του Μιχάλη Γιαννεσκή

Η Βρετανή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά πρόωρες εκλογές όταν είδε ότι το κόμμα της προηγείτο των Εργατικών με 20-25% στις δημοσκοπήσεις. Καθότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των Συντηρητικών ήταν μόνο 17 και είχαν εκφραστεί διαφωνίες σχετικά με τις επερχόμενες διαπραγματεύσεις για το Brexit από μερικούς βουλευτές του κόμματος τους, η Μέι θέλει να επιτύχει μια συντριπτική πλειοψηφία που θα ψηφίσει χωρίς αντιρρήσεις τα νομοσχέδια σχετικά με την έξοδο από την ΕΕ. Επιπλέον, μετατοπίζοντας τις επόμενες εκλογές μέχρι το 2022, η Μέι κερδίζει χρόνο για να «χρυσώσει το χάπι» των αναμενόμενων οικονομικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του Brexit.

Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

Εάν οι εκλογές γίνονταν κανονικά το 2020, η αλλαγή των ορίων των κοινοβουλευτικών περιφερειών που είχε δρομολογηθεί θα ευνοούσε σημαντικά τους Συντηρητικούς, κατά τουλάχιστον 30-50 έδρες. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι προτεινόμενες αλλαγές σε 3 έδρες των Εργατικών στο Merseyside, κοντά στο Λίβερπουλ. Οι 3 έδρες θα γίνουν 2 και θα περιλάβουν τμήματα της υπαίθρου με ψηφοφόρους των Συντηρητικών. Το αποτέλεσμα είναι προβλέψιμο: οι Εργατικοί θα διατηρήσουν μόνο μια έδρα, ενώ οι Συντηρητικοί θα κερδίσουν την άλλη.

Συνεπώς το κόμμα του Κόρμπιν θα αντιμετώπιζε ένα εκλογικό «Γολγοθά» στις εκλογές του 2020. Μολαταύτα, η Μέι επέλεξε να κάνει πρόωρες εκλογές προτού αλλάξουν οι εκλογικές περιφέρειες, όταν οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι μπορεί να κερδίσει μέχρι και 150 έδρες επιπλέον.

Ο Κόρμπιν αιφνιδιάζει με ριζοσπαστικό πρόγραμμα

Η ομάδα του Τζέρεμι Κόρμπιν βρίσκεται αντιμέτωπη καθημερινά με μια ομοβροντία λασπολογίας και προσωπικών επιθέσεων από τα περισσότερα βρετανικά ΜΜΕ, τα άλλα κόμματα και ακόμα και από ένα μη αμελητέο τμήμα των Εργατικών. Μέχρι και ο πρώην πρωθυπουργός Μπλερ παρότρυνε πολλούς ψηφοφόρους να μη ψηφίσουν το κόμμα του. Η ομάδα αντιμετωπίζει επίσης πιέσεις για να υιοθετήσει «μετριοπαθή» πολιτική, να «βάλει νερό στο κρασί της». Παρ' όλα αυτά, το κυβερνητικό πρόγραμμα του Κόρμπιν που διέρρευσε στα ΜΜΕ την περασμένη βδομάδα είναι το πιο προοδευτικό που έχουν προτείνει οι Εργατικοί από το 1945.

Το πρόγραμμα προβλέπει, μεταξύ άλλων:

  • Κρατικοποίηση των σιδηροδρόμων, των εταιρειών ηλεκτρικού και φυσικού αερίου και του ταχυδρομείου,
  • Φραγμό στην κερδοσκοπία των επιχειρήσεων,
  • Φορολόγηση των συναλλαγών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων,
  • Ίδρυση κρατικής τράπεζας επενδύσεων,
  • Ανέγερση τουλάχιστον 100.000 δημοτικών ή κοινωνικών κατοικιών κάθε χρόνο, οι οποίες θα πωλούνται ή θα νοικιάζονται σε προσιτές τιμές,
  • Κατάργηση των περικοπών που επιβλήθηκαν πρόσφατα σε πολλά επιδόματα,
  • Μείωση του κόστους ηλεκτρικού και φυσικού αερίου,
  • Κατάργηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια, και
  • Ενίσχυση της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας, η οποία θα καλυφθεί από αύξηση του φόρου εισοδήματος των πλουσιοτέρων Βρετανών.

Το σκηνικό αλλάζει

Μετά από τρεις δεκαετίες νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων τύπου Θάτσερ, Μπλερ και Κάμερον, το πρόγραμμα του Κόρμπιν είναι πολύ ριζοσπαστικό. Μέχρι στιγμής, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η διαφορά μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών μειώθηκε κατά 8% και ότι ο Κόρμπιν θα προσελκύσει περισσότερους ψηφοφόρους από αυτούς που επέλεξαν τους Εργατικούς στις εκλογές του 2015. Αναμφίβολα, οι Εργατικοί πολύ δύσκολα θα καταφέρουν στις επόμενες 24 μέρες να καλύψουν τη δημοσκοπική διαφορά του 15% που τους χωρίζει σήμερα από τους Συντηρητικούς. 

Ωστόσο το πρόγραμμα του Κόρμπιν βρίσκει καθημερινά μεγαλύτερη απήχηση. Μέχρι και αρθρογράφοι του Guardian που έως πρότινος σχολίαζαν πολύ αρνητικά την πολιτική του Κόρμπιν (και επαινούσαν έμμεσα ή άμεσα τους Φιλελεύθερους) υποστηρίζουν σήμερα το πρόγραμμά του (όπως εδώ και εδώ). Επιπλέον, ανεπίσημες εκλογικές συμμαχίες μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης σε ορισμένες εκλογικές περιφέρειες μπορεί να στοιχίσουν αρκετές έδρες στους Συντηρητικούς.

Εάν η Μέι δεν καταφέρει να κερδίσει την πλειοψηφία που επιδιώκει, θα αντιμετωπίσει ενδοκομματικές πιέσεις και η κόντρα μεταξύ των ευρωσκεπτικιστών και των φιλοευρωπαίων στο κόμμα της θα ξαναβγεί στην επιφάνεια. Η καμπάνια της Μέι βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην προβολή της πρωθυπουργού ως μιας νέας «σιδηράς κυρίας» που θα εφαρμόσει το Brexit χωρίς κανένα ενδοιασμό: είναι ενδεικτικό ότι στο πούλμαν με το οποίο περιφέρεται στην καμπάνια της, το όνομά της Μέι αναφέρεται με τεράστια γράμματα, και το όνομα του κόμματός της με μικροσκοπικά. Ένας σημαντικός στόχος της Μέι είναι οι πρώην ψηφοφόροι του UKIP, το οποίο σημειώνει κατακόρυφη πτώση στις δημοσκοπήσεις.

Δημοφιλές το πρόγραμμα, αλλά «ακραίος αριστερός» ο δημιουργός του

Το αποτέλεσμα των εκλογών της 8 Ιουνίου δεν εξαρτάται κυρίως από τα προγράμματα των κομμάτων. Η πλειοψηφία των Βρετανών υποστηρίζει σήμερα το ευεργετικό για τους περισσότερους ψηφοφόρους πρόγραμμα του Κόρμπιν αλλά όχι τον ίδιο, λόγω της κινδυνολογίας των ΜΜΕ, η οποία τον παρουσιάζει ως «ακραίο αριστερό».

Ένας κύριος στόχος των ΜΜΕ είναι το τμήμα του πληθυσμού που αποκαλούν «πατριωτική εργατική τάξη», τα φτωχοποιημένα κοινωνικά στρώματα που ψήφισαν Brexit. Εάν τελικά οι ψηφοφόροι απορρίψουν τον Κόρμπιν παρότι προτιμούν το ριζοσπαστικό πρόγραμμά του, αυτό θα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επιρροή των ΜΜΕ.