από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
Eκτιμάται οτι πάνω από $500 δις κερδών το χρόνο «μεταφέρονται» από τις πολυεθνικές εταιρείες σε δικαιοδοσίες χαμηλής φορολογίας, ενώ ο ιδιωτικός πλούτος που «φυλάσσεται» σε φορολογικούς παραδείσους μπορεί να φτάνει τα $21-32 τρις.
Γιατί κανείς δεν έκανε τη σύνδεση αυτής της είδησης με το άλλο θέμα των ημερών, την Εldorado Gold?
Οι πολυεθνικές χρησιμοποιούν τις offshore εταιρείες όχι μόνο για να αποφύγουν να πληρώσουν φόρους αλλά και για να αποκρύψουν δωροδοκίες και άλλες παράνομες συναλλαγές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Aγγλοελβετική εταιρεία εξόρυξης και εμπορίας μετάλλων Glencore που είναι μια από τις μεγαλύτερες του κόσμου. Τα «έγγραφα του Παραδείσου» αποκαλύπτουν τις σκοτεινες διαδρομές μέσα από τις οποίες η Glencore κατάφερε να αποκτήσει σε χαμηλή τιμή τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του μεταλλείου χαλκού Katanga στο Κονγκό, αλλά και τα λογιστικά τεχνάσματα που χρησιμοποιούν οι θυγατρικές της εταιρείες σε Αυστραλία, Καναδά, Αργεντινή, Μπουρκίνα Φάσο κλπ για να κρύψουν κέρδη και να μειώσουν τους φόρους που πληρώνουν. Τα σκάνδαλα της Glencore έγιναν παγκόσμια είδηση αλλά η εξορυκτική βιομηχανία συνολικά έχει μακριά παράδοση στη φοροαποφυγή και τα Paradise Papers είναι γεμάτα από τέτοιες περιπτώσεις.
Τις τελευταίες μέρες επίσης απασχόλησε τα μέσα ενημέρωσης – τα ελληνικά και σε μικρότερο βαθμό τα διεθνή – η Εldorado Gold και οι νέες της απειλές για «πάγωμα» του έργου των Σκουριών στη Χαλκιδική. Το σύνολο των σχετικών «ρεπορτάζ» αναφέρθηκαν στα οικονομικά οφέλη που (υποτίθεται οτι) η Eldorado θα έφερνε στη χώρα αν την άφηναν να προχωρήσει. Ο ρεπορτερ του Aljazeera για παράδειγμα (εδώ) διαβεβαίωσε τους ακροατές, χωρίς καμμία σκιά αμφιβολίας, οτι «η εξορυκτική δραστηριότητα σε πλήρη ανάπτυξη θα έφερνε στο κράτος μισό δισεκάτομμύριο δολάρια σε φόρους το χρόνο». Δεν πρόκειται βέβαια για δημοσιογραφία αλλά για πιστή αναπαραγωγή των ισχυρισμών της εταιρείας. Δικαιολογείται τόση βεβαιότητα όταν όλος ο πλανήτης βοά για το οτι οι πολυεθνικές ΔΕΝ πληρώνουν φόρους;
Ειδικά για την Eldorado, υπάρχουν αποδείξεις οτι φοροαποφεύγει. Γνωρίζουμε πλέον, χάρη στην έρευνα της Ολλανδικής SOMO oτι η Eldorado χρησιμοποιεί εταιρείες- ταχυδρομικές θυρίδες στην Ολλανδία για να ελαχιστοποιεί τους φόρους που πληρώνει στην Ελλάδα. Αυτό έχει οδηγήσει σε απώλεια φόρων τουλάχιστον €2,8 εκατομμυρίων στη διετία 2013-2014, πριν ακόμα ξεκινήσει η παραγωγική λειτουργία Σκουριών και Ολυμπιάδας. Σημειωτέον οτι η SOMO εξέτασε μόνον μία από τις πάμπολλες μεθόδους φοροαποφυγής που χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές, κατά συνέπεια αυτό το ποσό είναι πιθανότατα υποεκτιμημένο.
Ο λόγος λοιπόν που δεν είδαμε την Eldorado ούτε στα Paradise Papers ούτε στα Panama Papers ούτε στα Luxleaks δεν είναι οτι η συγκεκριμένη εταιρεία απέχει από τέτοιες πρακτικές. Κάθε άλλο. Είναι οτι επέλεξε για έδρα των off-shore της τις νήσους Μπαρμπέιντος και την Ολλανδία, αντί για τις Βερμούδες, τον Παναμά ή το Λουξεμβούργο. Και μάταια τα στελέχη της Ελληνικός Χρυσός αρνούνται οτι η εταιρεία φοροαποφεύγει διότι το παραδέχεται – και μάλιστα με κυνικό τρόπο – η ίδια η μητρική Καναδική εταιρεία! Το είπε πεντακάθαρα ο πρώην CEO της Eldorado, κ. Πολ Ράιτ, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» τον Απρίλιο 2015:
«Οσον αφορά τον φορολογικό μας σχεδιασμό και τη χρήση ολλανδικών εταιρειών, κάνουμε ό,τι κάνουν οι περισσότερες πολυεθνικές επιχειρήσεις και είναι απολύτως νόμιμο. Προσπαθούμε, όπως κάθε επιχείρηση και κάθε φυσικό πρόσωπο, να ελαχιστοποιήσουμε με νόμιμα μέσα τους φόρους που θα κληθούμε να πληρώσουμε. Το 2017, όταν -εκτός απροόπτου- καταγράψει για πρώτη φορά κέρδη η «Ελληνικός Χρυσός», θα φανούν τα οφέλη που θα δρέψει από την ολλανδική φορολογική τεχνογνωσία».
Με άλλα λόγια ναι, φοροαποφεύγουμε, αλλά είναι «νόμιμο» και το κάνουν όλοι! Βρισκόμαστε ήδη στο 2017 και μπορεί η εταιρεία να μην κατάφερε να προχωρήσει το έργο των Σκουριών, αλλά η Ολυμπιάδα θα ξεκινήσει και επίσημα την εμπορική παραγωγή στο τέλος του έτους. Από αυτή τη δραστηριότητα η χώρα μας θα δει ελάχιστα ή (το πιθανότερο) μηδενικά φορολογικά έσοδα:
Πρώτον, γιατί δεν υπάρχει εργοστάσιο μεταλλουργίας (ούτε πρόκειται να γίνει, με τα σημερινά δεδομένα) άρα τα πολύτιμα μέταλλα, ο χρυσός και ο άργυρος, θα εξάγονται με τη μορφή συμπυκνωμάτων, δηλαδή ενδιάμεσων προϊόντων ευτελούς αξίας.
Και δεύτερον γιατί η «Ολλανδική φορολογική τεχνογνωσία» θα αναλάβει να στερήσει από τη χώρα μας ακόμα και εκείνα τα λίγα φορολογικά έσοδα που ίσως θα μπορούσε να έχει.
Η διάχυτη αισιοδοξία οτι η η Ελλάδα θα έχει έσοδα – και μάλιστα σημαντικά – από την εκμετάλλευση του ορυκτού της πλούτου, οτι δεν θα συμβεί εδώ ο,τι συμβαίνει π.χ. στη Ζάμπια και στην Τανζανία γιατί «εδώ είναι Ευρώπη και έχουμε νόμους», δεν έχει καμμία απολύτως βάση. Η Eldorado (και η κάθε Eldorado) φοροαποφεύγει επειδή το επιτρέπουν οι νομοθεσίες της Ολλανδίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης που φτιάχτηκαν ακριβώς για να διευκολύνουν τους ισχυρούς του χρήματος να μην πληρώνουν φόρους. Η χώρα μας ληστεύεται «νόμιμα» από την Καναδική πολυεθνική, όπως συστηματικά ληστεύονται όλες οι χώρες του κόσμου που είναι πλούσιες σε ορυκτούς πόρους αλλά οι περισσότρες παμφτωχες.