από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων

Από το άρθρο της “Ναυτεμπορικής” είναι φανερό το χάσμα απόψεων και επιδιώξεων μεταξύ των δύο πλευρών: “Από την πλευρά της πολιτείας ζητούμενο είναι η πλήρης υλοποίηση της επένδυσης που αφορά και την καθετοποίηση με τη δημιουργία της μεταλλουργίας, που σημαίνει εξορυκτική παραγωγή αλλά και καθαρό τελικό προϊόν (χρυσός, άργυρος, χαλκός)”. Η Πολιτεία επιδιώκει το δημόσιο όφελος που θα προκύψει από την καθετοποίηση της παραγωγής, κάτι που καθόλου δεν είναι στους σχεδιασμούς της εταιρείας. Αντίθετα, όπως προκύπτει από όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ο λόγος που η εταιρεία ζητάει τροποποίηση της σύμβασης μεταβίβασης του 2003 είναι ακριβώς για να αφαιρεθεί η υποχρέωσή της να κατασκευάσει μεταλλουργία χρυσού.

Αλλά και αν το Δημόσιο πετύχει τελικά να συμπεριληφθεί η μεταλλουργία στη νέα σύμβαση και το νέο επενδυτικό σχέδιο, τι μεταλλουργία θα είναι αυτή, δεδομένου ότι η μέθοδος της ακαριαίας τήξης αποδείχθηκε μη εφαρμόσιμη; Eίναι άραγε τυχαίο το ότι ακριβώς σε αυτή την χρονική στιγμή έρχεται άρθρο του Δρ Πέτρου Τζεφέρη, Γενικού Διευθυντή Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, που προκρίνει ως “την πιο ενδεδειγμένη λύση” για τους δυσκατέργαστους αρσενοπυρίτες της Ολυμπιάδας την “προκατεργασία του μεταλλεύματος με βιοοξείδωση (Bio-oxidation-BIOX) ή οξείδωση υπό πίεση (Pressure oxidation-POX) για να βελτιωθεί η προσπελασιμότητα του χρυσού κατά την επακολουθούσα κυάνωση“; Η πρόταση αυτή μας πηγαίνει 20 χρόνια πίσω, στις τεχνολογίες που είχαν προταθεί για τη μεταλλουργία χρυσού Ολυμπιάδας από την TVX, είχαν εγκριθεί από το τότε Υπουργείο και τελικά ακυρώθηκαν από το ΣτΕ. Προσπαθώντας να αποφύγει την κυάνωση επειδή είχε ακυρωθεί από το ΣτΕ – με ψήφο και της σημερινής Προέδρου της Δημοκρατίας, Αικατερίνης Σακελλαροπούλου – η Ελληνικός Χρυσός κατέφυγε στην μέθοδο πατέντα/απάτη της ακαριαίας τήξης σε αρσενοπυρίτες. Θα αρχίσουμε σοβαρά να συζητάμε πάλι ως “λύση” την κυάνωση;

Κατά τη δική μας εκτίμηση – που την έχουμε καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ ήδη από το 2017 – δεν είναι μόνο το εργοστάσιο μεταλλουργίας που θα απουσιάζει από το τροποποιημένο επενδυτικό σχέδιο. Δεν θα υπάρχει ούτε νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Μαντέμ Λάκκο, ούτε στοά Μαντέμ Λάκκου – Ολυμπιάδας, ούτε βιομηχανικό λιμάνι στο Στρατώνι. Δεν θα υπάρχει καθόλου το “Μεταλλευτικό Κέντρο Μαντέμ Λάκκου” όπου υποτίθεται ότι θα συγκεντρώνονταν όλες οι ρυπογόνες βιομηχανικές δραστηριότητες ώστε να απελευθερωθουν και  να αποδοθούν στην τοπική κοινωνία η παραλιακή ζώνη και οι οικισμοί Ολυμπιάδας και Στρατωνίου. Αυτό που θέλει η εταιρεία είναι τα δύο παλαιά εργοστάσια εμπλουτισμού Ολυμπιάδας και Στρατωνίου και το νέο των Σκουριών να λειτουργούν μέχρι την εξόφληση των αποθεμάτων εξάγοντας συμπυκνώματα. Αλλά όπως σημειώνει και ο Δρ Τζεφέρης, “τα συμπυκνώματα (γαληνίτη με μόλυβδο και άργυρο, σφαλερίτη με ψευδάργυρο, χαλκοπυρίτη με χαλκό και χρυσό και αρσενοπυρίτη με χρυσό) έχουν σαφώς περιορισμένη αξία αλλά και ρίσκο εμπορικής διαθεσιμότητας σε σχέση με τα μέταλλα. Και φυσικά καταργούν την δυνατότητα καθετοποιημένης αξιοποίησης του συνολικού διαθέσιμου κοιτασματολογικού δυναμικού της περιοχής”. Δηλαδή μηδενικό δημόσιο όφελος. Για τα χωριά της περιοχής, και ειδικά για την τουριστική Ολυμπιάδα που αναδεικνύεται εκ των πραγμάτων στο νέο επίκεντρο των δραστηριοτήτων της εταιρείας, το σχέδιο αυτό ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη. 

Η εταιρεία από την πλευρά της θέλει “η νέα σύμβαση να καταστεί εφικτή προς χρηματοδότηση“, δηλαδή μια σύμβαση που να της επιτρέψει να “πουλήσει” το έργο, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, σε υποψήφιους αγοραστές/συνεταίρους/τράπεζες. Η νέα σύμβαση πρέπει να έχει όσο το δυνατόν λιγότερες υποχρεώσεις και όσο το δυνατόν περισσότερα δικαιώματα για την Ελληνική θυγατρική της Eldorado Gold. “Σημαντική θέση τονίζεται πως καταλαμβάνουν οι εξασφαλίσεις που επιδιώκει να έχει η εταιρεία από το Ελληνικό Δημόσιο όσον αφορά την απρόσκοπτη πορεία της επένδυσης και την αποφυγή έκτακτων ανατροπών που εκτροχιάζουν το οικονομικό της πλάνο”.

Για το τι μπορεί να σημαίνει αυτό παίρνουμε μια ιδέα από το σχόλιο οικονομικού αναλυτή στο επενδυτικό site Seeking Alpha: αναφέρει ότι η Εldorado ίσως καταφέρει να βρει συνέταιρο για τις Σκουριές αν πετύχει μια “αλεξίσφαιρη” (bulletproof) συμφωνία με την κυβέρνηση. Δηλαδή “μια νομική δέσμευση που θα εμποδίζει το μπλοκάρισμα της συμφωνίας ξανά στο μέλλον για περιβαλλοντικούς λόγους ή για οτιδήποτε άλλο”. Να μην μπορεί κανείς και για κανένα λόγο να σταματήσει τα έργα. Συνήθως αυτού του τύπου οι συμβάσεις περιέχουν επίσης ποικίλες φοροαπαλλαγές, ρήτρες για αποζημίωση του “επενδυτή” λόγω καθυστερήσεων ή αλλαγών στη νομοθεσία που μειώνουν τα κέρδη του και διάφορα άλλα σκανδαλώδη προνόμια. Δείτε για παράδειγμα τη σύμβαση της Fraport, την πρώτη που έρχεται στο μυαλό. Βεβαίως άλλο μεταλλεία και άλλο αεροδρόμια αλλά αυτό είναι μια “αλεξίσφαιρη” συμφωνία. Αποικιοκρατία.

“Σε αυτό το πλαίσιο παράλληλα προτείνεται η αύξηση των τελών προς το Ελληνικό Δημόσιο”, συνεχίζει η “Ναυτεμπορική”. Ακούγεται σαν κάτι σημαντικό αλλά μπορεί πραγματικά  η αύξηση των τελών να αντισταθμίσει την απώλεια εσόδων για το Δημόσιο από τη μη καθετοποίηση της παραγωγής; Ας δούμε τους αριθμούς. Όπως η ίδια η Eldorado δηλώνει στις Αμερικανικές χρηματιστηριακές αρχές, τα μεταλλευτικά τέλη στην Ελλάδα υπολογίζονται σε συρόμενη κλίμακα και εξαρτώνται από τις τιμές των μετάλλων. Τα τέλη που πλήρωσε η εταιρεία για το 2018 ήταν περίπου 1,5% επί των εσόδων της από το χρυσό, 1,5% για τον άργυρο, 1,0% για το μόλυβδο, 1,0% για τον ψευδάργυρο και 0,5% για το χαλκό. Ο φορολογικός συντελεστής επιχειρήσεων για το 2019 είναι 24%. Αν το τελικό εξαγώγιμο προϊόν είναι καθαρά πολύτιμα μέταλλα, το μικρό ποσό των μεταλλευτικών τελών θα προστίθεται στο πολύ μεγαλύτερο ποσό από τη φορολόγηση των κερδών – θεωρητικά πάντα, γιατί είναι γνωστό ότι η εταιρεία φοροαποφεύγει. Αν συνεχίσει να εξάγει συμπυκνώματα όπως κάνει σήμερα, θα συνεχίσει να εμφανίζει κάθε χρόνο ζημίες, όπως κάνει σήμερα και όχι μόνο δεν θα πληρώνει φόρους, θα έχει και επιστροφή. Όπως συμβαίνει σήμερα. Πόσο πρέπει να αυξηθεί το πενιχρό 1,5% για να αντισταθμίσει αυτή την απώλεια;

Ένα σχέδιο όπως αυτό που περιγράφηκε – αν τελικά είναι έτσι – δεν δικαιούται καν τον χαρακτηρισμό “επένδυση” και καμία κυβέρνηση δεν θα έπρεπε να το δεχτεί. Το ότι καθυστερεί τόσο η νέα σύμβαση που έχει προαναγγελθεί από το Σεπτέμβρη δείχνει ότι δεν μπορεί εύκολα να παραβλεφθεί η προφανής απουσία δημοσίου οφέλους. Την “λύση” καλείται να δώσει μια Ανώνυμη Εταιρεία Ορκωτών Ελεγκτών και Συμβούλων Επιχειρήσεων. Για το περιβάλλον, ούτε λόγος.