Ο εκλογικός Γολγοθάς του Τζέρεμι Κόρμπιν

Tου Μιχάλη Γιαννεσκή

Βροχή οι συμβουλές για μετριοπάθεια

Μόλις ανακοινώθηκε η νίκη του Κόρμπιν, οι συμβουλές προς τον ίδιο και τους υποστηρικτές του σχετικά με την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουν για να κατακτήσουν τη εξουσία στις επόμενες εκλογές άρχισαν να πέφτουν βροχή. Ο γνωστός δημοσιογράφος Πολ Μέισον, ο Guardian σε κύριο άρθρο του, ο αναπληρωτής αρχισυντάκτης του Independent, και πληθώρα άλλων, προσέφεραν συμβουλές σχετικά με την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η ηγεσία των Εργατικών. Οι συμβουλές, χωρίς εξαίρεση, συνιστούν «βάλτε νερό στο κρασί σας».

Προτάθηκαν συμμαχίες με «προοδευτικούς εθνικιστές» και με τους πιο ανοιχτόμυαλουςαπό τους ψηφοφόρους του UKIP, ενώ έγιναν και προτάσεις για μια ευρύτερη σοσιαλδημοκρατική συμμαχία. Εξαιρουμένης της προτροπής του Μέισον για την ενεργοποίηση κοινωνικών κινημάτων, οι παραπάνω συμβουλές δεν αντικατοπτρίζουντην «πραγματική αλλαγή» που ο Κόρμπιν έχει υποσχεθεί στους ακτιβιστές που τον προώθησανστην προεδρία των Εργατικών.

Ίσως μια μελλοντική κυβέρνηση υπό τον Κόρμπιν θα κατάφερνε να αυξήσει τον  κατώτατο μισθό, και να προστατεύσει την κοινωνική πρόνοια. Τέτοιες αλλαγές αποτελούν σανίδα σωτηρίας από την οικονομική εξαθλίωση για πολλούς Βρετανούς.Όμως, ακόμα και εάν ο Κόρμπιν και η ομάδα του ακολουθήσουν τις παραπάνω συμβουλές, το παρόν εκλογικό σύστημα στην Βρετανία καθιστά τη νίκη των Εργατικών μάλλον αδύνατη.

Τα ευέλικτα όρια των εκλογικών περιφερειών

Ένας Βρετανός βουλευτής εκλέγεται με πλειοψηφία έστω και ενός ψήφου στην περιφέρεια του, άσχετα με το ποσοστό που το κόμμα του επιτυγχάνει σε όλη την επικράτεια. Συνεπώς είναι πιθανό ένα κόμμα να έχει την πλειοψηφία των βουλευτών, ακόμα και αν κάποιο άλλο έχει λάβει συνολικά περισσότερους ψήφους. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, το 1951 όταν οι Συντηρητικοί με 48% των ψήφων κέρδισαν 26 έδρες παραπάνω από τους Εργατικούς με 48.8%.

Τα όρια των εκλογικών περιφερειών αλλάζουν τακτικά, θεωρητικά για να αντικατοπτρίζουν δημογραφικές αλλαγές. Οι αλλαγές αποφασίζονται από μια Επιτροπή (The Boundaries Commission), τα μέλη της οποίας διορίζονται από τον αρμόδιο υπουργό. Η Επιτροπή έχει προτείνει ριζικές αλλαγές για τις επόμενες εκλογές.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι προτεινόμενες αλλαγές σε 3 έδρες των Εργατικών στο Merseyside, κοντά στο Λίβερπουλ. Οι 3 έδρες θα γίνουν 2 και θα περιλάβουν τμήματα της υπαίθρου με ψηφοφόρους των Συντηρητικών. Το αποτέλεσμα είναι προβλέψιμο: οι Εργατικοί θα διατηρήσουν μόνο μια έδρα, ενώ οι Συντηρητικοί θα κερδίσουν την άλλη.

Σε άλλες περιπτώσεις τα όρια μιας περιφέρειας μετατοπίζονται, αφαιρώντας από αυτή περιοχές με ψηφοφόρους των Εργατικών (όπως συγκροτήματα δημοτικών πολυκατοικιών) και προσθέτοντας περιοχές με ψηφοφόρους των Συντηρητικών, ώστε να εξασφαλίζεται πλειοψηφία των Συντηρητικών στην εν λόγω έδρα. Μια διαφωτιστική αντιπαράθεση στο βρετανικό Κοινοβούλιο από το 1996 σχετικά με τις «κατεργαριές» της αρμόδιας Επιτροπής υπάρχει εδώ (159-162).

Ο εκλογικός Γολγοθάς του Κόρμπιν

Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2015, οι Συντηρητικοί με 36,9% των ψήφων πήραν 331 έδρες (51,9% του συνόλου), οι Εργατικοί με 30,4% πήραν 232 (35,6%), το UKIP με 12,6% πήρε 1 έδρα (0.15%), ενώ οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες με 7,9% πήραν 8 έδρες (1,2%)!

Η κατανομή των εδρών θα γίνει ακόμα πιο δυσανάλογη στις επόμενες εκλογές, καθόσον προτείνεται οι έδρες να μειωθούν από 650 σε 600, και να αλλάξουν τα όρια πολλών περιφερειών. Οι αλλαγές επηρεάζουν περίπου 200 έδρες των Εργατικών, οι οποίοι υπολογίζεται ότι μπορεί να χάσουν μέχρι 30 έδρες. Με τέτοιες αλλαγές, ο εκλογικός πήχης υψώνεται σημαντικά για τους Εργατικούς.

Επιπλέον, οι Εργατικοί δύσκολα θα ανακτήσουντις40 έδρες στη Σκωτία που έχουν χάσει από το 2005, καθότι η δημοτικότητα του Κόμματος Ανεξαρτησίας της Σκωτίας παραμένει υψηλή. Τουναντίον, οι Συντηρητικοί προσβλέπουν σε αύξηση των εδρών τους μέσω της προσέλκυσης πρώην υποστηρικτών τους που ψήφισαν UKIP στις εκλογές του 2015.

Ο παράγοντας Brexit

Για αυτό το λόγο η Τερέζα Μέι προσπαθεί να πείσει τους ψηφοφόρους του UKIP ότι το Brexit είναι αμετάκλητο και είναι απλώς θέμα χρόνου. Ταυτόχρονα, καθυστερεί την ενεργοποίηση του άρθρου 50 για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, ώστε οι διαβουλεύσεις με την ΕΕ να μην ολοκληρωθούν πριν τις επόμενες εκλογές, και να μη βρεθεί αντιμέτωπη με δυσάρεστες επιπτώσεις, οι οποίες θα απειλήσουν τη δημοτικότητα της.

Η κωλυσιεργία της Μέι έχει χρονοδιάγραμμα. Διότι από τη στιγμή που θα ενεργοποιηθεί το άρθρο 50, θα ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις με την ΕΕ και στη συνέχεια το βρετανικό Κοινοβούλιο θα πρέπει να αναθεωρήσει συμβάσεις και νόμους που υπολογίζονται σε 80.000 σελίδες.   Ο ετήσιος όγκος των νομοθετικών εγγράφων κατά την περίοδο 1990-2010 ήταν κατά μέσο όρο 12.000 σελίδες.  Συνεπώςτο Κοινοβούλιοθα χρειαστεί περίπου 7 χρόνια για να επανεξετάσει όλα τα θέματα εξόδου από την ΕΕ, πέραν του χρόνου που θα πρέπει να αφιερώσει για άλλα νομοσχέδια. Ακόμα και αν επισπευσθούν οι σχετικές διαδικασίες, οι Βρετανοί δεν θα γνωρίζουν τι σημαίνει Brexit πριν από τις εκλογές του 2020 (1).

Εξουσία με οποιοδήποτε τίμημα;

Συνεπώς ο Κόρμπιν βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα μάλλον ανυπέρβλητο εκλογικό Γολγοθά: το κόμμα του πρόκειται να χάσει αρκετές έδρες λόγω της ανακατανομής των περιφερειών, ενώ οι Συντηρητικοί θα  αυξήσουν τις δικές τους. Οι «εκπτώσεις» που προτρέπεται να κάνει ο Κόρμπιν στις πολιτικές τουτοποθετήσεις αποβλέπουν στη δημιουργία συμμαχιών με άλλα κόμματα, ώστε οι Εργατικοί να έχουν πιθανότητες νίκης στις επόμενες εκλογές.

Η ομάδα του Κόρμπιν αποτελείται από τους πιο συνεπείς πολιτικούς της βρετανικής κοινοβουλευτικής αριστεράς. Οι υποστηρικτές του Κόρμπιν έχουν λόγο να πιστεύουν ότι η επανεκλογή του άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου για την αναμόρφωση του κόμματος: πολλοί ακτιβιστές που στο παρελθόν διαδήλωναν έξω από το συνέδριο του κόμματος, σήμερα συμμετέχουν και συμβάλλουν στη διαμόρφωση της πολιτικής του.

Ταυτόχρονα, οι δεξιοί στο κόμμα εξελίσσονται σε Πέμπτη Φάλαγγα. Διαρροές μέιλ στο Huffington Post απεκάλυψαν ότι ο υπαρχηγός του κόμματος Γουότσον ηγείται της κρυφής«Επιχείρησης Ανακόντα» που έχει στόχο να υποσκάψει τον Κόρμπιν.  Ενώ μερικοί, όπως ο λόρδος Μίτσελ, ήδη εγκατέλειψαν το κόμμα.

Ο Κόρμπιν βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα στημένο εκλογικό σύστημα και με μια μοχθηρή ενδοκομματική αντιπολίτευση: εμπόδια, τα οποία για να ξεπεραστούν χρειάζεται μια ραγδαία εντατικοποίηση του μαζικού κινήματος που τον ανέδειξε στην ηγεσία των Εργατικών. Διαφορετικά,ο Κόρμπιν δεν θα μπορέσει να κερδίσει την εξουσία χωρίς να κάνει σημαντικές υποχωρήσεις, οι οποίες αποκλείουν μια «πραγματική αλλαγή»στην Βρετανία. Η γνωστή ρήση «εάν οι εκλογές άλλαζαν κάτι, θα ήταν παράνομες» ίσως αποδειχθεί σοφή για άλλη μια φορά.

(1) Το δημοψήφισμα του 1982 στη Γροιλανδία, αυτόνομη περιοχή που ανήκει στη Δανία, με το οποίο αποφασίστηκε η έξοδος της από την ΕΟΚ, όπως ονομαζόταν τότε η ΕΕ, αποτελεί ενδεικτικό προηγούμενο.  Οι διαπραγματεύσεις εξόδου για μια περιοχή σαν τη Γροιλανδία, με 55.000 κατοίκους και με τα αλιευτικά δικαιώματα ως το μόνο ζήτημα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί, κράτησαν 3 χρόνια. Η  Βρετανία έχει 64 εκατ. κατοίκους, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, και πρέπει να συμφωνηθούν με την ΕΕ πολυάριθμα και πολύπλοκα θέματα.