό για κανέναν και ο μόνος λόγος που τα αναφέρω όλα εδώ είναι χάριν της Ιστορίας και του πιθανού μελλοντικού καταγραφέα ερευνητή.
Αλλάζουν λοιπόν οι καιροί, αλλάζουν οι άνθρωποι, αλλάζουν οι αξίες τους. Όταν επαναστήσουμε το αξιακό μας σύστημα και ξεφύγουμε από την ευτέλεια του καπιταλισμού και της κατανάλωσης, θα πάρει αξία και ζωή μας, που την έχουμε ευτελίσει ανάλογα. Η επανάστηση του παλαιού τέμπλου του Άη Γιάννη, αλλά κυρίως η μεταστροφή των ανθρώπων προς τις αξίες, είναι απόδειξη ότι η επανάσταση στην νεοελληνική κοινωνία συντελείται ήδη εδώ και μερικά χρόνια, από τότε που οι πολιτικές της λιτότητας έφεραν μαζί τους και την ανάδειξη της ευτέλειας, την οποίαν υπηρετούσαμε ως κοινωνία τόσα χρόνια στον βωμό μιας καταστροφικής ανάπτυξης. Γι' αυτό τώρα πρέπει να πορευόμαστε προς την σμίκρυνση και τον σεβασμό στις αξίες, στο πολιτισμικό και φυσικό κεφάλαιο της πατρίδας μας, στη βιοποικιλότητα και στους φυσικούς πόρους αν θέλουμε να έχουμε μέλλον στη γη και μια ζωή ποιοτικότερη, και όχι να επιζητούμε ακόμα τον γιγαντισμό και μια πιο επιθετική ανάπτυξη ως θεραπεία των προβλημάτων μας.