του Θάνου Καμήλαλη

«Ακόμη ένας εργαζόμενος έσβησε απροστάτευτος επειδή η πρόληψη και η ασφάλεια για τις μεγάλες επιχειρήσεις είναι κόστος και η ανθρώπινη ζωή αναλώσιμη» υποστήριξε την περασμένη εβδομάδα ο Σύλλογος Ιδιωτικών Υπαλλήλων του νομού Σάμου, καταγγέλλοντας ότι η Fraport δεν έχει φροντίσει να υπάρχει γιατρός σε 24ωρη βάση στο αεροδρόμιο που διαχειρίζεται εδώ και πάνω από έναν χρόνο. Όπως εξηγεί η πρόεδρος του Συλλόγου, Μαργαρίτα Καρβούνη, στο ραδιόφωνο του TPP, o 52χρονος εργαζόμενος, εργολαβικής εταιρείας που συνεργάζεται με την Fraport «πέθανε στην πίστα του αεροδρομίου, έχασε τη ζωή του στον χώρο εργασίας, χωρίς να έχει έστω την στοιχειώδη βοήθεια, γιατί δεν υπήρχε γιατρός στον χώρο του αεροδρομίου. Η εταιρεία Fraport, που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο της Σάμου, δεν έχει γιατρό 24 ώρες το 24ωρο και κάθε μέρα, την στιγμή που υπάρχουν εκατοντάδες εργαζόμενοι στον χώρο, διαφόρων ειδικοτήτων».

Σύμφωνα με όσα κατήγγειλε, μιλώντας στον ΑΝΤ1, ο αδερφός του θυματος, επίσης εργαζόμενος στο αεροδρόμιο, η έλλειψη γιατρού είχε συνέπεια να υπάρχει απινιδωτής στο χώρο, αλλά να μην γνωρίζει κανένας να τον χρησιμοποιήσει.Το πρόβλημα, όπως σημειώνει η κ.Καρβούνη, είναι ακόμα πιο έντονο, γιατί στο αεροδρόμιο υπάρχει παράλληλα και εργοτάξιο, καθώς εκτελούνται εργασίες επισκευής και επέκτασης του αεροδρομίου, «χώρια φυσικά που χιλιάδες τουρίστες περνούν από το αεροδρόμιο».

Επίσημα, τόσο η κυβέρνηση, όσο και η εταιρεία δεν έχουν τοποθετηθεί για το εργατικό δυστύχημα, παρά τις καταγγελίες κι ανεξάρτητα από το αν η έλλειψη γιατρού διαδραμάτισε κάποιον ρόλο στην τραγική κατάληξη.

Φαίνεται, βάσει και των επικοινωνιών του TPP με τους αρμοδίους, ότι η σιωπή αυτή βολεύει και τις δύο πλευρές. Αφενός, ένα σημαντικό, τραγικό γεγονός, δεν καλύπτεται όσο θα έπρεπε από τα ΜΜΕ και αφετέρου η Fraport επικαλείται τους όρους της σύμβασης παραχώρησης, ενώ η κυβέρνηση, που υπέγραψε αυτήν τη σύμβαση, εξυπηρετείται από τις αντιδράσεις που έχουν στόχο μόνο την εταιρεία.

Σε επικοινωνία του TPP με την Fraport Greece, η μόνη απάντηση που δόθηκε είναι ότι «η εταιρία εκφράζει τα συλλυπητήρια στην οικογένεια και οικείους του εκλιπόντος» και ότι «αυτού του είδους οι υπηρεσίες παρέχονται από το Δημόσιο και στα 14 αεροδρόμια. Στην εν λόγω περίπτωση, το ΕΚΑΒ, το οποίο και εκλήθη, ανταποκρίθηκε άμεσα». Δηλαδή, η εταιρεία επιβεβαιώνει την καταγγελία ότι στο αεροδρόμιο της Σάμου δεν υπάρχει γιατρός όλο το 24ωρο, ρίχνοντας την ευθύνη στο Δημόσιο.

Από την άλλη πλευρά, η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Υγείας (2η Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιά και Αιγαίου) σημειώνει ότι στο αεροδρόμιο λειτουργεί Ειδικό Περιφερειακό Ιατρείο, αλλά «δεν προβλέπεται» η 24ωρη παραμονή ιατρικού προσωπικού στο χώρο και επιβεβαιώνει ότι στο αεροδρόμιο βρίσκεται γιατρός, μόνο μερικές ώρες της ημέρας. Στην περίπτωση της Σάμου, το τοπικό νοσοκομείο βρίσκεται 18 χιλιόμετρα μακριά από το αεροδρόμιο…

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, όπως σημειώνει η πρόεδρος των Ιδιωτικών Υπαλλήλων της Σάμου, κάθε επιχείρηση που απασχολεί από 50 εργαζομένους και πάνω υποχρεούται να έχει στον χώρο γιατρό εργασίας. Για τα αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport βέβαια, ισχύει ένα διαφορετικό καθεστώς. Η εταιρεία έχει την άνεση να ρίχνει την ευθύνη στο Δημόσιο, γιατί ένα από τα πολλά και προκλητικά αρνητικά της σύμβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, προβλέπει ότι υπηρεσίες ασφαλείας όπως η περίθαλψη και η πυρόσβεση παρέχονται από το κράτος.

Για το λόγο αυτό, έχει υπογραφεί σύμβαση μεταξύ του ΕΚΑΒ και της Fraport, το περιεχόμενο όμως τις οποίας δεν έγινε ποτέ γνωστό στην ελληνική Βουλή. Η σύμβαση με το ΕΚΑΒ παρουσιαζόταν κάποτε ως ένα από τα τελευταία αγκάθια πριν την ιδιωτικοποίηση κι έκτοτε ξεχάστηκε εντελώς. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι η εταιρεία είναι άμοιρη ευθυνών, καθώς το 2017  παρουσίασε καθαρά κέρδη 14,4 εκατ. ευρώ από τα περιφερειακά αεροδρόμια. Η απαραίτητη ιατρική κάλυψη, όπως προβλέπεται για τα διεθνή αεροδρόμια σύμφωνα με τα παγκόσμια πρότυπα, φαίνεται πολύ μικρό έξοδο

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι πρόκειται για τον δεύτερο θάνατο εργαζομένου της γερμανικής εταιρείας. Το προηγούμενο δυστύχημα έγινε στο αεροδρόμιο της Κέρκυρας, το καλοκαίρι του 2017, όταν εργαζόμενος της  εταιρείας υπηρεσιών εδάφους Swissport ένιωσε δυσφορία και έχασε τις αισθήσεις του. Όπως είχε γράψει τότε το TPP, κατά δημοσιεύματα τοπικού τύπου της Κέρκυρας, υπάρχουν δεκάδες καταγγελίες για λιποθυμίες καθαριστριών αεροσκαφών και άλλων εργαζόμενων στο αεροδρόμιο, ειδικά εν μέσω καύσωνα. Τότε, η απάντηση που δόθηκε από τη Fraport σε σχετικό ερώτημα του TPP για τις συνθήκες εργασίας, ήταν πως υπεύθυνες για τις συνθήκες αυτές είναι οι συνεργαζόμενες εταιρείες, με τον έλεγχό τους να επαφίεται στους κρατικούς μηχανισμούς.

Το ζήτημα της ιατρικής κάλυψης δεν τέθηκε στο δυστύχημα της Κέρκυρας, ωστόσο είναι υπαρκτό και σε άλλα αεροδρόμια που διαχειρίζεται η εταιρεία. Στα Χανιά για παράδειγμα, τον Αύγουστο του 2017. ο τότε Πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων του ΕΚΑΒ είχε καταγγείλει ότι όταν κλήθηκε να παραλάβει δύο περιστατικά, ανακάλυψε ότι δεν υπήρχε γιατρός στο αεροδρόμιο. Πηγές του TPP σημειώνουν ότι μετά τη δημοσιοποίηση, το πρόβλημα διορθώθηκε μερικώς και σε ανάλογη περίπτωση πριν από λίγους μήνες διαπιστώθηκε ότι υπάρχει γιατρός, αλλά για περιορισμένες ώρες (όπως δηλαδή στη Σάμο)

Στην περίπτωση πάντως της Σάμου, το πρόβλημα είναι ακόμα πιο μεγάλο. Όπως κατήγγειλε ο Σύλλογος των Ιδιωτικών Υπαλλήλων, η κυβέρνηση «έχει αφήσει ολόκληρο νομό χωρίς Τμήμα Υγιεινής και Ασφάλειας αφού οι περικοπές σε δημόσιες υπηρεσίες και τα οργανογράμματά της … δεν το προβλέπουν, ενώ μετακίνησε πριν λίγους μήνες το μοναδικό Επιθεωρητή που ήταν στο νησί, αφήνοντας μικρούς και κυρίως μεγάλους εργασιακούς χώρους χωρίς τον παραμικρό έλεγχο»

Σε επικοινωνία του TPP με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας του νομού, η καταγγελίες αυτή επιβεβαιώθηκε απόλυτα, καθώς στην περιοχή λειτουργεί πλέον μόνο Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων. Δηλαδή ολόκληρος ο νομός βρίσκεται χωρίς ούτε έναν Επιθεωρητή για τις πιθανές παραβιάσεις ζητημάτων υγείας και ασφάλειας από μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις του νησιού (ξενοδοχεία, σούπερ μάρκετ και πολλές ακόμα).

To Σωματείο των Ιδιωτικών Υπαλλήλων της Σάμου, θέτει συγκεκριμένα αιτήματα, που μοιάζουν αυτονόητα αλλά δεν είναι και φαίνεται να βρίσκουν εφαρμογή και σε άλλες υποθέσεις εργατικών δυστυχημάτων:

  • Να υπάρξει η αναγκαία μέριμνα για την οικογένειά του.
  • Άμεσα να προσληφθούν γιατροί στο χώρο του αεροδρομίου ώστε να υπάρχει 24ωρη, καθημερινή κάλυψη και να δημιουργηθεί εξοπλισμένο ιατρείο με όλα τα απαραίτητα για τις ανάγκες εργαζομένων και επιβατών.
  • Μέτρα και μέσα υγιεινής και ασφάλειας στο εργοτάξιο του αεροδρομίου.
  • Να διενεργηθούν έλεγχοι και να παρθούν μέτρα τόσο για το αεροδρόμιο Σάμου όσο και για άλλους μεγάλους χώρους εργασίας όπως π.χ. τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, τα ξενοδοχεία, τη ΔΕΗ, τα πλοία της γραμμής κ.λπ.
  • Άμεσα να στελεχωθεί Τμήμα Επιθεώρησης Υγιεινής και Ασφάλεια στο νησί.

Αν αλλάξει κανείς το όνομα της περιοχής, μοιάζει πολύ πιθανό τα ίδια αιτήματα να βρίσκουν απόλυτη εφαρμογή και σε άλλα σημεία, κυρίως της Περιφέρειας. Θα μπορούσε να προστεθεί ένα ακόμα: Να μην τα αποδίδουμε όλα στην, πολύ βολική, «κακιά την ώρα»