Οι άσχημες ειδήσεις του 2017 ήταν αμέτρητες. Ωστόσο ανάμεσα σε αυτές, υπήρξαν και σημαντικές νίκες που πέτυχαν κινήματα παγκοσμίως, μοιράζοντας ελπίδα για ένα καλύτερο 2018. Το Transnational Institute συγκέντρωσε 12 τέτοιες ιστορίες και σας τις παρουσιάζουμε συγκεντρωμένες εδώ.
Οι δικαστές ανακοίνωσαν τον περασμένο Οκτώβριο την ετυμηγορία τους για την προσφυγή της Vedanta κατά των κοινοτήτων της Τσινγόλα που μήνυσαν τη βρετανική Vedanta Resources και τη θυγατρική της στη Ζάμπια, Konkola Copper Mines (KCM), για τη ρύπανση που προκαλεί πλήθος ασθενειών, έως και τον θάνατο.
Με το ζήτημα ασχολήθηκαν εκτενώς με ρεπορτάζ τους οι New York Times (Χωρικοί από τη Ζάμπια κέρδισαν το δικαίωμα να προσφύγουν κατά της Vedanta σε βρετανικά δικαστήρια) και το Newsclick (Χωρικοί από τη Ζάμπια μπορούν να μηνύσουν στην Αγγλία τη Vedanta για τη μόλυνση του νερού τους), ενώ το Lexology.com ανέλυσε το νομικό σκέλος της υπόθεσης.
Οι τρεις δικαστές που έκριναν την υπόθεση αποφάσισαν να απορρίψουν την έφεση της Vedanta στην υπόθεση «Ντομινίκ Λισουανίσο Λουνγκόβε εναντίον Vedanta Resources και Konkola Cooper Mines», συμφωνώντας με την ετυμηγορία του Ανώτατου Δικαστηρίου, πως είναι πράγματι πιθανό η εταιρεία να παραβίασε το καθήκον της για την προστασία των εναγόντων, που μολύνθηκαν από τη λειτουργία της θυγατρικής στη Ζάμπια, συνεπώς η υπόθεση έχει βάση. Συγκεκριμένα, το δικαστήριο αναφέρει:
«Ο κ. Γκίμπσον (σ.σ. συνήγορος υπεράσπισης) επεσήμανε επίσης πως δεν έχει αναφερθεί καμία καταγεγραμμένη υπόθεση στην οποία μία μητρική εταιρεία να κατείχε το καθήκον να παράσχει φροντίδα σε άτομα που επηρεάζει η λειτουργία της θυγατρικής της. Αυτό μπορεί να είναι αληθινό, αλλά δεν καθιστά μία τέτοια απαίτηση μη απαιτητή. Εάν ήταν έτσι, τότε ο νόμος δεν θα άλλαζε ποτέ».
Το δικαστήριο συμφώνησε επίσης με τον ανώτατο δικαστή πως η Αγγλία είναι το κατάλληλο μέρος για να δικαστούν οι KCM και Vedanta, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη πρόσβασης στη δικαιοσύνη που επικρατεί στη Ζάμπια. Η Vedanta είναι απίθανο να προσφύγει κατά μίας τόσο ισχυρής απόφασης στο Ανώτατο Δικαστήριο, και η δίκη μπορεί τώρα να ακουστεί σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Όπως υπογραμμίζεται, η απόφαση βοηθά να ανοίξει ο δρόμος για να αναλάβουν και άλλες πολυεθνικές με έδρα το Λονδίνο τις ευθύνες για τις ενέργειες των θυγατρικών τους στο εξωτερικό.
Η απόφαση πανηγυρίστηκε από τις πληγείσες κοινότητες, που πάλεψαν νομικά επί 11 χρόνια απέναντι στην εταιρεία για τη συνεχή μόλυνση των υδάτινων πόρων τους, από τότε που η KCM ξεκίνησε τη δράση της το 2004. Οι κοινότητες πήγαν για πρώτη φορά την KCM στα δικαστήρια της Ζάμπια το 2006, όταν ο ποταμός Καφουέ, στον οποίο βασίζονται για τόσο για το πόσιμο νερό τους, όσο και για την κάλυψη των αναγκών τους για μπάνιο, μαγείρεμα και άρδευση, εμφάνισε σοβαρή μόλυνση.
Το 2011, η Δικαιοσύνη της Ζάμπια επέβαλλε μία ποινή-ορόσημο ύψους 2 εκατ. δολαρίων, με την KCM να καταθέτει έφεση. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2015, το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε την καταδικαστική απόφαση, αποσύροντας ωστόσο κάθε αποζημίωση. Αποτέλεσμα, τα θύματα αποφάσισαν να απευθυνθούν σε δικηγόρους εντός Ηνωμένου Βασιλείου.
Το 2016, απόφαση του Ανώτατου Δικαστή Κούλσουν ανέφερε πως η KCM και η μητρική εταιρεία Vedanta είχαν επιχειρήσει να διαστρέψουν την πορεία της δικαιοσύνης στη Ζάμπια, και ισχυρίστηκε πως η KCM ήταν ικανή να δηλώσει πτώχευση στη Ζάμπια για να γλιτώσει την καταβολή του προστίμου, υπογραμμίζοντας το σκοτάδι που επικρατεί στα οικονομικά της θυγατρικής και την ιστορική ατιμία της.