Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, που ανακοίνωσε ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Δημήτρης Αβραμόπουλος, από τις 15 Μαρτίου του 2017, θα ενεργοποιηθεί σταδιακά η ενεργοποίηση της συμφωνίας του Δουβλίνου. Συνεπώς, από εκείνη την ημερομηνία και έπειτα, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να στέλνουν πίσω στην Ελλάδα όσους μετανάστες έχουν περάσει τα σύνορα χωρίς να φέρουν τα απαραίτητα έγγραφα.
Σημειώνεται πως η συμφωνία δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα από το 2011, μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με αιτιολογία την αδυναμία της Ελλάδα να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Η συγκεκριμένη εξέλιξη, συνοδεύεται από την εκ νέου πίεση στην Ελλάδα να βελτιώσει το σύστημα μεταναστευτικής πολιτικής της, όπως και το σύστημα ασύλου. «Ο ευρύτερος συντονισμός της οργάνωσης υποδοχής στην Ελλάδα εμφανίζεται ελαττωματικός» διαπιστώνεται στο έγγραφο.
Κριτική στα ελληνικά κέντρα υποδοχής
Παράλληλα, σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο της Κομισιόν, ασκείται κριτική στην Ελλάδα, αφού «από άποψη ποιότητας οι εγκαταστάσεις υποδοχής στην Ελλάδα είναι ακόμη κατώτερες των προδιαγραφών», ενώ σημειώνεται ότι υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα στα νησιά του Αιγαίου όπου στα κέντρα υποδοχής δεν επικρατεί μόνο συνωστισμός, αλλά και οι συνθήκες υγιεινής είναι κακές.
Ο Δ. Αβραμόπουλος υποστήριξε πως η πρόταση δεν θα έχει αναδρομική ισχύ, που σημαίνει πως στο πλαίσιο της απόφασης εντάσσονται μόνον όσοι μετανάστες περάσουν τα σύνορα μετά τις 15 Μαρτίου, και όχι όσοι από αυτούς βρίσκονται ήδη σε κράτη – μέλη, έχοντας περάσει στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας.
«Θολά» μηνύματα για τα κλειστά σύνορα
Επίσης, διευκρινίζεται πως η επανεργοποίηση του Δουβλίνου δεν θα αφορά τις ευάλωτες ομάδες, όπως ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά, ενώ για κάθε επιστροφή θα πρέπει να υπάρχει προηγούμενη συνεννόηση μεταξύ του ενδιαφερόμενου κράτους – μέλους και των ελληνικών αρχών.
Σημειώνεται πως, ουσιαστικά, η Κομισιόν υποχωρεί στις πιέσεις των κρατών – μελών που έχουν κλείσει τα σύνορά της, την ίδια στιγμή που αναγνωρίζει πως το σύστημα ασύλου και επαναπροωθήσεων αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικά, μέχρι στιγμής μόλις 748 μετανάστες έχουν επιστρέψει από την Ελλάδα στην Τουρκία, με τον συνολικό αριθμό να φθάνει τους 1.187 μέσω και της ξεχωριστής διακρατικής συμφωνίας. Παράλληλα, η καθυστέρηση των κρατών μελών είναι επίσης μεγάλη, δεδομένου ότι ενώ έχουν δεσμευθεί να παίρνουν από την Ελλάδα 30.000 πρόσφυγες ετησίως, τους τελευταίους 12 μήνες έχουν μεταφερθεί από την Ελλάδα 6.212 πρόσφυγες.
Αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω εξέλιξη έρχεται, παρά την εντεινόμενη συζήτηση για αναθεώρηση της συμφωνίας του Δουβλίνου 2, επαναφέρει το status quo για το οποίο έχει υπάρξει πλήθος αντιδράσεων. Ωστόσο, σύμφωνα με το έγγραφο, η απόφαση αυτή θα είναι μεταβατική, μέχρι να υπάρξει συμφωνία για αναθεώρηση της συμφωνίας.
Στην πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνεται και αναβάθμιση του Μάαρτεν Φερβέι, ως συντονιστή της παρακολούθησης της εφαρμογής της συμφωνίας ΕΕ- Τουρκίας. Ο ειδικός συντονιστής στην πραγματικότητα θα μπορεί να απευθύνει συστάσεις και να παρέμβει σε σχέση με την εφαρμογή της σύστασης της Κομισιόν.