του Hugo Drochon για το Project Syndicate
Αντ’ αυτού, ο Φιγιόν, πρώην πρωθυπουργός υπό τον Σαρκοζί, φάνηκε από τον πρώτο γύρο να έχει το προβάδισμα, κερδίζοντας το 44% των ψήφων. Το αποτέλεσμα ήταν ταπεινωτικό για τον Σαρκοζί, ο οποίος έλαβε μόλις λίγο πάνω από το 20% των ψήφων και έτσι τελείωσε την πολιτική του σταδιοδρομία.
Για πολλούς αναλυτές, το εκλογικό αποτέλεσμα είχε κοινά στοιχεία με το δημοψήφισμα για το Brexit τον Ιούνιο και τη νίκη του νεοεκλεγέντα προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τον Νοέμβριο. Οι δημοσκοπήσεις που κατέτασσαν τον Φιγιόν στην τρίτη θέση αποδείχθηκαν λάθος, εν μέρει επειδή πολλοί ψηφοφόροι αποφάσισαν λίγες μόνο μέρες πριν τις εκλογές. Και πάλι, θεωρήθηκε ότι τα κοινωνικά δίκτυα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Στα τελευταία ντιμπέιτ πριν τις εκλογές, ο Φιγιόν παρουσιάστηκε ως μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση αντί του Ζιπέ και του Σαρκοζί.
Με τη δημοτικότητα του νυν προέδρου, Φρανσουά Ολάντ, κάτω από 5% – το χαμηλότερο στην ιστορία για έναν γάλλο πρόεδρο – το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν ο Φιγιόν μπορεί να νικήσει την ακροδεξιά ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου, Μαρίν Λε Πεν, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών τον Μάιο του 2017. Ο Ζιπέ θεωρείτο ως ένας αρκετά «ήπιος» υποψήφιος, ο οποίος θα πρόσφερε μια εναλλακτική λύση αντί της Λε Πεν για τους ψηφοφόρους της αριστεράς. Ο Φιγιόν, ωστόσο, είναι πολύ πιο δεξιός από τον Ζιπέ, πράγμα που σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι της αριστεράς δεν μπορούν να δουν μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε αυτόν και τη Λε Πεν και θα μπορούσαν να ζητήσουν από έναν κεντροαριστερό τρίτο υποψήφιο να μπει στη «συμπλοκή».
Ένας διεκδικητής είναι ο κεντρώος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος λέει ότι θα είναι υποψήφιος, αλλά αρνείται να συμμετέχει στις εσωτερικές εκλογές του Σοσιαλιστικού κόμματος τον Ιανουάριο. Ωστόσο, χωρίς ισχυρή κομματική υποστήριξη πέρα από το δικό του En Marche! (Εμπρός!) κίνημα, ο Μακρόν δύσκολα θα μπορέσει να συγκεντρώσει την υποστήριξη που χρειάζεται για να κερδίσει την προεδρία (σήμερα έχει την υποστήριξη μόλις του 14% των ψήφων). Και, ως τραπεζίτης που εξελίχθηκε σε ρεφορμιστή υπουργό οικονομίας υπό τον Ολάντ, ο Μακρόν είναι ένας ιδανικός στόχος για την αντι-ελιτίστικη, αντι-ευρωπαϊκή ρητορική της Λε Πεν.
Πέρα από τον Μακρόν, η αριστερά αγωνίζεται να προβάλει ένα αξιόπιστο υποψήφιο. Οι πιθανότητες επανεκλογής του Ολάντ είναι μηδαμινές. Ο πιστός πρωθυπουργός του, Μανουέλ Βαλς, ανακοίνωσε τη δική του υποψηφιότητά αυτήν την εβδομάδα, αλλά στις δημοσκοπήσεις είναι οριακά σε καλύτερη θέση από τον Ολάντ, στο 9%. Αυτό αφήνει μόνο τον ακροαριστερό Ζαν-Λικ Μελανσόν (13%) και τον φωτογενή, αλλά φλύαρο Αρνό Μοντεμπούργκ, τον οποίο διαδέχθηκε ο Μακρόν ως υπουργός οικονομίας.
Εάν κανένας αριστερός υποψήφιος δεν καταφέρει να φτάσει στον δεύτερο γύρο, οι ψηφοφόροι της αριστεράς μπορεί να ψηφίσουν την «ενότητα των ρεπουμπλικάνων», όπως είχαν κάνει το 2002, όταν πρόσφεραν στον Σιράκ τη σαρωτική νίκη επί του πατέρα της Λε Πεν, Ζαν- Μαρί Λε Πεν. Οι αριστεροί ψηφοφόροι θα προτιμούσαν τον Ζιπέ και πιθανόν να ανεχτούν τον Φιγιόν, αλλά αποτελούν μόνο το 15% των ψηφοφόρων συνολικά στον πρώτο γύρο των εσωτερικών εκλογών του ρεπουμπλικανικού κόμματος, οπότε μπορεί να μην έχουν την ίδια επίδραση το 2017 όπως είχαν το 2002.
Η εκλογική βάση του Φιγιόν κυριαρχείται από συνταξιούχους, καθολικούς άνδρες της επαρχίας, οι οποίοι αποδείχθηκε ότι έχουν ισχύ στους δύο γύρους των προκριματικών. Οι υποστηρικτές του Φιγιόν φαίνεται να έχουν ως κοινό σημείο την αντίθεσή τους στο γάμο ομοφυλοφίλων και ο Φιγιόν, ως ορκισμένος καθολικός, ήταν ο πιο συντηρητικός, κοινωνικά, υποψήφιος για αυτούς. Ενώ ο Φιγιόν δεν θέλει να ανακαλέσει το νόμιμο δικαίωμα των ζευγαριών του ιδίου φύλου να παντρεύονται, αντιτάσσεται στο να τους δοθεί το δικαίωμα να υιοθετούν παιδιά.
Γεωγραφικά, ο Φιγιόν κέρδισε σχεδόν παντού εκτός του προμαχώνα του Ζιπέ, το Μπορντό, συμπεριλαμβανομένης της νότιας μεσογειακής περιοχής της Προβηγκίας, των Άλπεων και της Κυανής Ακτής (PACA), η οποία αρχικά ήταν η ισχυρότερη βάση στήριξης για τον Σαρκοζί. Αλλά η περιοχή αυτή είναι επίσης προπύργιο του Εθνικού Μετώπου, το οποίο σημαίνει ότι ο Φιγιόν θα πρέπει να διαφοροποιηθεί από τη Λε Πεν ως υποψήφιος της δεξιάς, από φόβο μήπως οι ψηφοφόροι αποφασίσουν ότι θα προτιμούσαν το πρωτότυπο από το αντίγραφο.
Υπάρχουν μερικά σημεία στα οποία ο Φιγιόν και η Λε Πεν διαφέρουν. Αρχικά, ο Φλοριάν Φιλιπό, ένας από τους βουλευτές της Λε Πεν, είναι ανοικτά ομοφυλόφιλος και η Λε Πεν είναι προσεκτική ώστε να μην πάρει ισχυρή θέση σχετικά με κοινωνικά ζητήματα. Ο Φιγιόν είναι επίσης υπέρ του οικονομικού φιλελευθερισμού- και συχνά χαρακτηρίζεται ως η Μάργκαρετ Θάτσερ της Γαλλίας- ενώ η Λε Πεν είναι υπέρ του προστατευτισμού. Και ενώ ο Φιγιόν θέλει να μειώσει τους δημόσιους υπαλλήλους κατά 500.000, η Λε Πεν είναι υπέρ ενός ισχυρού κρατικού μηχανισμού.
Τέλος, η Λε Πεν αντιτάσσεται της συμμετοχής της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θέλει την επιστροφή στο φράγκο, ενώ ο Φιγιόν θα προτιμούσε την επιστροφή εξουσιών στα εθνικά κοινοβούλια. Ενόψει της προεκλογικής εκστρατείας, ο Φιγιόν μπορεί να ακολουθήσει ένα φιλοευρωπαϊκό πρόγραμμα, όπως αποδείχθηκε από τη στάση του κατά τον δεύτερο γύρο στα ντιμπέιτ, όπου άφησε να εννοηθεί ότι είναι υπέρ του σχηματισμού μιας κυβέρνησης της Ευρωζώνης.
Σε αντίθεση με τον Τραμπ και την εκστρατεία υπέρ της «Εξόδου» στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Εθνικό Μέτωπο έχει ήδη μια προβλέψιμη βάση ψηφοφόρων, που ανέρχεται στο ένα τέταρτο περίπου του εκλογικού σώματος. Η συμμαχία των παλιών ακροδεξιών γάλλων και των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων της εργατικής τάξης δεν θα αποτελέσει έκπληξη ούτε θα είναι αντίθετη των προσδοκιών, όπως συνέβη στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Φιγιόν, από την πλευρά του, πιθανόν να μπορεί να συγκεντρώσει το ίδιο επίπεδο στήριξης και μπορεί ακόμη και να είναι σε θέση να πάρει ψήφους από τη Λε Πεν, δεδομένου ότι περίπου το 8% των ψηφοφόρων στις προκριματικές εκλογές χαρακτήρισαν τους εαυτούς τους ως υποστηρικτές του Εθνικού Μετώπου. Επιπλέον, ο πολιτικός καθολικισμός συνεχίζει να ασκεί επιρροή σε πολλούς γάλλους ψηφοφόρους και η ίδια η Εκκλησία θέλει να απομακρύνει τους καθολικούς μακριά από το Εθνικό Μέτωπο και να τους επαναφέρει στο πιο παραδοσιακά συντηρητικό πλαίσιό της. Παράλληλα, κάποιες ακροδεξιές οργανώσεις υποστήριξαν την υποψηφιότητά του Φιγιόν κατά τη διάρκεια των προκριματικών, επειδή τάσσεται υπέρ της θέσπισης νόμων που θα απαγορεύουν το μπουρκίνι, το μαγιό που καλύπτει όλο το σώμα και το χρησιμοποιούν οι μουσουλμάνες γυναίκες.
Δεδομένου της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης, ο Φιγιόν πολύ πιθανόν να αντιμετωπίσει τη Λε Πεν στον δεύτερο γύρω των προεδρικών εκλογών τον επόμενο Μάιο. Οι δημοσκοπήσεις μετά τη νίκη του Φιγιόν, του δίνουν το 26% των ψήφων, ενώ η Λε Πεν έρχεται στη δεύτερη θέση με 24%. Ωστόσο, προβλέπεται ότι ο Φιγιόν θα κερδίσει τον δεύτερο γύρο με 67% των ψήφων.
Έχουμε ξαναβρεθεί σε αυτήν την κατάσταση και οι προβλέψεις για τον δεύτερο γύρο στηρίζονται στην «ενότητα των Ρεπουμπλικάνων», η οποία μπορεί να μην αντέξει. Οι ψηφοφόροι της αριστεράς μπορεί να βρουν αποτρεπτικές τις φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και τον κοινωνικό συντηρητισμό του Φιγιόν και να μείνουν στα σπίτια τους. Δεδομένων των τεράστιων αποτυχιών άλλων δημοσκοπήσεων φέτος, κανείς δεν πρέπει να υπολογίζει σε αυτές, μέχρι την καταμέτρηση των ψήφων.
Το ThePressProject είναι ο επίσημος συνεργάτης του Project Syndicate στην Ελλάδα
Μετάφραση για το TPP: Νικολέττα Αλεξανδρή