Επιμέλεια: Τζένη Τσιροπούλου

Το τέλος του Αμερικάνικου Ονείρου

Γιάνης Βαρουφάκης

πρ. Υπουργός Οικονομικών, Ιδρυτής του DiEM 25

Ο Άρθουρ Μίλερ κάποτε έγραψε ότι καταλαβαίνει κανείς πότε τέλειωσε μια εποχή όταν παρατηρεί ότι εξουθενώθηκαν οι ψευδαισθήσεις της. Αν είναι έτσι, η εποχή του νεοφιλελευθερισμού στις ΗΠΑ, που εδραιώθηκε την δεκαετία του 1980, έχει «τελειώσει»… στο βαθμό που εξουθενώθηκαν οι βασικές του ψευδαισθήσεις:

  • η ιδέα ότι ο πλουτισμός των λίγων αποφέρει οφέλη στους πολλούς
  • η ελπίδα ότι η πρόοδος των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας (Google, Apple, πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών κλπ.) δημιουργούν καλής ποιότητας θέσεις εργασίας σε όλη την χώρα
  • η προσδοκία ότι κάθε επόμενη γενιά θα είναι πλουσιότερη από την προηγούμενη

Οι τρεις αυτές ψευδαισθήσεις που συνιστούσαν το Αμερικανικό Όνειρο κατέρρευσαν υπό το βάρος της πραγματικότητας. Σύμφωνα με την McKinsey, το 81% των αμερικανικών οικογενειών είδαν τα εισοδήματά τους να έχουν μειωθεί σήμερα κάτω του επιπέδου του 2004, σε μια περίοδο που το συνολικό εισόδημα των ΗΠΑ είναι πολύ υψηλότερο.

Αποτέλεσμα; Ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο οποίος, παρά την αποκρουστικότητα αυτών που λέει και κάνει, έχει ένα προσόν: δεν αποτελεί μέρος του συστήματος διανομής της εξουσίας, αντίθετα με τους Κλίντον, Μπους κλπ.

Στο πλαίσιο του DiEM25 η κοινή «γραμμή» που χαράξαμε με τον Νόαμ Τσόμσκι, το μέλος της συντονιστικής μας επιτροπής, είναι η εξής: Ελπίζουμε οι προοδευτικοί Αμερικανοί να ψηφίσουν σε πολιτείες, όπου το αποτέλεσμα έχει ήδη κριθεί, την υποψήφια του Κόμματος των Πρασίνων, Jill Stein. Όμως, σε πολιτείες όπου το αποτέλεσμα «παίζεται», η συμβουλή μας είναι: Κλείστε με το χέρι τη μύτη σας, για να μην σας παρασύρει η δυσωδία, και ψηφίστε Κλίντον. Αν και η Χίλαρυ είναι (α) γεωπολιτικά ανεύθυνη, (β) διαπλεκόμενη με την Wall Street και (γ) παραβιαστής των αρχών της εσωκομματικής δημοκρατίας (βλ. τον τρόπο με τον οποίο παραβίασε, μαζί με την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, βασικές αρχές της εκλογικής διαδικασίας εναντίον του Μπέρνυ Σάντερς), ο υφέρπων φασισμός του Τραμπ δεν πρέπει να φτάσει στον Λευκό Οίκο. Μετά την 8η Νοεμβρίου όμως, είναι απαραίτητη η συστράτευση όλων, ιδίως των μαζών που ενεργοποίησε ο Μπέρνυ Σάντερς, εναντίον μιας Προέδρου Κλίντον, της οποίας η φυσική ροπή είναι προς αντιδραστικές και επικίνδυνες πολιτικές.
 

  

Η διακριτική γοητεία της μπουρζουαζίας

Srecko Horvat

Φιλόσοφος, Συγγραφέας, Πολιτικός Ακτιβιστής
 
Ποτέ ξανά μέχρι τώρα, καμία εκλογική διαδικασία δεν «ξεγυμνώθηκε» με τόσο βίαιο τρόπο όσο αυτές οι εκλογές στις ΗΠΑ. Γιατί εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να μπούμε στον κόπο να ασχοληθούμε με τις εκλογές στις ΗΠΑ; Η πραγματική απάντηση βρίσκεται στα Podesta email, που δημοσίευσε το Wikileaks.Οποιοσδήποτε θέλει να κατανοήσει την πολιτική κατάσταση στις ΗΠΑ -ανεξάρτητα από το ποιον υποψήφιο υποστηρίζει- πρέπει να διαβάσει τις διαρροές του Wikileaks.
 
Αντί για τα ψευτοδιλήμματα, Χίλαρυ ή Τραμπ, Λε Πεν ή Σαρκοζύ, Pepsi ή Coca Cola, πρέπει να κοιτάξουμε πίσω από τις μάσκες της εξουσίας και αυτό που θα ανακαλύψουμε εκεί, είναι πολύ πιο βάρβαρο από όλες αυτές τις επιλογές. Είναι ένα σύστημα τόσο διασυνδεδεμένο, όπου οι σχέσεις και οι εξαρτήσεις εκτείνονται από την Wall Street μέχρι τους Σαουδάραβες και από τη Silicon Valley μέχρι το Ισλαμικό Κράτος.
 
Ο αληθινός νικητής των εκλογών δε θα είναι ούτε η Χίλαρυ ούτε ο Τραμπ, αλλά ακριβώς αυτή η «διακριτική γοητεία της μπουρζουαζίας».
 

  

Ζούμε όλοι κάτω από την εξουσία των ΗΠΑ

Julian Assange

Ιδρυτής του Wikileaks

Οι ΗΠΑ είναι η μόνη εναπομείνασα υπερδύναμη, είναι η μεγαλύτερη αυτοκρατορία που έχει δει ποτέ ο κόσμος, με στρατιωτικές βάσεις σε περισσότερες από 100 χώρες. Δεσπόζει σε παγκόσμιους θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος έχει το «σπίτι» του στη Νέα Υόρκη. Οι νέες εταιρίες-κολοσσοί που έχουν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Google, Apple, Facebook και Amazon εδράζονται επίσης στις ΗΠΑ και έρχονται όλο και πιο κοντά με την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Επιπλέον, είναι ακόμα η μεγαλύτερη οικονομική και στρατιωτική δύναμη, καθώς και η μεγαλύτερη δύναμη σε μυστικές υπηρεσίες. Όλοι στη Δύση ζουν, λιγότερο ή περισσότερο, κάτω από την εξουσία των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα είμαστε όλοι Αμερικάνοι, με την έννοια του ότι οι πολιτικές και οι νόμοι των ΗΠΑ έχουν συνέπειες και σε εμάς, απλώς εμείς δεν έχουμε το δικαίωμα να ψηφίσουμε. Το Wikileaks, όμως, διασφαλίζει ότι όλοι έχουμε πρόσβαση στο δικαίωμα του να καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει στον κόσμο.
 

 

Η ελπίδα παγιδεύτηκε στο πιθάρι της Πανδώρας

Johanna Hanink

Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο Brown University

Μια αρχαία ελληνική ιστορία λέει ότι οι πρωτόπλαστοι εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο, όχι επειδή η πρώτη γυναίκα πήρε μια δαγκωνιά από ένα φρούτο αλλά επειδή άνοιξε ένα πιθάρι. Όταν η Πανδώρα άνοιξε το πιθάρι, ασθένειες και η αναγκαιότητα της επίπονης εργασίας σκορπίστηκαν στον κόσμο. Το μόνο πράγμα που παρέμεινε μέσα, παγιδευμένο στο πιθάρι, ήταν κάτι που αποκαλείτο «ἐλπίς». Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει με σιγουριά αν οι θεοί διαφύλαξαν την ελπίδα για εμάς μέσα στο πιθάρι ή αν θέλησαν να την κρατήσουν κρυμμένη ώστε να μην μπορούμε να τη φτάσουμε.

Την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ, παρά την κρίση του 2008, δεν έλειψε ποτέ η ελπίδα. Μια αφίσα με τη λέξη «ΕΛΠΙΔΑ» ήταν το έμβλημα της πρώτης προεδρικής καμπάνιας του Μπαράκ Ομπάμα.  Και δεν ήταν μόνο οι ελπίδες ενός έθνους που βάραιναν τις πλάτες του Ομπάμα. Το 2009, η Επιτροπή Νόμπελ μίλησε, ίσως πρώιμα και λίγο παράλογα, για τις ελπίδες πολλών ανθρώπων της παγκόσμιας κοινότητας, δίνοντας στον Ομπάμα το Νόμπελ Ειρήνης όχι για πρότερα επιτεύγματα του αλλά για την ελπίδα για το τι επρόκειτο να κάνει.

Οι εκλογές φέτος είναι διαφορετικές. Ποτέ ξανά στην πρόσφατη μνήμη τους, οι Αμερικανοί δεν έχουν ξανανιώσει τέτοια απελπισία. Για γενεές και γενεές, υπήρξαμε διαβόητοι για την εθνική μας αισιοδοξία και για την επίμονη πίστη μας στο αμερικανικό όνειρο. Έρευνες έχουν δείξει ότι, οι Αμερικανοί υπερεκτιμούν κατάφωρα τη δυνατότητα για ανοδική κοινωνική κινητικότητα  καθώς και ότι είμαστε χαρακτηριστικά αφελείς σχετικά με την πραγματική κατανομή του πλούτου στη χώρα. Στα μάτια της Ευρώπης, η αμερικανική αισιοδοξία φαίνεται από καιρό τώρα παιδιάστικη έως και επικίνδυνη σε σύγκριση με τον σοφιστικέ κυνισμό που πλασάρουν πέρα από τον Ατλαντικό.

Αλλά τα πράγματα αλλάζουν και αυτές οι εκλογές είναι περισσότερο ένα σύμπτωμα παρά μια αιτία. Απογοητευτήκαμε από τον Ομπάμα. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι, για πρώτη φορά στην πρόσφατη μνήμη μας, οι Αμερικανοί έχασαν την ελπίδα τους στο όνειρο.  Πάνω από τους μισούς πιστεύουμε ότι η επόμενη γενιά θα ζήσει χειρότερα: μια αποκάλυψη που είναι πραγματικά σοκαριστική αν από την παιδική σου ηλικία έχεις γαλουχηθεί στην εσωτερική προπαγάνδα αυτής της χώρας.

Ο μόνος υποψήφιος που πρόσφερε μια πραγματική προοπτική ελπίδας ήταν ο Μπέρνι Σάντερς, του οποίου το προεκλογικό σλόγκαν ήταν : «Ένα μέλλον στο οποίο θα πιστεύουμε». Το εμβληματικό Bernie birdie ήταν ό,τι κοντινότερο ζήσαμε στην αφίσα της «Ελπίδας» του Ομπάμα. Αλλά ακόμα και οι Δημοκρατικοί δεν πήραν στα σοβαρά  τους υποστηρικτές του Σάντερς, κρίνοντάς τους ως πολύ αφελείς, αισιόδοξους και καθόλου πρακτικούς. Με τον Μπέρνι εκτός του αγώνα, αυτό το νέο κύμα ελπίδας καταλάγιασε. Το σλόγκαν του Τραμπ «Κάντε την Αμερική σπουδαία ξανά» είναι ένα μήνυμα όπου το περιτύλιγμα του είναι η ελπίδα αλλά το περιεχόμενό του είναι στην πραγματικότητα ο φόβος. 

 Ο Τραμπ και η Κλίντον έχουν χριστεί οι δύο λιγότερο δημοφιλείς υποψήφιοι πρόεδροι στην ιστορία της χώρας. Καταλήξαμε να νιώθουμε -ίσως για πρώτη φορά από τον πόλεμο του Βιετνάμ- απολύτως απελπισμένοι. Ακόμα και οι φοιτητές-ακτιβιστές, που αγωνίζονταν τόσο σκληρά και μίλησαν τόσο εύστοχα για φυλετική ισότητα και ισότητα των φύλων, σε αυτές τις εκλογές στέκουν σχετικά σιωπηλοί και απελπισμένοι.

Ανεξαρτήτως αποτελέσματος, είμαστε αυτόπτες μάρτυρες μιας ουσιαστικής αλλαγής της προσωπικότητας της χώρας. Οι προεκλογικές καμπάνιες υπενθύμισαν σε όλους μας ότι ο φόβος και το μίσος ακόμα ευημερούν εδώ. Παρ' όλα αυτά, η αμερικανική αισιοδοξία -όσο άστοχη κι αν έχει υπάρξει- ήταν πάντα η καύσιμη ύλη που μας έκανε να συνεχίζουμε,  ακόμα κι όταν όλος ο υπόλοιπος κόσμος χλεύαζε αυτό που έμοιαζε σαν μια ηλίθια ξεγνοιασιά.

Αν αυτό που πραγματικά έμεινε στο πιθάρι της Πανδώρας ήταν η ελπίδα, για την ώρα το πώμα είναι ερμητικά κλειστό. Τώρα όλος ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών, βρίσκεται σε ετοιμότητα για να δει ποιο είναι το μέλλον που θα προσπαθήσουν να χαράξουν οι ΗΠΑ χωρίς την αισιοδοξία πια ως σήμα κατατεθέν τους.