του Glenn Greenwald για το The Intercept

Αντί αποδείξεων, οι προπαγανδιστές της κατηγορίας έχουν ακολουθήσει παντού την τακτική των κακόγουστων θεωριών συνωμοσίας: την ασταμάτητη επανάληψη των φημών και των υπονοούμενων που βασίζονται σε υποτιθέμενες αντιφάσεις μέχρι να εξαπλωθούν σε όλα τα Μέσα για να δοθεί η εντύπωση ότι είναι αξιόπιστες. Στην περίπτωση αυτή, υπήρξε ένα συγκεκριμένο παραμύθι για το πού πέρασε ο Σνόουντεν τις πρώτες έντεκα ημέρες μετά την άφιξή του στο Χονγκ Κονγκ, το οποίο έλαβε ιδιαίτερη σημασία για την ομάδα αυτή.

Επιμένουν ότι ο Σνόουντεν, σε αντίθεση με αυτό που ανέκαθεν υποστήριζε, δεν πήγε στο ξενοδοχείο Mira στις 21 Μαΐου 2013, την ημέρα μετά την άφιξή του στο Χονγκ Κονγκ. Αντ’ αυτού, ισχυρίζονται, ότι έμεινε εκεί μόνο την 1η Ιουνίου, το οποίο σημαίνει ότι ο Σνόουντεν  πέρασε σε κάποιο άγνωστο μέρος έντεκα ημέρες από τη στιγμή που έφτασε στο Χονγκ Κονγκ μέχρι που συναντήθηκε με τους δημοσιογράφους στο Mira στις αρχές του Ιουνίου. Έχουν επανειλημμένα αξιοποιήσει αυτό το υπονοούμενο των έντεκα άγνωστων ημερών του για να υπονοήσουν ότι ο Σνόουντεν χρησιμοποίησε αυτές τις μέρες για να συνεργαστεί με τους Ρώσους ή και τους Κινέζους στο πλαίσιο της προετοιμασίας του για τη συνάντηση με τους αμερικανούς δημοσιογράφους στο Χονγκ Κονγκ.

Ενώ μια τέτοια απερίσκεπτη συνωμοσιολογία συχνά υποβιβάζεται στα περιθώρια του διαδικτύου, αυτός ο  κατηγορητικός μύθος έφτασε στους κυριότερους δημοσιογραφικούς χώρους της χώρας: στη Wall Street Journal, το Slate, το Yahoo News, το  Lawfare, το Business Insider. Αυτοί οι συνωμοσιολόγοι των Μέσων στηρίχθηκαν έπειτα από διάφορους πρώην αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών που τώρα έχουν τη θέση της αυθεντίας για την επιβεβαίωση αυτής της ιστορίας. Αυτά τα σχήματα έχουν επανειλημμένα νομιμοποιήσει και επομένως έχουν ποινικοποιήσει την ιστορία των Έντεκα Άγνωστων Ημερών, παρά την παντελή έλλειψη οποιασδήποτε δημοσιογραφικής βάσης.

Ακόμα πιο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι δημοσιογραφικοί αυτοί οργανισμοί επέτρεψαν σε αυτούς τους συνωμοσιολόγους να επαναλάβουν αυτό το ψέμα για τις Έντεκα Άγνωστες Ημέρες του Σνόουντεν ξανά και ξανά, πάντα προς εξυπηρέτηση των υπονοούμενων ότι ενεργούσε ως πράκτορας ξένης δύναμης, παρά το γεγονός ότι ακόμα και κορυφαία στελέχη των μυστικών υπηρεσιών που μισούν τον Σνόουντεν έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν πιστεύουν- και δεν έχουν κανένα στοιχείο για να υποστηρίξουν- ότι δούλεψε για κάποια ξένη κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Ο ίδιος ο διευθυντής της CIA υπό τον Ομπάμα, Μάικλ Μορέλ, είπε στον Σέιν Χάρις της Daily Beast το 2015:

Η δική μου άποψη επί του ζητήματος αυτού είναι ότι και οι κινεζικές και οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες αναμφίβολα τον πλησίασαν- προσφέροντας του εκατομμύρια δολάρια για να δώσει τα έγγραφα που είχε κλέψει και να απαντήσει σε τυχόν ερωτήσεις που είχαν σχετικά με την NSA και CIA. Αλλά η εικασία μου είναι ότι Σνόουντεν είπε «Όχι, ευχαριστώ», δεδομένου της νοοτροπίας του και της ξεκάθαρης απέχθειάς του για κάθε μυστική υπηρεσία.

Ο δεύτερος πιο υψηλόβαθμος αξιωματούχος κατά την περίοδο της διαρροής από τον Σνόουντεν, ο Κρις Ίγγλις, ήταν επίσης ξεκάθαρος ότι δεν υπάρχουν τέτοια αποδεικτικά στοιχεία:

Αλλά αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας των Μέσων την γλύτωσαν με αυτόν τον μύθο των Έντεκα Άγνωστων Ημερών στο Χονγκ Κονγκ και παρόμοιες ιστορίες, διότι οι βασικοί ισχυρισμοί τους ήταν σκόπιμα σχεδιασμένοι έτσι ώστε να μην επηρεάζονται από διαψεύσεις. Επειδή η κατηγορική τους ιστορία στηρίζεται σε ισχυρισμούς για αόρατα και κρυμμένα γεγονότα, δεν θα μπορούσαν να φανούν ως απάτες με συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία- μέχρι σήμερα.

Πρόσφατα στοιχεία αποδεικνύουν με αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι η κεντρική ιστορία που κατασκευάστηκε από αυτούς τους σχολιαστές που κατηγορούν τον Σνόουντεν είναι ένα απόλυτο κατασκεύασμα και γκρεμίζουν το οικοδόμημα στο οποίο βασίστηκε η όλη ιστορία από την αρχή της.

Η εκστρατεία για να αναπαραστήσουν τον Σνόουντεν ως έναν ρωσικό ή κινέζικο κατάσκοπο βασίζεται κυρίως στην κατηγορία ότι ψεύδεται σχετικά με το πώς πέρασε τις πρώτες έντεκα ημέρες του στο Χονγκ Κονγκ. Η εκδοχή των γεγονότων από τον Σνόουντεν δεν έχει αλλάξει ποτέ από την πρώτη κιόλας συνέντευξη μαζί του που δημοσιεύσαμε στον Guardian: στις 20 Μαΐου του 2013, επιβιβάστηκε σε πτήση από τη Χονολουλού προς το Χονγκ Κονγκ και εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Mira στις 21 Μαΐου χρησιμοποιώντας το όνομά του, και στη συνέχεια έμεινε συνεχώς στο δωμάτιο 1014 στο Mira, όπου περίμενε για την άφιξη των δημοσιογράφων με τους οποίους δούλευε, πληρώνοντας για το δωμάτιο με τις δικές του πιστωτικές κάρτες.

Ως δημοσιογράφοι που εργαζόμασταν για τα έγγραφα Σνόουντεν, η Λόρα Πόιτρας και εγώ, φτάσαμε στο Χονγκ Κονγκ στις 2 Ιουνίου και περάσαμε τις επόμενες οκτώ εργάσιμες ημέρες με τον Σνόουντεν στο δωμάτιο 1014 στο Mira. Έτσι, ο Σνόουντεν έμεινε συνεχώς στο Mira από τις 21 Μαΐου, την ημέρα μετά την άφιξή του στο Χονγκ Κονγκ, μέχρι τις 10 Ιουνίου, όταν έφυγε λόγω της μανίας που έπιασε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης κάτι που προκλήθηκε από το άρθρο μας στον Guardian που αποκάλυπτε την ταυτότητά του.

Αλλά αυτή η ομάδα κατηγορητικών δημοσιογράφων έχει επανειλημμένα κατηγορήσει τον Σνόουντεν ότι ψεύδεται σχετικά με αυτό το χρονικό διάστημα. Επιμένουν ότι ο Σνόουντεν εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Mira για πρώτη φορά μόνο την 1η Ιουνίου: Έντεκα ημέρες μετά από ότι ισχυρίζεται. Έχουν έτσι περάσει χρόνια συζητώντας τη σημασία των όσων αναφέρονται με ανησυχητικό τρόπο ως «Οι Έντεκα Άγνωστες Μέρες». Αυτή η απειλή των Έντεκα Άγνωστων Ημερών έχει γίνει το κλειδί για την ιστορία που έχουν υφάνει για να αποδείξουν ότι ο Σνόουντεν είναι κατάσκοπος.

Αλλά ο ισχυρισμός αυτός είναι ένα κατάφωρο ψέμα και πάντα ήταν. Έγγραφα που τώρα παρέχονται από το ξενοδοχείο Mira στους δικηγόρους του Σνόουντεν στο Χονγκ Κονγκ αποδεικνύουν την αλήθεια για το τι ακριβώς έλεγε πάντα ο Σνόουντεν: ότι εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Mira στις 21 Μαΐου και έμεινε εκεί, με το όνομά του, συνεχώς μέχρι τις 10 Ιουνίου.

Η κράτηση του Σνόουντεν για το ξενοδοχείο έγινε μέσω του booking.com, κάτι που αποδεικνύει ότι η ημερομηνία που εγκαταστάθηκε εκεί ήταν πάντα η 21η Μαΐου, και η κράτηση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για 10 νύχτες (θα έφευγε στις 30 Μαΐου). Τα αρχεία του ξενοδοχείου επιβεβαιώνουν ότι έφτασε και εγκαταστάθηκε στις 21 Μαΐου, μένοντας συνεχώς καθ’ όλη την περίοδο της κράτησης. Όταν έληξε αυτή η κράτηση, την παρέτεινε για άλλη μια μέρα και μετά έκανε άλλη μια δεκαήμερη κράτηση μέσω του booking.com, με ημερομηνία αναχώρησης την 10η Ιουνίου, και έμεινε εκεί σταθερά μέχρι τότε, οπότε και έφυγε.

Αυτά τα προσφάτως ληφθέντα έγγραφα (τα οποία είναι διαθέσιμα εδώ και εδώ) αποδεικνύουν έτσι με οριστικό τρόπο ότι ο κατηγορικός μύθος που επαναλήφθηκε και κυκλοφόρησε ξανά και ξανά στα κύρια μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ- ότι ο Σνόουντεν δεν βρέθηκε στο Mira πριν την 1η Ιουνίου και έτσι δεν μπορούν να εξηγηθούν οι μυστηριώδεις Έντεκα Άγνωστες Μέρες στο Χονγκ Κονγκ- είναι ένα ψέμα.

Παρά την απόλυτη αναλήθειά του, είναι δύσκολο να μην προσέξουμε πόσο πολύ επαναλήφθηκε αυτό το ψέμα στους μεγάλους δημοσιογραφικούς οργανισμούς μέχρι που μεταβλήθηκε σε Αλήθεια για ένα ορισμένο σύνολο δημοσιογράφων και ειδικών που είχαν εμμονή με τον ισχυρισμό ότι Σνόουντεν εργαζόταν για την ρωσική ή/και την κινεζική κυβέρνηση. Συντάκτες σε κορυφαία μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ επέτρεψαν σταθερά τη δημοσίευση αυτής της ιστορίας ακόμα κι αν δεν υπήρχε ποτέ οποιοδήποτε στοιχείο που να αποδεικνύει ότι Σνόουντεν έλεγε ψέματα. Εξελίχθηκε σε μια στάση του στυλ «δώσε μας το αληθινό πιστοποιητικό γέννησης» για το δίκτυο της συνωμοσιολογίας για τον Σνόουντεν που αναπαράγουν εδώ και χρόνια.

Το ότι ο Σνόουντεν έμεινε στο Mira μόνο την 1η Ιουνίου πρώτα υποστηρίχθηκε από ένα άρθρο της Wall Street Journal που δημοσιεύτηκε στις 10 Ιουνίου το 2013, την ημέρα μετά την αποκάλυψη της ταυτότητας του Σνόουντεν στον Guardian. Το άρθρο υποστήριξε αυτόν τον ισχυρισμό εν παρόδω, χωρίς να προσδιορίζει τη βάση του.

Δεν υποστήριξε στο ελάχιστο ότι ο Σνόουντεν είπε ψέματα: αντιθέτως, φαίνεται να είναι μια περίπτωση όπου το ρεπορτάζ πάνω σε γεγονότα που εξελίσσονται ραγδαίως διατυπώνει λάθος λόγω προχειρότητας αλλά και χωρίς να προκαλέσει προβλήματα κάτι που εκείνη τη στιγμή θεωρούταν ένα υποστηρικτικό γεγονός: η ημερομηνία κατά την οποία εγκαταστάθηκε ο Σνόουντεν στο ξενοδοχείο Μira. Ο ρεπόρτερ μπορεί να είχε μιλήσει με έναν υπάλληλο που κοίταξε μόνο την πιο πρόσφατη φόρμα κράτησης του Σνόουντεν στο ξενοδοχείο (που ξεκίνησε στην 1η Ιουνίου), παρά την πρώτη που υπέγραψε ο Σνόουντεν για την παραμονή του εκεί στις 21 Μαΐου.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, κανείς δεν προσπάθησε ποτέ να δώσει μεγάλη σημασία  στο εσφαλμένο ρεπορτάζ της Wall Street Journal μέχρι έναν χρόνο μετά, όταν ο συγγραφέας του άρθρου γνώμης, Έντουαρντ Τζέι Έπστεϊν στηρίχθηκε σε αυτό που πίστεψε ότι ήταν μια σημαντική διαφορά για να κατασκευάσει μια πρόχειρη κατηγορική θεωρία συνωμοσίας που τελικά την διαπραγματεύτηκε σε ένα βιβλίο, κεντρικό θέμα του οποίου ήταν ότι ο Σνόουντεν έλεγε συστηματικά ψέματα για αυτό το σημαντικό γεγονός. Ο Έπστεϊν αναφέρθηκε επανειλημμένα σε αυτές τις Άγνωστες Έντεκα Ημέρες για να δείξει ότι ο Σνόουντεν θα μπορούσε να έχει συνεργαστεί με μια ξένη κυβέρνηση. Την πρώτη φορά που το υπαινίχθηκε αυτό ήταν σε μια στήλη της Wall Street Journal, όπου υποστήριξε τα εξής:

Από τις 20 Μαΐου, την ημέρα που προσγειώθηκε, έως τις 31 Μαΐου, σύμφωνα με μια πηγή σχετική με την έκθεση της Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών για την υπόθεση Σνόουντεν, οι ερευνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να βρουν καμία χρέωση πιστωτικών καρτών ή αρχεία του ξενοδοχείου που να αποτελούν ένδειξη για τα ίχνη του. …

Ο κ Σνόουντεν θα πει στον κ Γκρίνγουολντ στις 3 Ιουνίου ότι είχε «μείνει μέσα» στο δωμάτιό του στο ξενοδοχείο Mira από τη στιγμή της άφιξής του στο Χονγκ Κονγκ. Όμως, σύμφωνα με έρευνες από τον ρεπόρτερ της Wall Street Journal Τε-Πινγκ Τσεν, ο κ Σνόουντεν έφτασε εκεί την 1η Ιουνίου. Επιβεβαίωσα την ημερομηνία από τους υπαλλήλους του ξενοδοχείου. Ένας φρουρός ασφαλείας του ξενοδοχείου μου είπε ότι ο κ Σνόουντεν δεν ήταν στο Mira κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου στα τέλη Μαΐου και, όταν έμεινε εκεί, χρησιμοποίησε το δικό του διαβατήριο και την πιστωτική του κάρτα.

Πού ήταν λοιπόν ο Έντουαρντ Σνόουντεν μεταξύ 20 Μαΐου και στις 31 Μαΐου;

Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ψέματα, όπως αποδεικνύεται από τα έγγραφα που δημοσιεύουμε σήμερα. Ο Σνόουντεν έφτασε και εγκαταστάθηκε στο Mira στις 21 Μαΐου, όχι στην 1η Ιουνίου. Πλήρωσε για το δωμάτιο με τις πιστωτικές κάρτες του. Είναι απίστευτο το ότι κάποιοι ανώνυμοι αξιωματούχοι είπαν στον Έπστεϊν ότι «οι ερευνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να βρουν καμία χρέωση σε πιστωτικές κάρτες ή αρχεία του ξενοδοχείου που δείχνει τα ίχνη του» δεδομένου ότι τα αρχεία του ξενοδοχείου και οι  πιστωτικές κάρτες ήταν όλες στο όνομα του Σνόουντεν. Η όλη ιστορία είναι ψεύτικη.

Οι πραγματικοί δημοσιογράφοι- αυτοί που είναι προσεκτικοί και ενδιαφέρονται για τα γεγονότα- αναγνωρίζουν πλήρως το ότι αυτή η σημαντική κατηγορία είναι αβάσιμη. Ο ρεπόρτερ των New York Times Τσάρλι Σάβατζ, αποδέκτης του βραβείου Πούλιτζερ το 2007, έγραψε τον περασμένο μήνα μια καταστρεπτική καταγγελία για το βιβλίο του Έπστεϊν στο New York Review of Books, παρουσιάζοντας το θέμα της διαφοράς στην ημερομηνία εγκατάστασης στο ξενοδοχείο και χαρακτηρίζοντας τις θεωρίες συνωμοσίας του Έπστεϊν ως κούφιες:

Είναι ατυχές το γεγονός ότι ο Έπστεΐν χτίζει τα φανταστικά σενάριά του πάνω σε ισχυρισμούς που μπορεί να μην είναι πραγματικά γεγονότα.

Για παράδειγμα, ο Έπστεϊν δίνει αρνητική σημασία στο «γεγονός» ότι ο Σνόουντεν έφτασε στο Χονγκ Κονγκ έντεκα ημέρες πριν πάει στο ξενοδοχείο όπου συναντήθηκε με τους δημοσιογράφους, θεωρώντας τις δραστηριότητές του κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ένα μυστήριο. Ο Σνόουντεν επέμεινε ότι ήταν σε αυτό το ξενοδοχείο όλη την ώρα, περιμένοντας τους δημοσιογράφους να φτάσουν. Σε μία από τις στήλες του, γραμμένη το 2014, ο Έπστεϊν ισχυρίστηκε, πρώτον, ότι υπήρχε ένα μυστήριο κενό έντεκα ημερών, αναφέροντας τη συνομιλία του με έναν ανώνυμο φύλακα του ξενοδοχείου. Δεν γνωρίζω καμία ανεξάρτητη επαλήθευση του ισχυρισμού αυτού. Έτσι όπως έχουν τα πράγματα, αυτό το «γεγονός» φαίνεται να είναι ασαφές.

Σε μετέπειτα αλληλογραφία μεταξύ των Έπστεϊν και Σάβατζ, ο δημοσιογράφος των New York Times τονίζει επανειλημμένα την έλλειψη πειστικής ή ουσιαστικής βάσης για τον ισχυρισμό του Έπστεϊν για τις Άγνωστες Έντεκα ημέρες, ενώ σημειώνει πόσο βασικός έχει γίνει αυτός ο ισχυρισμός για  το πλήθος των κατηγοριών που έχουν συγκεντρωθεί γύρω από αυτήν τη θεωρία:

Εξακολουθώ να μην γνωρίζω οποιοδήποτε άλλο σημείο σε δημόσιο αρχείο, εκτός από το έργο του Έπστεϊν, όπου να εμφανίζεται ανεξάρτητη η αξίωση για την 1η Ιούνη, από τα πολυάριθμα άλλα άρθρα ειδήσεων σχετικά με την περίοδο του Σνόουντεν στο Χονγκ Κονγκ, μέχρι την έκθεση του Σεπτέμβρη του 2016 από τη Μόνιμη Ειδική Επιτροπή για τις Υπηρεσίες Πληροφοριών, η οποία – επιδιώκοντας να αντιμετωπίσει την πρεμιέρα της ταινίας του Όλιβερ Στόουν- έψαξε παντού στον κυβερνητικό ερευνητικό φάκελο για στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Σνόουντεν είναι ψεύτης.

Ίσως κάποια μέρα τα αρχεία του Mira θα βγουν σε δημόσια θέα και θα έχουμε πιο ξεκάθαρες πληροφορίες για την αξιολόγηση αυτής της αμφισβήτησης. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η κεντρική μου θέση παραμένει αμετάβλητη: Ο Έπστεϊν χρησιμοποίησε τον ισχυρισμό για την εγκατάστασή του στο ξενοδοχείο ως πραγματικό στήριγμα για τους υπαινιγμούς του για το τι θα μπορούσε να είχε κάνει νωρίτερα ο Σνόουντεν, αλλά εκείνη την περίοδο που έγραψε το βιβλίο του (και σήμερα ακόμη) τα αποδεικτικά στοιχεία για τον ισχυρισμό αυτό ήταν ανεπαρκή για να χαρακτηριστεί ως ένα αποδεδειγμένο γεγονός. Αυτό είναι μέρος ενός επαναλαμβανόμενου μοτίβου της μεθόδου του.

Αυτά τα αρχεία του Mira τώρα όντως «βγήκαν στη δημόσια θέα», και αποδεικνύουν αυτό που ήταν ξεκάθαρο από την αρχή: όλη αυτή η θεωρία κατασκευάστηκε από το τίποτα. Όπως υποστήριξε ο Σάβατζ, «όποτε κάποιος βρίσκεται μπροστά σε όλες τις απόψεις για τη δράση του Έντουαρντ Σνόουντεν, το βιβλίο του Έντουαρντ Τζέι Έπστεϊν για αυτόν δεν είναι αξιόπιστο γιατί ενδίδει στην κερδοσκοπία, αντιμετωπίζοντας αμφισβητήσιμες αξιώσεις ως πραγματικά γεγονότα, και περιέχει πολλές ανακρίβειες για τον έλεγχό τους».

Δυστυχώς, ένα μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης των ΗΠΑ δεν τηρούν τα βασικά πρότυπα της δημοσιογραφίας που εφάρμοσε ο Σάβατζ σε αυτούς τους ισχυρισμούς. Εδώ, για παράδειγμα, ο Έπστεϊν παίζει γύρω από την ιστορία στη διαδικτυακή ραδιοφωνική μετάδοση της Lawfare με τον Μπέντζαμιν Βιτς, ο οποίος έκλεισε τη μετάδοση με ανθρώπους που κυριολεκτικά επευφημούσαν τον Έπστεϊν:

Όλα αυτά ήταν εξ ολοκλήρου ψέματα. Αλλά, ως αποτέλεσμα αυτού του είδους άκριτης στάσης, η απόλυτη μυθοπλασία, για την οποία δεν υπήρξε ποτέ καμία απόδειξη -ότι ο Σνόουντεν πήγε στο Mira έντεκα ημέρες μετά από ότι ο ίδιος ισχυρίζεται, αφήνοντας έτσι σχεδόν δύο ανεξήγητες εβδομάδες για την περίοδό του στο Χονγκ Κονγκ- αναπαραγόταν ξανά και ξανά εξυπηρετώντας τις κατηγορίες προς τον Σνόουντεν για ψέματα και προδοσία.

Αυτό το ψέμα για τις Έντεκα Άγνωστες Μέρες επαναλήφθηκε τόσο πολύ, σε τόσους πολλούς χώρους, που είναι αδύνατον να τους καταγράψουμε όλους. Θα πρέπει έτσι να αρκεστούμε στην επισήμανση μερικών από τους πιο απροκάλυπτους, τυπικούς δράστες.

Ένας από τους πιο επιθετικούς διαδότες αυτού του ψεύδους είναι ο δημοσιογράφος του Yahoo News, Μάικλ Μπ. Κέλεϊ, πρώην δημοσιογράφος του Business Insider, ο οποίος έχει περάσει χρόνια επαναλαμβάνοντας και τονίζοντας αυτό το παραμύθι των Έντεκα Άγνωστων Ημερών.

Στις 20 Ιουλίου 2014, ο Κέλεϊ έγραψε ένα άρθρο για το Business Insider, με τον τίτλο «Υπάρχει ένα κενό έντεκα ημερών στην ιστορία του Σνόουντεν για το Χονγκ Κονγκ». Ξεκινούσε έτσι:

Ο Έντουαρντ Σνόουντεν λέει ότι ήθελε να ξέρουν οι ΗΠΑ το πού βρίσκεται αφού έφτασε στο Χονγκ Κονγκ. Αλλά οι αρχές τον ΗΠΑ εξακολουθούν να μην ξέρουν το τι έκανε τις πρώτες έντεκα μέρες μετά την άφιξή του εκεί.

Ο Κέλεϊ πρόσθεσε μετά αυτήν την πρόταση, όπου χαρακτήρισε ένα ξεκάθαρο ψέμα ως γεγονός που είχε «επιβεβαιωθεί»: «Αλλά ο Έντουαρντ Τζέι Έπστεϊν της Wall Street Journal πήγε στο Χονγκ Κονγκ και επιβεβαίωσε ότι ο Σνόουντεν δεν έμεινε στο ξενοδοχείο Mira μέχρι την 1η Ιουνίου».

Αναφέροντας αυτούς τους γλοιώδεις υπαινιγμούς συνεχώς σε συνδυασμό με αυτό το ψέμα, ο Κέλεϊ έκλεισε το άρθρο του με αυτόν τον τρόπο:

«Για να απαντήσω στο ερώτημα με τρεις λέξεις: Δεν ξέρω πού ήταν αυτές τις έντεκα ημέρες», δήλωσε ο Έπστεϊν σε μια συνέντευξη. «Είναι πολύ σημαντικό γιατί αν ήξερε που ήταν, τότε θα ξέραμε ποιον πήγε να δει στο Χονγκ Κονγκ».
Περιέργως, κανείς δεν φαίνεται να γνώριζε – ακόμη και αν ο Σνόουντεν λέει ότι κατέστησε προφανές.

Ο Σνόουντεν έκανε ακριβώς το εξής: «κατέστησε προφανές» το πού ήταν στο Χονγκ Κονγκ μένοντας στο Mira με το όνομά του και χρησιμοποιώντας τη δική του πιστωτική κάρτα- ακριβώς για να αποτρέψει τους λασπολόγους από το να υπονοούν αναδρομικά ότι θα πρέπει να είναι κατάσκοπος λόγω των μη ανιχνεύσιμων δραστηριοτήτων του. Ωστόσο, όλα αυτά δεν σταμάτησαν τον Έπστεϊν ή τον Κέλεϊ από το να κάνουν αυτούς τους ισχυρισμούς ούτως ή άλλως.

Ο Κέλεϊ, όσο καιρό ήταν στο Business Insider, πέρασε χρόνια υποστηρίζοντας ότι ο Σνόουντεν είπε ψέματα γι’ αυτές τις έντεκα ημέρες. Ανταμείφθηκε με μια νέα θέση εργασίας δουλεύοντας για τον επικεφαλής ερευνητικό ανταποκριτή στο Yahoo News,  Μάικλ Ισίκοφ. Ο Κέλεϊ συνέχισε να διαδίδει αυτό το ψέμα μέσω του Yahoo News.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 2016, το Yahoo News δημοσίευσε αυτό που ονόμασε «Έλεγχος Γεγονότος», που γράφτηκε από τον Κέλεϊ για την ταινία του Όλιβερ Στόουν, «Σνόουντεν». Στον τίτλο του, το Yahoo υποστήριξε ότι το άρθρο καταγράφει τα «5 βασικά σημεία της βιογραφικής ταινίας του Όλιβερ Στόουν “Σνόουντεν” που δεν ταιριάζουν με την πραγματικότητα». Το Yahoo συνέχισε: «Όπως συμβαίνει με πολλές ταινίες του Στόουν που βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα, ο σκηνοθέτης πήρε πολλές ελευθερίες πάνω στα γνωστά γεγονότα. Εδώ είναι πέντε ουσιώδεις ανακρίβειες στην ταινία  “Σνόουντεν”».

Η δεύτερη δήθεν «ανακρίβεια» είχε τίτλο «3 εβδομάδες στο Mira Hotel». Επικαλούμενος τον Έπστεϊν, ο Κέλεϊ έγραψε: «Ο Σνόουντεν δεν έμεινε στο ξενοδοχείο Mira μέχρι την 1η Ιουνίου, παρά το γεγονός ότι έφτασε στην ειδική διοικητική περιφέρεια της Κίνας στις 20 του Μάη» και στη συνέχεια οδηγήθηκε σε αυτό το συμπέρασμα: «Αν ο Σνόουντεν δεν έμεινε στο Mira έως την 1η Ιουνίου, επισκέφτηκε αρχικά κάποιον άλλον στο Χονγκ Κονγκ. Ο Άλμπερτ Χο, ένας από τους δικηγόρους του Σνόουντεν στο Χονγκ Κονγκ, αναφέρθηκε στο αγνώστων στοιχείων πρόσωπο ως ο “φροντιστής” του Σνόουντεν. Ο κρίσιμος ρόλο αυτού του ατόμου στη φυγή Σνόουντεν δεν έχει ποτέ εξηγηθεί».

Με λίγα λόγια, οι συντάκτες του Κέλεϊ τόσο στο Business Insider όσο και στο Yahoo News, του επέτρεψαν να χαρακτηρίσει επανειλημμένα ως «επιβεβαιωμένο», «γεγονός» και «γνωστό» έναν ισχυρισμό που ήταν, στην πραγματικότητα, ένα ξεκάθαρο ψέμα. Στη συνέχεια χρησιμοποίησε αυτό το παραμύθι ως βάση για την κατασκευή μιας περίπλοκης συνωμοσίας την οποία έχει περάσει χρόνια να την προωθεί.

Στη συνέχεια υπάρχει το Slate, το οποίο επίσης δοκίμασε να τσεκάρει την ακρίβεια της ταινίας του Στόουν, με τη μορφή μιας στήλης από τον αρθρογράφο για την εθνική ασφάλεια, Φρεντ Κάπλαν, ο οποίος επίσης διέδωσε αυτό το παραμύθι. «Αυτό είναι σίγουρα γνωστό», διακηρύσσει ο Κάπλαν: «αποβιβάστηκε στο Χονγκ Κονγκ στις 20 Μαΐου, αφού είπε στα αφεντικά του ότι έπρεπε να υποβληθεί σε εξετάσεις για την επιληψία, και στις 2 Ιουνίου πήγε στο ξενοδοχείο Mira, στο Χονγκ Κονγκ». Ο Κάπλαν ξεκίνησε την επισκόπηση λέγοντας ότι «Το “Σνόουντεν” του Στόουν είναι μια κακή ταινία, γεμάτη με παραμύθια», αλλά για αυτό είναι ένοχη η ίδια η στήλη του Κάπλαν.

Έπειτα έχουμε τον Μάικλ Ουέις της Daily Beast και τον πρώην υπάλληλο της NSA, που πρόσφατα έγινε ο αγαπημένος των φιλελεύθερων για τις τρελές θεωρίες συνομωσίας του σχετικά με τη Ρωσία. Εδώ είναι το πώς αυτό το δίδυμο πήρε αυτό το απόλυτο ψέμα, το παρουσίασε ως αληθινό γεγονός και μετά το χρησιμοποίησε για να υπονοήσει ότι ο Σνόουντεν ήταν ένας πράκτορας της Ρωσίας.

Στις 11 Ιουνίου το 2016, ο Σίντλερ έγραψε ένα άρθρο με τον τίτλο «O Έντουαρντ Σνόουντεν είναι ένας ρώσος κατάσκοπος», όπου αναφέρθηκε στο ψέμα των Έντεκα Άγνωστων Ημερών από την αρχή: «Ο Σνόουντεν άφησε τη δουλειά του στην Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας στη Χαβάη τον Μάιο του 2013 και εμφανίστηκε στο ξενοδοχείο Mira του Χονγκ Κονγκ την 1η Ιουνίου» υποστήριξε ο Σίντλερ. Και συνέχισε: «συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικά ερωτήματα. Πού ήταν ο Σνόουντεν την περίοδο 21-31 Μαΐου του 2013; Τα ίχνη του κατά την περίοδο αυτή είναι άγνωστα». Τον Ιούνιο του 2015, ο πρώην υπάλληλος της NSA έγραψε ομοίως στο the Interpreter:

Πού ήταν Σνόουντεν κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου του 2013, μετά την αναχώρησή του από τη Χαβάη, αλλά προτού εγκατασταθεί στο ξενοδοχείο Mira στο Χονγκ Κονγκ την 1η Ιουνίου; Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι το Πεκίνο δεν περίμενε κάτι σε αντάλλαγμα για την παροχή καταφυγίου στον Σνόουντεν στον δρόμο του προς τη Μόσχα.

Αυτός ο τεκμηριωμένα ψευδής ισχυρισμός κυκλοφόρησε και υποστηρίχθηκε τόσο από δημοσιογράφους και εκδότες λόγω κακοβουλίας ή απερισκεψίας που κατέληξε να επαναλαμβάνεται ως γεγονός, ακόμη και από εκείνους που είχαν καλές προθέσεις. Στο Gizmodo, για παράδειγμα, ο Άνταμ Κλαρκ Εστές παρότρυνε τους αναγνώστες να δουν το ντοκιμαντέρ CitizenFour, αλλά επέκρινε την ταινία γιατί θεωρούσε ότι έχει σημαντικές παραλείψεις, όπως: «Πού ακριβώς ήταν ο Σνόουντεν για τις έντεκα ημέρες πριν εγκατασταθεί στο ξενοδοχείο Mira, στο Χονγκ Κονγκ;».

Μετά την κυκλοφορία νωρίτερα αυτό το έτος του βιβλίου του Έπστεϊν – το οποίο καταγγέλθηκε από την συντριπτική πλειοψηφία των κριτικών ως γεμάτο με αναπόδεικτες θεωρίες συνομωσίας – αυτό ο ισχυρισμός για τις Έντεκα Άγνωστες Μέρες επαναλήφθηκε ως πραγματικό γεγονός ξανά και ξανά. Αυτή η ανάμεικτη κριτική του βιβλίου του Έπστεϊν στο San Francisco Chronicle ήταν χαρακτηριστική:

Στις 18 Μαΐου [ο Σνόουντεν] πέταξε στο Χονγκ Κονγκ, όπου κρύφτηκε σε ένα ακόμα άγνωστο μέρος για έντεκα ημέρες πριν από τη συνάντηση του με τους δημοσιογράφους στο ξενοδοχείο Mira. Ο Έπστεϊν τονίζει πόσο προσεκτικά οργάνωσε την κατάσταση ο Σνόουντεν, σαν να “κινεί τα νήματα”. Υπαινίσσεται ότι μπορεί να υπήρχε κάποια κρυφή βοήθεια.

Το ψέμα κυκλοφόρησε διεθνώς, όπως τονίζεται από αυτή την πρόταση σε μια από τις λίγες θετικές κριτικές του βιβλίου του Έπστεϊν, από την μεγαλύτερη εφημερίδα της Βραζιλίας, Folha de S.Paulo, γραμμένη από τον Ίγκορ Γκίλοφ: «Το γεγονός ότι [ο Σνόουντεν] είχε εξαφανιστεί για έντεκα ημέρες στο Χονγκ Κονγκ, μεταφέροντας μυστικά πριν από την αποκάλυψη μερικών από αυτά στον Τύπο, παραμένει ένα μυστήριο». Σημειώστε ότι η εντεκαήμερη εξαφάνιση του Σνόουντεν είναι τώρα «ένα γεγονός».

Όλα αυτά κορυφώθηκαν με αυτό το ψέμα που υποστηρίχθηκε από τον επικεφαλής της NSA και CIA υπό τον Τζορτζ Μπους, τον στρατηγό Μάικλ Χέιντεν. Σε μία αναμενόμενη έντονη κριτική του βιβλίου του Έπστεϊν, ο Χέιντεν αναφέρει τον Έπστεϊν με την ερώτηση: «Πού ήταν ο Σνόουντεν κατά τη διάρκεια αυτών των άγνωστων πρώτων έντεκα ημερών στο Χονγκ Κονγκ»;

Το «πού ήταν ο Σνόουντεν» κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου είναι ακριβώς εκεί όπου είπε ότι ήταν από την αρχή: Στο ξενοδοχείο Μira (η μόνη εξαίρεση στην αδιάκοπη παραμονή του στο Mira ήταν η πρώτη μέρα που ο Σνόουντεν έφτασε στο Χονγκ Κονγκ, καθώς δεν είχε κάνει καμία προηγμένη κράτηση σε ξενοδοχείο πριν φύγει από τις ΗΠΑ, έτσι ώστε να μην θέσει σε δράση τις αρχές, και έτσι έκλεισε το πρώτο ξενοδοχείο που βρήκε στο διαδίκτυο, το Icon. Μετά από τη διαμονή του εκεί την πρώτη νύχτα, μετακόμισε στο Mira στις 21 Μαΐου και παρέμεινε εκεί για τις επόμενες 21 ημέρες).

Για άλλη μια φορά διαπιστώνουμε ότι τα ίδια μέσα μαζικής ενημέρωσης των ΗΠΑ που αγαπούν να επικρίνουν τις Ψευδείς Ειδήσεις, να διακωμωδούν τον «Αραβικό Κόσμο», τα  «Ρωσικά Μέσα» και το Infowars γιατί είναι γεμάτα με αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας, πλασάρουν σταθερά τις δικές τους θεωρίες όσο υπάρχουν οι σωστοί στόχοι. Ο Economist, για παράδειγμα, χαιρέτισε το πληκτικό γραπτό του Έπστεϊν ως «μια σχολαστική και καταστροφική έκθεση» Αυτό το επεισόδιο δείχνει για άλλη μια φορά πόσο εύκολα και πόσο συχνά κύρια μέσα μαζικής ενημέρωσης στις ΗΠΑ διαδίδουν και επιβεβαιώνουν απόλυτες μυθοπλασίες με πολύ έγκυρο τόνο και το πώς οι δημοσιογράφοι και οι συντάκτες που ευθύνονται γι’ αυτό δεν έχουν κανένα τίμημα όταν συμβαίνει.

Για τρία χρόνια, παρακολουθήσαμε το πώς ξεκίνησε αυτό το ψέμα, πώς εδραιώθηκε και στη συνέχεια πώς εξαπλώθηκε μέχρι που έγινε αδιαμφισβήτητη αλήθεια, παρά το γεγονός ότι δεν είχε καμία βάση σε κανένα επίπεδο, όπως σημειώνει ο Σάβατζ των New York Times. Τώρα που εμφανίστηκαν τα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι είναι ένα ψέμα, τα επόμενα βήματα είναι προφανή για κάθε έντιμο μέσο μαζικής ενημέρωσης: ανακλήσεις και λήψη ευθύνης για όσους διέδωσαν τέτοιες ψευδείς και τοξικούς ισχυρισμούς τόσο απερίσκεπτα. Αλλά αυτός ο επιθετικός προσδιορισμός- «έντιμο μέσο μαζικής ενημέρωσης» – είναι σημαντικός, και για τον λόγο αυτό, είναι εξίσου πιθανό ότι θα επιτρέψουν τα ψέματά τους και εκείνους που τα διέδωσαν να αδιαφορήσουν, χωρίς να ενοχληθούν από διορθωτικές ενέργειες.

UPDATE: Τρεις γρήγορες ενημερώσεις σε αυτήν την ιστορία:

1) Θα έπρεπε να γνωρίζω ότι η Τζόι Αν Ριντ του καναλιού MSNBC που συμμετείχε επίσης στη διάδοση των έντονων θεωριών συνωμοσίας, υποστήριξε δημόσια το παραμύθι των Έντεκα Άγνωστων Ημερών

2) Μόνο δύο από τους σχολιαστές που διέδωσαν αυτόν τον ψευδή ισχυρισμό έκαναν μέχρι στιγμής κάποιο σχόλιο: ο πρώην υπάλληλος της NSA, Σίντλερ, ο οποίος απάντησε μπλοκάροντάς με στο τουίτερ και, στη συνέχεια, υποδηλώνοντας ότι και εγώ και το The Intecept ελεγχόμαστε από τον Πούτιν και 2) ο Κέλεϊ, ο οποίος άφησε να εννοηθεί ότι τα έγγραφα μπορεί να είναι πλαστά, επειδή το όνομα της υπαλλήλου στο Mira που εμφανίζεται στη φόρμα κράτησης είναι το ίδιο με μιας ασιάτισσας ηθοποιού (είναι επίσης ένα όνομα που έχουν πολλές άλλες γυναίκες, τουλάχιστον στο Χονγκ Κονγκ), μέχρι τελικά να οδηγηθεί να διαγράψει αυτές τις δημοσιεύσεις στο τουίτερ, κατηγορώντας τέλος την Wall Street Journal για τις πολλαπλές δημοσιεύσεις στο τουίτερ και για τα άρθρα που έγραψε όλα αυτά τα χρόνια που κατηγορούσαν τον Σνόουντεν ότι έλεγε ψέματα για το πού ήταν και που χρησιμοποιούσαν αυτό το επιχείρημα για να υποδηλώσουν με έντονο τρόπο ότι δούλευε με τους Ρώσους και/ ή τους Κινέζους.

3) Ο Τσάρλι Σάβατζ των New York Times επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα των εγγράφων παίρνοντας συνέντευξη από τον δικηγόρο στο Χονγκ Κονγκ που τα έχει λάβει, τον Ρόμπερτ Τίμπο, και προσθέτει τις σκέψεις του για το τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά για τους συνωμοσιολόγους που διαδίδουν αυτό το παραμύθι.