Το σκάνδαλο διαρροής και κατάχρησης προσωπικών δεδομένων τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook από την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων, Cambridge Analytica, που έφεραν στο φως ο βρετανικός Guardian και οι αμερικανικοί New York Times αλλά και οι αντιδράσεις που ακολούθησαν έφερε αλλαγές στην προστασία των προσωπικών δεδομένων από το Facebook.


Νέα εργαλεία


Τα νέα εργαλεία, που θα τεθούν σε εφαρμογή από τον Μάιο, όπως ανακοινώθηκε, θα πληρούν τους όρους που θέτει η νέα και περισσότερο αυστηρή νομοθεσία της ΕΕ, ωστόσο θα είναι διαθέσιμα για όλους τους χρήστες της πλατφόρμας, όχι μόνο για όσους είναι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν εργαλεία τόσο για τα κινητά τηλέφωνα όσο και για τους απλούς υπολογιστές.

«Έχουμε καταλήξει στην εξής διαπίστωση: πρέπει να καταστήσουμε τις παραμέτρους εμπιστευτικότητας ευκολότερες στην κατανόηση, τον εντοπισμό και τη χρήση τους» αναφέρεται σε ανάρτηση τεχνολογικού κολωσσού, η οποία έχει τίτλο: «Νέα εργαλεία για να ελέγχετε τα δεδομένα σας πανεύκολα στο Facebook».

 
«Τα περισσότερα από αυτά τα εργαλεία είχαν προβλεφθεί εδώ και κάποιον καιρό και τα γεγονότα των τελευταίων ημερών απλά υπογραμμίζουν τη σημασία τους», σημειώνεται. 
 
Το δίκτυο δίνει αρκετά παραδείγματα των προσεχών τροποποιήσεων, όπως «ένα ξεχωριστό μενού προκειμένου ο χρήστης να βρίσκει και να διαχειρίζεται το σύνολο των παραμέτρων εμπιστευτικότητας» και «απλά εργαλεία για να βρίσκετε, να κατεβάζετε και να διαγράφετε τα δεδομένα σας στο Facebook».
 
Τεχνικά η εταιρεία αναμένεται να προσθέσει δύο νέα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένου και αυτό της Συντόμευσης Απορρήτου, όπου οι χρήστες θα μπορούν να προσθέσουν έλεγχο ταυτότητας για να ελέγχουν τις διαφημίσεις που τους προβάλλονται. Επιπλέον, ένα νέο κουμπί «Πρόσβαση στις πληροφορίες» θα επιτρέπει στους χρήστες να αφαιρέσουν οτιδήποτε θέλουν είτε από το χρονολόγιο είτε από το προφίλ τους.
 

Η πίεση έφερε τις ανατροπές 
 

Ανακοινώνοντας τις αλλαγές στο blog της πλατφόρμας, τα στελέχη της εταιρείας Έριν Έγκαν και Άσλι Μπέριντζερ παραδέχονται ότι η αποκάλυψη της διαρροής και παράνομης χρήσης των στοιχείων και οι αντιδράσεις που προκάλεσε -εκτός από την τεράστια οικονομική ζημιά- ήταν ο λόγος που αποφασίστηκαν οι αλλαγές.

Αν και είπαν ότι πολλές από αυτές «είχαν δρομολογηθεί και θα εφαρμόζονταν στο μέλλον» αλλά πλέον κατέστη επιτακτική ανάγκη να τις προωθήσουν άμεσα, τόνισαν ότι η εταιρεία «θέλει να βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν πώς λειτουργεί το Facebook και ποιες δυνατότητες διαθέτουν σε σχέση με τα δεδομένα τους».

Υπενθυμίζεται ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι των Facebook, Google και Twitter θα κληθούν να δώσουν εξηγήσεις στην αρμόδια επιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας που εξετάζει το ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών,  ενώ η Κομισιόν ζήτησε από την Facebook να δώσει απαντήσεις «τις δύο προσεχείς εβδομάδες».

 

Το σκάνδαλο με απλά λόγια

 
Το 2014, ο Αλεξάνταρ Κόγκαν, ακαδημαϊκός ρωσικής καταγωγής από το Πανεπιστήμιο του Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημιούργησε μια εφαρμογή για το Facebook, η οποία πλήρωνε εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες για να απαντήσουν σε ένα ψυχολογικό τεστ.
 
Σύμφωνα με τον Guardian, τα προσωπικά δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω μιας εφαρμογής που ονομάζεται «thisisyourdigitallife», που δημιουργήθηκε από τον ψυχολόγο ερευνητή Κόγκαν, ξεχωριστά από την εργασία του στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Μέσω της εταιρείας Global Science Research (GSR) και σε συνεργασία με την Cambridge Analytica, εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες καλούνταν να απαντήσουν σε ένα τεστ προσωπικότητας, στο πλαίσιο του οποίου συμφώνησαν να συλλεγούν τα δεδομένα τους για ακαδημαϊκή χρήση.
 
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η εφαρμογή συγκέντρωνε επίσης τις πληροφορίες των φίλων οποιουδήποτε απαντούσε στο τεστ. Έτσι, καταφέρνοντας να πείσει 270.000 ανθρώπους να απαντήσουν το τεστ, κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα 50 εκατομμυρίων προφίλ, δημιουργώντας μια τεράστια δεξαμενή προσωπικών δεδομένων.
 
Ακολούθως, ο Κόγκαν πούλησε τα δεδομένα στην Cambridge Analytica. Πώληση για την οποία το Facebook ισχυρίζεται πως υπήρξε παραβίαση των όρων χρήσης, καθώς υποτίθεται πως δεν επέτρεπε στην εφαρμογή να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία για εμπορικούς σκοπούς. Κατά τον πληροφοριοδότη που έκαψε την Cambridge Analytica, Κρίστοφερ Γουίλι, η επιχείρηση «έσπασε το Facebook» εξ ονόματος του Στίβεν Μπάνον.
 
Όπως περιγράφει η βρετανική εφημερίδα, ο πληροφοριοδότης αποκάλυψε στο Observer πως η Cambridge Analytica χρησιμοποίησε τα προσωπικά δεδομένα που είχαν ληφθεί χωρίς εξουσιοδότηση στις αρχές του 2014, για να δημιουργήσει ένα σύστημα που θα μπορούσε να φτιάξει το προφίλ μεμονωμένων ψηφοφόρων. Σκοπός, να στοχεύσουν με εξατομικευμένες πολιτικές διαφημίσεις.
 
«Εκμεταλλευτήκαμε το Facebook για να συλλέξουμε εκατομμύρια προφίλ ανθρώπων. Και χτίσαμε μοντέλα για να εκμεταλλευτούμε αυτά που γνωρίζαμε, και να στοχεύσουμε σε όσα . Αυτή ήταν η βάση στην οποία εδράστηκε ολόκληρη η εταιρεία» δηλώνει ο Κρίστοφερ Γουίλι, ο οποίος σύμφωνα με τον Observer, εργάστηκε σε ακαδημαϊκό πανεπιστήμιο του Cambridge για να αποκτήσει τα δεδομένα.
 
Σημειώνεται πως τα έγγραφα που φέρεται να είδε ο Observer, επιβεβαιώνονται και από μία δήλωση του Facebook, που είχε αποκαλύψει μία άνευ προηγουμένου διαρροή δεδομένων στα τέλη του 2015. Ωστόσο, υπογραμμίζεται πως εκείνη την εποχή δεν ενημέρωσε τους χρήστες, και φέρεται να έλαβε μόνον περιορισμένα μέτρα για να εξασφαλίσει την ιδιωτικότητα των πληροφοριών περισσότερων από 50 εκατομμυρίων χρηστών.
 
«Οι κανόνες δεν μετράνε γι' αυτούς. Για εκείνους, αυτός είναι ένας πόλεμος και όλα είναι δίκαια» σχολιάζει την υπόθεση στους New York Times, ενώ παρακάτω τονίζει «αυτοί θέλουν να διεξάγουν έναν πόλεμο κουλτούρας στην Αμερική. Η Cambridge Analytica υποτίθεται πως θα ήταν το βαρύ πυροβολικό τους σε αυτόν τον πόλεμο».

*Διαβάστε αναλυτικότερα το ρεπορτάζ του TPP: Τι συνέβη με το Facebook και τη «μεγαλύτερη διαρροή προσωπικών δεδομένων»