Το φοινικέλαιο ανιχνεύεται σε εκατοντάδες μάρκες τροφίμων που βρίσκονται στα ντουλάπια της κουζίνας μας, όπως στην Cadbury, την Clover ή την Ben & Jerry, αλλά η εταιρία που αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πλήγμα λόγω της αντίδρασης του καταναλωτικού κοινού είναι η Nutella.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών έχουν επίσης εκφράσει την ανησυχία τους σχετικά με αυτή την ύποπτη χημική ένωση που εντοπίστηκε, αν και έχουν σταματήσει να εκδίδουν προειδοποιήσεις σχετικά με την κατανάλωσή της.
Σύμφωνα με την Independent, οι πωλήσεις της Nutella έπεσαν κατά 3% στη διάρκεια του δωδεκαμήνου που έληξε τον Αύγουστο του 2016, αφού οι καταναλωτές γύρισαν την πλάτη τους στο εν λόγω προϊόν και στράφηκαν σε εναλλακτικές χωρίς φοινικέλαιο. Η μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ της Ιταλίας, η Coop, αφαίρεσε το Μάιο προληπτικά από τα ράφια της 200 προϊόντα που περιείχαν φοινικέλαιο, αν και όχι τη Nutella.
Η εταιρία Ferrero, όμως, που παρασκευάζει τη δημοφιλή κρέμα φουντουκιού και κακάο, προωθεί διαφημιστική καμπάνια, προσπαθώντας να καθησυχάσει τους καταναλωτές ότι το προϊόν της είναι ασφαλές.
Υπενθυμίζεται ότι το 2010, μπροστά το φόβο του να απαγορευτεί η Nutella στο πλαίσιο εκστρατείας κατά της παχυσαρκίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολιτικός της Λίγκας του Βορρά ανακοίνωσε τη σύσταση της επιτροπής «Κάτω τα χέρια από τη Nutella» ενώ υπουργοί του Μπερλουσκόνι διαβεβαίωναν τον κόσμο ότι η κυβέρνηση έκανε ότι περνούσε από το χέρι της για να διασφαλίσει τη μακροβιότητα της Nutella.
Σήμερα, η Ferrero επιμένει ότι η απόφασή της να διατηρήσει το φοινικέλαιο στη Nutella, παρά τους φόβους για πρόκληση καρκίνου, έχει να κάνει με την ποιότητα και όχι με το κόστος. Το αμφιλεγόμενο συστατικό χρησιμοποιείται προκειμένου να δώσει στο επάλειμμα την απαλή υφή του, η οποία, σύμφωνα με την εταιρία, δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση άλλων ελαίων και σε αυτή την περίπτωση το αποτέλεσμα θα ήταν κατώτερο.
Διαφορετικά έλαια, όπως το ηλιέλαιο ή η ελαιοκράμβη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αλλά θα αυξήσουν το κόστος παραγωγής του προϊόντος, όπως υπολόγισε το Reuters, αλλά δεν το επιβεβαίωσε η Ferrero.
Οι φόβοι σχετικά με τον καρκίνο επικεντρώνονται σε μια χημική ένωση (γνωστή ως glycidyl fatty acid ester), η οποία προκύπτει όταν το φοινικέλαιο θερμαίνεται σε πάνω από 200 βαθμούς Κελσίου, όπως συμβαίνει στην παραγωγή πολλών τροφίμων.
Η επικίνδυνη ουσία μπορεί να βρεθεί και σε άλλα φυτικά έλαια, στις μαργαρίνες και σε επεξεργασμένες τροφές αλλά η Υγειονομική Υπηρεσία εντόπισε ότι παράγεται σε υψηλότερα και εν δυνάμει επικίνδυνα μεγέθη στο φοινικέλαιο.
Update: Το άρθρο της Independent, στο οποίο βασίστηκε το παραπάνω δημοσίευμα, αρχικά ανέφερε ότι η αλυσίδα σούπερ μάρκετ Coop είχε αφαιρέσει προληπτικά τη Nutella από τα ράφια της. Το άρθρο μας ανανεώθηκε στο σχετικό σημείο μετά και από διόρθωση του δημοσιεύματος της Independent.
Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιπτώσεις της χρήσης φοινικελαίου στην παρασκευή τροφίμων έχουν διαπιστωθεί ήδη από την προηγούμενη δεκαετία (στην Ελλάδα με την περίπτωση του ρεπορτάζ της Ελευθεροτυπίας για την αλυσίδα Goody's). Η Ferrero υποστηρίζει ότι χρησιμοποιεί ειδικές τεχνικές προκειμένου να αποφεύγεται η εμφάνιση των καρκινογόνων ουσιών αλλά α) δεν υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία μελέτης που να διαβεβαιώνει ότι η τεχνική αυτή είναι υγιής β) δεν υπάρχει τρόπος να διαπιστωθεί ο ισχυρισμός της εταιρίας και γ) το φοινικέλαιο χρησιμοποιείται από εκατοντάδες εταιρίες χωρίς να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτές. Σε γενικές γραμμές αυτό που γίνεται εύκολα κατανοητό είναι ότι η χρήση του φτηνού και εύγευστου φοινικέλαιου δε διακόπτεται εξαιτίας των τεράστιων κερδών που αποφέρει. Το ότι η Indepedent αναγκάζεται να αλλάξει το άρθρο (όπως στην Ελλάδα ο δημοσιογράφος που αποκάλυψε την περίπτωση της Goody's οδηγήθηκε σε παραίτηση) δείχνει την δύναμη των πολυεθνικών και όχι την αδυναμία του ρεπορτάζ.