Προστασία από πλειστηριασμούς με το «λόγο της τιμής» των τραπεζών

του Θάνου Καμήλαλη

Διαβάζουμε τη σχετική είδηση, όπως αναπαράχθηκε (συνήθως με copy paste) από δεκάδες μικρά και μεγάλα ΜΜΕ:

Να μην βγαίνει στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς που αναμένεται να ξεκινήσουν, κανένα σπίτι αξίας έως 300.000 ευρώ, ανεξάρτητα αν προστατεύεται ή όχι από τον νόμο Κατσέλη, συμφώνησε ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής με τις τράπεζες.
Ειδικότερα, εν όψει της έναρξης των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, οι διοικήσεις των τραπεζών συμφώνησαν με τον κ. Κοντονή να εξαιρεθούν από την πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, οι πρώτες κατοικίες, οι εξοχικές κατοικίες και κάθε άλλου είδους ακίνητα με αξία μέχρι του ύψους των 300.000 ευρώ.

Πολύ καλά μέχρι εδώ. Το αυτονόητο θα ήταν αυτή η συμφωνία Κοντονή – τραπεζών να γίνει επίσημη, με νόμο του κράτους, ή έστω με μία απλή τροπολογία. Κάτι τέτοιο όμως, δεν φαίνεται ότι θα συμβεί, καθώς πρόκειται απλά για μία «συμφωνία κυρίων». Όπως αναφέρει η κομματική εφημερίδα του ΣΥΡΙΖΑ, «Αυγή» στο ρεπορτάζ της:

Αξιόπιστες πηγές ανέφεραν στην «Α» ότι το συγκεκριμένο μέτρο αποτελεί «συμφωνία κυρίων» και δεν αναμένεται να λάβει κάποια νομική μορφή.

Λίγο παρακάτω, συνεχίζει η «Αυγή»

Σε πρώτη φάση και σε περίπτωση που δεν διατυπώσουν ισχυρές διαφωνίες οι θεσμοί, κύριες ή δευτερεύουσες κατοικίες φυσικών προσώπων, με αξία κάτω των 300.000 ευρώ, δεν πρόκειται να τεθούν σε πλειστηριασμό.

Επικοινωνήσαμε με το υπουργείο Δικαιοσύνης και πήραμε την ίδια ακριβώς απάντηση. Δηλαδή πρόκειται για μία προφορική συμφωνία, που δεν αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή για να αποκτήσει νομική ισχύ και αφορά μόνο τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Οι φράσεις – κλειδιά επίσης, είναι η προστασία σε «πρώτη φάση» και «σε περίπτωση που δεν διατυπώσουν ισχυρές διαφωνίες οι θεσμοί». Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η «προστασία» αφορά ακίνητα με αντικειμενική αξία 300.000 ευρώ και όχι εμπορική, που πλέον είναι αρκετά χαμηλότερη.

Το εύλογο ερώτημα είναι, γιατί; Γιατί η κυβέρνηση, ενώ ανακοινώνει ανεπίσημα την «προστασία ακινήτων αξίας έως 300.000 ευρώ από πλειστηριασμούς», δεν προχωρά στη νομοθέτηση αυτής της προστασίας, ώστε να προστατεύσει πραγματικά τους δανειολήπτες; Γιατί, είναι η απάντηση, η υπόσχεση αυτή των τραπεζών, δεν είναι και τόσο ίσχυρη όσο φαίνεται. Επομένως, όσο δεν καταγράφεται σε κάποιο νομικό κείμενο, δεν έχει καμία σημασία. Μπορεί να αλλάξει, μπορεί να διατυπώσουν αντιρρήσεις οι θεσμοί, μπορεί να συμβούν «ατυχήματα», μπορεί απλά να περάσουμε στη «δεύτερη φάση» των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. 

Με απλά λόγια: Ο «λόγος της τιμής» των τραπεζών, δεν αρκεί.

Μια δικαίωση για το κίνημα

Ας το σκεφτούμε τώρα και λίγο πιο γενικά: Η κυβέρνηση ζήτησε από τις τράπεζες (έχει μία σημασία αυτό από μόνο του) να προστατεύσουν δανειολήπτες που αυτήν τη στιγμή είναι απροστάτευτοι. Και παραμένουν απροστάτευτοι, κάθε εβδομάδα στα ειρηνοδικεία όλης της χώρας, που πραγματοποιούνται οι συνηθισμένοι πλειστηριασμοί. Κάτι που η κυβέρνηση πλέον παραδέχεται έμμεσα.

Ποιος προστατεύει εδώ και μήνες αυτούς τους δανειολήπτες; Φυσικά, το Κίνημα κατά τον πλειστηριασμών. Οι άνθρωποι δηλαδή, που συγκεντρώνονται κάθε εβδομάδα στα ειρηνοδικεία όλης της χώρας, ακυρώνοντας τους προγραμματισμένους πλειστηριασμούς, αρκετοί από τους οποίους αφορούν πρώτες κατοικίες. Οι ίδιοι άνθρωποι που συκοφαντούνται ανοιχτά και εν χορώ από την κυβέρνηση, τον πρόεδρο του συμβολαιογραφικού συλλόγου της Αθήνας, Γιώργο Ρούσκα και πολλά ΜΜΕ, ως «εντολοδόχοι βιομήχανων» και «υπηρέτες συμφερόντων» με ανακοινώσεις για μεμονωμένες «ύποπτες ματαιώσεις» πλειστηριασμών για χρέη εκατομμυρίων, που δεν αναφέρουν τη γενική εικόνα, το πόσοι πλειστηριασμοί δηλαδή ακυρώνονται εβδομαδιαία. Για παράδειγμα, ο Σταύρος Κοντονής αναρωτήθηκε σήμερα στη Βουλή «ποιους προστατεύουν». Η απάντηση είναι, αυτούς που εσύ ζήτησες την προστασία τους μόλις προχθές.

Μπορεί λοιπόν ο Ρούσκας να εκδίδει όσες ανακοινώσεις επιθυμεί, δήθεν αντιπροσωπεύοντας του συμβολαιογράφους (των οποίων οι 5 από τους 9 συλλόγους βρίσκονται σε αποχή μέχρι τις αρχές Δεκέμβρη), μπορεί κυβερνητικά ή δεξιά ΜΜΕ να τις αναπαράγουν άκριτα, η πραγματικότητα λέει όμως αυτήν τη στιγμή (και απ΄ό,τι φαίνεται και στο μέλλον), υπάρχουν πολλοί συμπολίτες μας, που χρειάζονται προστασία, όπως ζήτησε άλλωστε και η κυβέρνηση, αλλά δεν την έχουν ούτε καν προφορικά. Αυτό που τους έχει σώσει μέχρι στιγμής είναι η δράση του Κινήματος κατά των πλειστηριασμών, που μπλοκάρει επιτυχημένα εδώ και μήνες τους πλειστηριασμούς και η αποχή σημαντικής μερίδας των συμβολαιογράφων, που μπλοκάρουν με τι σειρά τους και τους e-πλειστηριασμούς. Οτιδήποτε άλλο, είναι συκοφαντία ή προπαγάνδα.

Μια εικόνα από το μέλλον

Τι εξυπηρετεί η δήθεν και μόνο προφορική «προστασία ακινήτων αξίας έως 300.000 ευρώ»; Την επικοινωνιακή διαχείριση του προβλήματος. Αφενός, είναι προφανές ότι από τη στιγμή που θα εφαρμοστούν, οι τράπεζες θα στοχεύσουν τους μεγάλους οφειλέτες, προσπαθώντας «σε πρώτη φάση» να μην προκαλέσουν κοινωνικές αντιδράσεις.

Αφετέρου, θεσπίζει έναν πολύ χρήσιμο «μύθο» για την προστασία δανειοληπτών, ανάλογο της «πλήρους προστασίας της πρώτης κατοικίας». Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε μια εικόνα από το μέλλον, όπου πραγματοποιούνται πλειστηριασμοί ακινήτων με αξία χαμηλότερη των 300.000 ευρώ και βγαίνουν στη δημοσιότητα οι σχετικές καταγγελίες. Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε και την απάντηση της κυβέρνησης σε ένα τέτοιο σενάριο. Όπως ακριβώς στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας που επιχειρούνται σήμερα η απάντηση είναι «η πρώτη κατοικία προστατεύεται, άρα λέτε ψέματα», στη μελλοντική περίπτωση η απάντηση θα είναι «τα ακίνητα αξίας μέχρι 300.000 ευρώ προστατεύονται, άρα λέτε ψέματα».

Εναλλακτικά, θα υπάρξει το πολύ γνωστό για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ blame game, δηλαδή η μεταφορά της ευθύνης αλλού: Στις κακές τράπεζες, που παραβιάζουν τις δεσμεύσεις τους, στους κακούς συμβολαιογράφους ή απλά στους δανειστές. Δηλαδή, σε οποιονδήποτε άλλον.

Κι ένα κάλεσμα

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι όλα αυτά είναι απλή καχυποψία. Υπάρχει ένας τρόπος να το μάθουμε αυτό, φαινομενικά πολύ απλός: Να φέρει το υπουργείο Δικαιοσύνης μια έστω τροπολογία που θα προβλέπει την προστασία των δανειοληπτών με ακίνητα έως 300.000 από πλειστηριασμούς, όπως «ανακοινώθηκε». Όπως ακριβώς ψηφίστηκαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, όπως ακριβώς άλλαξε ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας το 2015 προς όφελος των τραπεζών, όπως άλλαξε μέσα στο καλοκαίρι ο Κώδικας των συμβολαιογράφουν, για να προχωρήσουν οι πλειστηριασμοί. Όπως έχουν πέρασει αμέτρητοι μνημονιακοί νόμοι και τροπολογίες όλα αυτά τα χρόνια. Με απλά λόγια: Αν ισχύει, νομοθετήστε το.

Όσο δεν συμβαίνει αυτό, οι υποσχέσεις είναι «λόγια του αέρα», που κυκλοφορούν για να εκτονωθούν οι αντιδράσεις και να προχωρήσουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί (όπως θέλουν άλλωστε οι δανειστές). Και έχουν ευθύνη όσοι τα αναπαράγουν άκριτα. Όσο δεν συμβαίνει αυτό, τίποτα δεν ισχύει και ο «λόγος τιμής» δεν έχει απολύτως καμία σημασία.