του Θάνου Καμήλαλη
Με την απόφαση του ΣτΕ, που εγκρίνει το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, αφενός ξεπερνιέται και το τελευταίο εμπόδιο της Lamda Development, προκειμένου να υλοποιήσει την «επένδυσή» της στο Ελληνικό, όπως ακριβώς επιθυμεί, αφετέρου, βγαίνει εκτός λίστας ένα ακόμα προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης και την καταβολή της «πολυπόθητης» δόσης των 5,5 δισ. ευρώ (αν αυτή έρθει τελικά ολόκληρη).
Υπενθυμίζεται ότι στο Eurogroup της Δευτέρας, οι δανειστές απεφάνθησαν ότι η Ελλάδα δεν έχει εκπληρώσει δύο, πολύ σημαντικά όπως αποδεικνύεται γι αυτούς, προαπαιτούμενα: Το πράσινο φως του ΣτΕ για το Ελληνικό και την προώθηση με κάθε τρόπο (βλ. π.χ. ιδιώνυμο) των ηλέκτρονικών πλειστηριασμών, ώστε αυτοί να φτάσουν να διενεργούνται με τους ρυθμούς που θέλει η ΕΚΤ (2.000 το μήνα). Το γεγονός ότι αυτά τα δύο προαπαιτούμενα εκτείνονται και πέρα από τις δυνατότητες παρέμβασης μίας οποιαδήποτε κυβέρνησης, δεν φαίνεται να σταματησε τους εκπροσώπους της τρόικας, που ουσιαστικά, στην περίπτωση του Ελληνικού, απαίτησαν από το ΣτΕ να «προσέξει» και να συμμορφωθεί με τις μνημονιακές υποχρεώσεις της Ελλάδας. Η διάκριση των εξουσιών άλλωστε σε μία χώρα της Ε.Ε παρουσιάζεται συχνά ως μέρος του «ευρωπαϊκού κεκτημένου», είναι κάτι συχνά αυτονόητο και μερικές φορές ζητούμενο. Η εξουσία του μνημονίου όμως, είναι πάνω απ'όλα.
Συγκεκριμένα, στην απόφαση τονίζεται ότι:
«οι παρεκκλίσεις από τις πάγιες πολεοδομικές διατάξεις ως προς τους όρους δόμησης και τη δυνατότητα κατασκευής υψηλών κτιρίων, δικαιολογούνται για την εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος»
Η έννοια του «δημοσιου συμφέροντος» χρησιμοποιείται συχνά κατά το δοκούν. Στα χρόνια της κρίσης, η ελληνική κοινωνία γνώρισε μια σειρά από ευφημισμούς: Μεταρρύθμιση, αναπροσαρμογή, προσαρμογή, ανταγωνιστικότητα κ.α. Όλες αυτές οι λέξεις, νοηματικά θετικές η έστω ουδέτερες, τέθηκαν στο δημόσιο διάλογο για να δικαιολογήσουν και να ωραιοποιήσουν τον κυκεώνα λιτότητας που πυροδοτούν. Παρομοίως, υπάρχουν και έννοιες που συνέχισαν να υπάρχουν, απλά άλλαξαν σημασία. Το «δημόσιο συμφέρον» είναι ίσως η κορυφαία από αυτές.
Εντελώς… συμπτωματικά, επίκληση στο δημόσιο συμφέρον είχαμε και στις κυβερνητικές αποφάσεις για τη διενέργεια μαζικών πλειστηριασμών. Πριν από δύο μήνες, όταν η κυβέρνηση έφερε στη Βουλή την τροπολογία για την αυτεπάγγελτη δίωξη όσων εμποδίζουν πλειστηριασμούς, στην αιτιολογική έκθεση υποστήριζε ότι σκοπός ήταν το «υπέρτερο δημόσιο συμφέρον»:
«Οι ρυθμίσεις αυτές υπαγορεύονται από λόγους υπέρτερου δημοσιονομικού και δημοσίου συμφέροντος, που αποσκοπούν αφενός στη στήριξη και προστασία της εθνικής οικονομίας μέσω της ακώλυτης διενέργειας των πλειστηριασμών ως μέσον ενίσχυσης της ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και αποφυγής ανάγκης νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, αφετέρου στην εξασφάλιση της έννομης προστασίας των συμβολαιογράφων που διενεργούν πλειστηριασμούς ως υπάλληλοι αυτών»
Και φυσικά, δεν περιμέναμε να φτάσουμε στο 2017-2018 για να αλλοιωθεί και να ατιμασθεί η σημασία του δημοσίου συμφέροντος. Το Συμβούλιο της Επικρατείας άλλωστε, έχει πρωτοστατήσει σε τέτοιες λαθροχειρίες, όπως όταν έκρινε συνταγματικά τα μνημόνια, επικαλούμενο το «δημόσιο συμφέρον» για την «αποτροπή της χρεοκοπίας της χώρας».
Αντίθετα, καμία επίκληση στο δημόσιο συμφέρον δεν είχαμε σε υποθέσεις όπου η πληγή του ήταν ξεκάθαρη και νομικά ή επιστημονικά τεκμηριωμένη: Στην υπόθεση των 28 ακινήτων (ζημία 500 εκατ. για το Δημόσιο), στην πώληση της έκτασης στο Ελληνικό αντι μόλις 912 εκατ. (ενώ μέλετες υπερτριπλασίαζαν την αξία της), τις αποικιοκρατικές συμβάσεις Fraport και COSCO, τη σκανδαλώδη (σύμφωνα και με την Ε.Ε.) παραχώρηση των μεταλλείων Κασσάνδρας στην «Ελληνικός Χρυσός», τη σύνδεση της Eldorado με offshore και τις περιβαλλοντικές παραβιάσεις, την κατά Καμμένο αντισυνταγματική αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά, την παροχή δισεκατομμυρίων ευρώ δημοσίου χρήματος στις τράπεζες (εκ των οποίων τα 40 περίπου… χάθηκαν).
Όλα αυτά όμως είναι πταίσματα. Σημασία, όπως αγωνιούν πολλά ΜΜΕ, έχει να μπουν οι μπουλντόζες στο Ελληνικό. Για τις κοινωνικές μπουλντόζες, ούτε λόγος.
Υ.Γ. Το έργο στο Ελληνικό έχει ξαναπαιχθεί, με μεγάλη «επιτυχία». Είναι εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες θαυμαστή η ικανότητα του ομίλου Λάτση να… βλέπει το μέλλον. Από το 2000, για την κατασκευή του Mall στο Μαρούσι, που χαρακτηριζόταν «το μεγαλύτερο αυθαίρετο της χώρας», χρειάστηκε σωρεία κυβερνητικών παρεμβάσεων, βοηθητικών αποφάσεων της Δικαιοσύνης και διαδοχικές νέες επιβαρύνσεις του Δημοσίου. Μάλιστα το 2002, το ΣτΕ ακύρωσε τα ασφαλιστικά μέτρα των κατοίκων, επικαλούμενο… δεν θα το πιστέψετε: Το «εθνικό δημόσιο συμφέρον».