Σκουριές – Θεσσαλονίκη: Ένας καρκίνος δρόμος

από το Kοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης

Μαζί με το νέο μεγάλης κλίμακας επιφανειακό μεταλλείο στις Σκουριές και την τεράστια υπόγεια επέκταση του μεταλλείου στην Ολυμπιάδα, θα αποτελέσουν μια τεράστιου μεγέθους επέμβαση στο ζωτικό μας χώρο.Η εξόρυξη προχωρά και εμείς οδεύουμε κουφοί, τυφλοί και αμέτοχοι, χωρίς αντίσταση, σε ένα μέλλον με βαριά ρύπανση και υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής. Η ιατρική έρευνα μιλάει για αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Όσοι ακόμα υποστηρίζουν την «επένδυση» ως καλό για τον τόπο, αν εξαιρέσουμε τους εργαζόμενους, που πιθανόν τους κινεί η απελπισία που δημιούργησε η κρίση, είναι ή τραγικά αφελείς ή πληρωμένοι.

Μέσα σε αυτή τη συνθήκη της εκτεταμένης άρνησης μπροστά στο Κακό, το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης αποφάσισε να πληροφορεί το κόσμο για τους κινδύνους που δημιουργεί η εξόρυξη για την υγεία και τη ζωή.

Αυτοί που πρωτίστως υφίστανται τις επιπτώσεις είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία.Έχει διεθνώς αποδειχτεί ότι έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής και εμφανίζουν συχνότερα από το γενικό πληθυσμό καρκίνο της τραχείας και των βρόγχων, του πνεύμονα, του στομάχου και του ήπατος. Εμφανίζουν επίσης πνευμονική φυματίωση, πυριτίαση, νοσήματα του αίματος, του δέρματος και του μυοσκελετικού συστήματος. Εκτεθειμένοι στους κινδύνους είναι φυσικά και οι κάτοικοι των περιοχών όπου γίνονται οι εξορύξεις, αλλά και πληθυσμοί μακριά από αυτές αφού οι εξορύξεις ρυπαίνουν τον αέρα, το νερό, τη θάλασσα, το έδαφος, τα φυτά και τα ζώα, και τοξικά στοιχεία μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα.

Ο Αέρας

Στην επιφανειακή εξόρυξη στις Σκουριές, οι εκρήξεις (4-6 τόνοι εκρηκτικών την ημέρα) θα εκτινάσσουν σκόνη που περιέχει βαρέα μέταλλα, τοξικά για τον άνθρωπο, τα φυτά και τα ζώα, σε τεράστιο ύψος (800-1000μ). Η ποσότητα της τοξικής σκόνης, μόνο από το επιφανειακό όρυγμα υπολογίζεται σε 1000 τόνους περίπου την ώρα και θα διασπείρετε ανεξέλεγκτα, ανάλογα με την διεύθυνση και την ένταση του ανέμου, σε μεγάλες περιοχές –της Χαλκιδικής, της Θεσσαλονίκης, της Κεντρικής Μακεδονίας και ακόμη μακρύτερα. Η σκόνη της εξόρυξης θα προστίθεται στη σκόνη από τους χώρους απόθεσης των δεκάδων εκατομμυρίων τόνων τοξικών αποβλήτων και από τα τρία μεταλλεία.

Μόνιμοι κάτοικοι, παραθεριστές και τουρίστες, ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ, όχι μόνο θα εισπνέουμε αυτή τη σκόνη αλλά και θα την τρώμε αφού τα φυτά, τα δένδρα, τα λαχανικά θα καλυφθούν από αυτή (εμποδίζοντας έτσι τη φωτοσύνθεση), αλλά και μέσω των ριζών θα απορροφούν τα στοιχεία της από το χώμα που ρυπάνθηκε με τη βροχή. Τα τοξικά συστατικά εισέρχονται έτσι στην τροφική αλυσίδα: στους καρπούς, στα φύλλα, στους σπόρους, στο κρασί μας, στο λάδι μας δηλαδή στο πιάτο μας, Τα ζώα θα εισπνεύσουν την τοξική σκόνη και θα τη φάνε επίσης, όπως και οι μέλισσες που θα την πάρουν από τη μολυσμένη γύρη, μεταφέροντάς την τοξικότητα στο κρέας και στο μέλι. Επίσης η σκόνη θα επικάθεται συσσωρευτικά σε νερά και ποτάμια καταλήγοντας στη θάλασσα, ενώ οι βροχές θα τη μετατρέπουν σε όξινη βροχή.

Ας έχουμε υπόψη μας ότι η ELDORADO,εκτός από τις Σκουριές, έχει ξεκινήσει έρευνα και για δεύτερη επιφανειακή εξόρυξη στην περιοχή, στη θέση Τσικάρα.

Το Νερό

Ο Κάκκαβος και το Στρατωνικό Όρος είναι οι μεγαλύτεροι υδροφορείς όλης της Χαλκιδικής. Για να γίνει η εξόρυξη σε στεγνό περιβάλλον πρέπει να αντληθούν τεράστιες ποσότητες νερού και να κατέβει ο υδροφόρος ορίζοντας κατά εκατοντάδες μέτρα, τόσο στις Σκουριές όσο και στην Ολυμπιάδα, ελαττώνοντας έτσι το νερό που προορίζεται για καλλιέργειες, για χρήση σε νοικοκυριά, προκαλώντας σταδιακά ερημοποίηση. Ήδη στην περιοχή παρουσιάζονται προβλήματα υδροδότησης όπως για παράδειγμα στη Μεγάλη Παναγία.

Η μεγάλη και αιώνια επίδραση της εξόρυξης είναι επίσης η ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων νερών, λόγω του φαινομένου της όξινης απορροής, με βαρέα μέταλλα και κυρίως με αρσενικό, στοιχείο που περιέχουν τα κοιτάσματα της Χαλκιδικής, ιδίως το κοίτασμα της Ολυμπιάδας σε ποσοστό έως 11% στο συμπύκνωμα και περίπου 3% στο μετάλλευμα. Η όξινη απορροή έχει ήδη λάβει μεγάλη έκταση στην περιοχή Μαντέμ Λάκκου- Μαύρων Πετρών. Στις ρεματιές της περιοχής ήδη παρατηρείται βιοσυσσώρευση βαρέων μετάλλων. Απόδειξη ο θάνατος 40 προβάτων που ήπιαν το νερό μιας ρεματιάς, πέρυσι.

Η ρύπανση με αρσενικό αποτελεί σήμερα πρόβλημα επιβίωσης για ολόκληρους πληθυσμούς στο Μπαγκλαντές, στο Πακιστάν, στις ΗΠΑ και στη Χιλή. Η Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας (http://www.alterthess.gr/content/halkidiki-molysmeno-apo-arseniko-olo-ydatiko-yposystima-toy-neohorioy-eggrafo-tis), ανέφερε σε έγγραφό της τον Αύγουστο του 2014 ότι «όλο το υπόγειο υδατικό Υποσύστημα Σκουριές – Νεοχωρίου το οποίο τροφοδοτεί με νερό το Νεοχώρι και τα γύρω χωριά είναι μολυσμένο από αρσενικό και μόλυβδο».

Το Έδαφος – η ΓΗ

Εξόρυξη τέτοιας κλίμακας παράγει εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους αποβλήτων ή τέλματα. Στις Σκουριές, το 99,5% του πετρώματος που εξορύσσεται απορρίπτεται ως απόβλητο, εμποτισμένο με όλα τα επικίνδυνα χημικά που χρησιμοποιήθηκαν για την επεξεργασία του. Έτσι οι λεκάνες αποβλήτων στις Σκουριές, το Μαντέμ Λάκκο και την Ολυμπιάδα,ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, είναι πηγές παροχής αρσενικού και άλλων βαρέων μετάλλων στον αέρα, στο έδαφος, στο νερό και στη θάλασσα. Τα απόβλητα της Ολυμπιάδας και των Μαύρων Πετρών περιέχουν επίσης κυάνιο, που χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό του μεταλλεύματος.

Στις Σκουριές θα έχουμε δύο τεράστια φράγματα ύψους 150 μέτρων (πέντε φορές το ύψος του Λευκού Πύργου) με δεκάδες εκατομμύρια τόνων τοξικών αποβλήτων σε μια σεισμογενή περιοχή που έχει δώσει το σεισμό της Ιερισσού, 7 ρίχτερ, το 1932. Σε ένα ενδεχόμενο σεισμού είναι πολύ μεγάλη η πιθανότητα ατυχήματος που θα προκαλέσει ρύπανση και καταστροφή των υδάτινων πόρων και της θαλάσσιας ζωής, όχι μόνο στην ίδια τη Χαλκιδική αλλά σε πολύ ευρύτερη θαλάσσια περιοχή. Η περιοχή του Κακκάβου έχει ιστορικό πολύ σημαντικών πλημμυρών, συνθήκη στην οποία επίσης μπορεί να σπάσει ένα φράγμα. Εξάλλου τα επικίνδυνα φράγματα με τα εκατομμύρια τόνους των αποβλήτων θα παραμείνουν για πάντα στην περιοχή ως τοξικές βόμβες.

ΣΥΝΕΠΩΣ

Είναι φανερό, ότι

1) Η εξόρυξη δεν λειτουργεί παράλληλα αλλά ανταγωνιστικά με άλλες δραστηριότητες.

2) Έτσι εξαρτά συνεχώς και περισσότερο τους ντόπιους από τις εξορυκτικές δραστηριότητες, υποβαθμίζει , και τελικά εξαφανίζει, τα φυτικά και ζωικά προϊόντα της περιοχής, υποβαθμίζει το περιβάλλον με αποτέλεσμα την απώλεια του τουρισμού και σταδιακά όλης της ζωής.

3) Όσον αφορά την ευρύτερη περιοχή, τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη, την Κεντρική Μακεδονία, και πέραν αυτής, αυτή θα υφίσταται σταδιακά και αθροιστικά όλες τις επιπτώσεις που αναφέρθηκαν. Αν σκεφτούμε δε ότι στα άμεσα σχέδια της ELDORADO περιλαμβάνεται εξόρυξη στο Κιλκίς, αλλά και στο Άγκιστρο, στη Δράμα, στην Κομοτηνή, στην Αλεξανδρούπολη, κλπ, έχουμε μπροστά μας μια εφιαλτική εικόνα περικύκλωσης της Θεσσαλονίκης από ορυχεία, τέλματα αποβλήτων, κατεστραμμένα από βαρέα μέταλλα εδάφη, μολυσμένα υπόγεια νερά.

Εις τους αιώνες των αιώνων.

Ποιά είναι τα τοξικά στοιχεία που μας απειλούν ;

Καταρχάς στους 146.000.000 τόνους μετάλλευμα που θα βγάλει η Eldorado

θα υπάρχουν 7-13.000.000 τόνοι αμίαντου

και 58.500.000 τόνοι χαλαζία

Αμίαντος. Το ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) αποκάλυψε την ύπαρξη αμιάντου στο κοίτασμα των Σκουριών σε περιεκτικότητα 5-9%. Οι ίνες αμιάντου όταν εισπνέονται προκαλούν βαριές βλάβες στον πνεύμονα-αμιάντωση, ένα ειδικό τύπο καρκίνου, το μεσοθηλίωμα, καρκίνο των πνευμόνων, του λάρυγγα αλλά και των ωοθηκών (τον τελευταίο τον παθαίνουν κυρίως οι γυναίκες των μεταλλωρύχων από τη σκόνη στα ρούχα του συζύγου τους.) Όταν οι ίνες καταπίνονται προκαλούν καρκίνους του γαστρεντερικού. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει το επίπεδο ασφαλείας για την έκθεση στον αμίαντο, ως μηδέν.

Χαλαζίας. Περιέχεται στο κοίτασμα σε περιεκτικότητα 28%. Σε μορφή λεπτού διαμερισμού, όπως θα εκτινάσσεται στον αέρα από τις εκρήξεις, είναι ισχυρό καρκινογόνο.

Βαρέα μέταλλα, όπως μόλυβδος, χαλκός, υδράργυρος, κάδμιο κ.ά.

Σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού επηρεάζονται λόγω της αθροιστικής τους δράσης. Πρώτο από όλα το Νευρικό Σύστημα με εγκεφαλοπάθειες και παραλύσεις νεύρων. Δηλητηριάσεις από μόλυβδο ή χαλκό μπορεί να προκαλέσουν νοητική υστέρηση, κυρίως στα παιδιά. Συσσωρεύονται στα νεφρά και στο ήπαρ βλάπτοντας τη λειτουργία τους. Προκαλούν καρκινογένεση μέσω πολλών μηχανισμών (οξειδωτικό στρες, ενεργοποίηση ογκογονιδίων, αναστολή αντιοξειδωτικής άμυνας), συμμετέχουν σε νευροεκφυλιστικά νοσήματα όπως η νόσος του Parkinson και η νόσος Alzheimer. Μελέτες στο Λαύριο έδειξαν ότι η παρουσία μολύβδου στο αίμα παιδιών συσχετίζεται με υπολειμματική ανάπτυξη (πιο μικρόσωμα παιδιά).

Αρσενικό. Ισχυρό καρκινογόνο. Προκαλεί καρδιαγγειακές, νευρολογικές διαταραχές και πρόσφατα αποκαλύφθηκε η λειτουργία του ως ενδοκρινικού διαταράκτη (παρεμποδίζει δηλαδή την ενδοκρινική λειτουργία).

Κυάνιο. Προκαλεί οξεία δηλητηρίαση και θάνατο. Έχει χρησιμοποιηθεί σε θαλάμους αερίων στη μορφή Zyklon B στα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χρόνια επίδρασή του προκαλεί βλάβες του νευρικού συστήματος.