Συνέντευξη στους Ορέστη Βέλμαχο και Ειρήνη Μιλή
Ετοιμάζεσαι για μια νέα έκθεση στο Λονδίνο. Πες μας δύο λόγια για το concept.
Η επόμενή μου έκθεση είναι συνεργασία με το βετεράνο Άγγλο φωτογράφο, Byron Newman. Βασίζεται στις ιστορίες δύο καλλιτεχνών που αποθανάτισαν μέσω της τέχνης τους τα trans community του Παρισιού και του Λονδίνου με 40 χρόνια διαφορά. Ο Byron φωτογράφισε τις γυναίκες του δρόμου, τους τραβεστί του Παρισιού στις αρχές της δεκαετίας του '80 και εγώ 40 χρόνια μετά με τελείως διαφορετική διάθεση απεικόνισα με τους πίνακές μου τους περίφημους Sink the Pink του Λονδίνου, τους απίστευτους punk, trans performers. Και οι δύο διεισδύσαμε στις περιθωριακές αλλά διάσημες αυτές κοινότητες. Πιάσαμε φιλίες και, κάνοντας παρέα μαζί τους, έγιναν οι μούσες μας. Εγώ το 2015 πέρασα σχεδόν έναν χρόνο δουλεύοντας μαζί τους. Έγινε μία σειρά πινάκων και σχεδόν με τον Byron μας έφερε η τύχη μαζί. Είδαμε ότι υπήρχε πλούσιο υλικό να εκθέσουμε τη δουλειά μας ο ένας δίπλα στον άλλον σε mixed media art «φάση» και να δείξουμε πως η trans ταυτότητα και το βλέμμα με το οποίο απεικονίζονται έχει αλλάξει τα τελευταία 40 χρόνια. Και το μέλλον φυσικά. To concept του Ultimate Angels είναι μία σύνδεση μεταξύ δύο πόλεων, δύο διαφορετικών γενεών, μέσα από το βλέμμα δύο διαφορετικών φύλων και τεχνών. Το ότι εκθέτουμε στη διάρκεια του London Pride, στο απόλυτο κέντρο του Λονδίνου δεν είναι φυσικά τυχαίο.
Η τελευταία σου δουλειά «Ultimate Angels» απεικονίζει γυναίκες που σίγουρα δεν συνάδουν με το πρότυπο της ομορφιάς. Θες να περάσεις κάποιο μήνυμα μέσα από αυτό;
Η ζωγραφική μου είχε πάντα να κάνει με πρότυπα. Να τα κατεδαφίζει δηλαδή και να αποθεώνει άλλα που δεν είναι mainstream. Οι γυναίκες αυτές είναι και άντρες και γυναίκες, αλλά αυτό δεν είναι η ουσία. Ζωγραφίζω σώματα και πρόσωπα. Όμως το κάθε ένα είναι καθρέπτης ψυχής, κοινωνικής και ατομικής. Σώματα κομματιασμένα, ακατέργαστα, χωρίς την σπιλώτητα που απαιτούν τα κοινωνικά ιδρύματα, της κουλτούρας, της σεξουαλικότητας και του κεφαλαίου. Είναι όμως πανέμορφα στα μάτια μου. Αποθεώνω λοιπόν, ότι εγώ βλέπω ως ανθρώπινη φύση. Και μου αρέσει να βρίσκω την απόλυτη ομορφιά μέσα στη φύση.
Χρησιμοποιείς συγκεκριμένα «μοτίβα» στη δουλειά σου ή αντιμετωπίζεις το κάθε έργο ως κάτι αυτοτελές και εντελώς ξεχωριστό από το προηγούμενο;
Το κάθε έργο το βλέπω ξεχωριστά. Φυσικά όμως στη κάθε μου σειρά έργων, η οποία αντιμετωπίζει κάποιο concept, διαθέτω μοτίβα. Όπως παραδείγματος χάρη, στην πιο πρόσφατη δουλειά μου με transgender, χρησιμοποιώ χρώματα πολύ πιο pop από όποια άλλη δουλειά. Επίσης, κάποια μοτίβα γεωμετρικά τα οποία έχουν μία άλλη δική τους και πολύ προσωπική ιστορία. Πολλές φορές χρησιμοποιώ αρχαία ελληνικά μοτίβα, άλλες φορές σεξουαλικά. Πχ την κλειτορίδα. Αυτά τα μοτίβα τα χρησιμοποιώ όμως πολύ αφαιρετικά και δεν αφαιρούν από το πορτρέτο. Πιο παλιά χρησιμοποιούσα άλλα μοτίβα και πολύ συχνά μάλιστα τον ομφάλιο λώρο, όταν ζωγράφιζα τις κοπέλες στα strip club του Λονδίνου.
Τι ήταν αυτό που σε συγκλόνισε τόσο πολύ στη Γκέρνικα του Πικάσο όταν ήσουν μικρή;
Οι αμίλητες κραυγές. Κάθε φορά που το κοιτάω, ακούω τις κραυγές όλο και πιο καθαρά. Το κλάμα της μάνας, το ρουθούνιασμα του μινώταυρου. Όλες αυτές οι γλώσσες. Σε ασπρόμαυρο, αφαιρετικό είναι πιο δυνατή αντιπροσώπευση της ανθρώπινης λαίλαπας.
Ανήκεις σε κάποια καλλιτεχνική «σχολή» ή προτιμάς να μη βάζεις ταμπέλες;
Θεωρώ τη δουλειά μου απολύτως εξπρεσιονιστική
Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σου;
Οι άνθρωποι της πόλης, οι φίλοι, εραστές, οι περαστικοί, πρόσωπα και σώματα που με τραβούν, φλογερά μάτια. Εκτός από τα σαρκικά, ανθρώπινα στοιχεία που με εμπνέουν concepts που πέρασαν σε εμάς από τους προγόνους μας. Μου αρέσει να ασχολούμαι με θέματα ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνικού δικαίου. Και τα χρώματα της φύσης. Όλα αυτά κάπως τα συνδυάζω στη δουλειά μου και πολλές φορές χωρίς να τα χρωματίζω και εγώ. Θα έλεγα ότι εμπνέομαι από τις γνώσεις και την ηδονή της εμπειρίας.
Έχεις δηλώσει πως προέρχεσαι από μια οικογένεια ακτιβιστών με αναρχικές βάσεις. Πόσο επηρέασε τη δουλειά σου;
Πολύ και βαθύτατα. Ο πατέρας μας, εκτός από ακτιβιστής, από τους αναρχικούς στην περίοδο της χούντας ήταν και εξαιρετικός καλλιτέχνης. Μεγαλώσαμε με τη μητέρα μας που είναι δημοσιογράφος με πείρα στο πολιτικό ρεπορτάζ. Μεγαλώσαμε με αριστερές αρχές και γνώσεις. Διαβάζαμε και ζωγραφίζαμε από μικρά. Όλα σε αυτούς τα χρωστάμε. Τα ερωτήματα και τους προβληματισμούς. Το αναρχικό στοιχείο ρέει στο αίμα μου και επηρεάζει πολλές πτυχές της ζωής μου.
Αυτοπροσδιορίζεσαι ως πολίτης και της Αθήνας και του Λονδίνου παρά το ότι ζεις μόνιμα πολλά χρόνια στο Λονδίνο. Γιατί;
Γιατί νιώθω «βαθιά» Αθηναία και είμαι περήφανη για τον τόπο αυτό και την ιστορία του. Με την κρίση το ένιωσα πιο δυνατά. Είναι κάτι δικό μας που από αυτό μπορεί να μάθει ακόμα πολύς κόσμος. Μιλάμε για δικαίωση, για ελευθερία. Μιλάμε για κοινότητα, για τέχνη. Στο έδαφος αυτό χτίστηκε και ακόμα παλεύεται τώρα από τα συντρίμμια. Παρά τα νεοελληνικά χάλια της, η Αθήνα, τόσο όμορφη, κρατάει ακόμα δυνατή μια αντιφασιστική φλόγα που χρειαζόμαστε τώρα σε αυτόν τον κόσμο πιο πολύ από ποτέ. Είναι και ο αττικός ο ήλιος φυσικά που σαν αυτόν δεν υπάρχει άλλος! Λοιπόν γεννήθηκα Αθηναία πολίτης και κάποτε αργότερα έγινα και πολίτης του Λονδίνου.
Τι είναι αυτό που φοβάσαι ως καλλιτέχνης και τι ονειρεύεσαι να καταφέρεις;
Θέλω να ζω άνετα με τη ζωγραφική, αλλά φοβάμαι ότι αν βολευτώ δε θα χω τίποτα να πω. Πότε γίνεται η τέχνη κατεστημένο; Αυτό φοβάμαι. Προτιμώ ακόμα να μην το σκέφτομαι όμως. Υπάρχει καιρός.
Έχεις κάποιο καλλιτεχνικό απωθημένο;
Ό,τι έχω απωθημένο, προσπαθώ γενικά να το βγάζω.
Παρακολουθείς τα καλλιτεχνικά δρώμενα στην Ελλάδα; Θα σκεφτόσουν να επιστρέψεις μόνιμα;
Ναι, τα παρακολουθώ. Τα ταξίδια μου γίνονται όλο και πιο συχνά – πυκνά. Σκέφτομαι να γυρίσω μόνιμα, το μέλλον θα δείξει πώς και πότε θα γίνει αυτό.
Έχεις δηλώσει ότι έβαλες τα κλάματα με τα όσα ακολούθησαν το δημοψήφισμα. Πώς βλέπεις τα πράγματα τώρα που έχουμε την επέτειο δύο ετών;
Ακόμα τα βάζω, αλλά στεγνώνουν πιο γρήγορα…
Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
Για τώρα δύο. Να εκθέσω στην Αθήνα του χρόνου, κάτι που δεν έχω κάνει ακόμα. Επίσης, άμεσα ένα brand (δε μου αρέσει καθόλου να χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη αλλά εδώ πρέπει) με το δικό μου ιδιαίτερο design. Αυτό ήδη αρχίζω να το αναρτώ στο Λονδίνο. Δεν το βάζω κάτω!
*Δείτε περισσότερα για το Ultimate Angels