Δίκη Σκουριών – 2η δικάσιμος: «Η εταιρεία μού είπε να καταδείξω ενόχους»

(Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από το OmniaTV, με την άδεια των συγγραφέων)

Γράφουν οι Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης και Χρήστος Μπαϊραμίδης

Ξεκίνησε η εξέταση μαρτύρων με την δεύτερη δικάσιμο για τον εμπρησμό του εργοστασίου στις Σκουριές τον Φεβρουάριο του 2013, όπου δε συνελήφθη κανένας από τους δράστες, παρ’ όλα αυτά σχηματίστηκε βαρύ κατηγορητήριο για 21 μέλη του αγώνα ενάντια στην εξόρυξη χρυσού.

Η διαδικασία ξεκίνησε μετα τις 10:30 καθώς μέχρι τοτε αναζητούνταν τραπέζια για τους συνηγόρους καθως η αίθουσα είναι πολύ μικρή. Εξετάστηκαν οι 7 από τους 70 μάρτυρες κατηγορίες.

Σύμφωνα με μάρτυρα κατηγορίας η Eldorado Gold έδωσε σαφή οδηγία προς τους εργαζόμενους για την στοχοποίηση συγκεκριμένων ανθρώπων για την επίθεση, ενώ σύμφωνα με άλλο μάρτυρα η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. τον κάλεσε σε δίκη που αφορούσε το “φύτεμα” πειστηρίων στη δικογραφία.

Παράλληλα αναδείχθηκε ο πρωτοφανής τρόπος συλλογής πειστηρίων από την φύλαξη του εργοταξίου – αντί την αστυνομία, ενώ οι κατηγορίες περί “απόπειρας ανθρωποκτονίας” από τους επιτιθέμενους φάνηκαν ανυπόστατες σύμφωνα με την κατάθεση των μαρτύρων-φυλάκων των εγκαταστάσεων.

Συζήτηση έγινε και για την “ντοπιολαλιά” καθώς στη δικογραφία χρησιμοποιείται ως στοιχείο ο ισχυρισμός ορισμένων φυλάκων ότι οι επιτιθέμενοι είχαν προφορά ντόπιων.

Οι επόμενες δικάσιμοι έχουν οριστεί για 25, 29, 30, 31 Οκτωβρίου 2018 και 1, 12, 13, 14, 15, 19, 21, 26, 30 Νοεμβρίου 2018.

Υπόδειξη ενόχων από την εταιρία security της Eldorado Gold

H security της Eldorado Gold υπέδειξε στους εργαζόμενους να καταδείξουν στις καταθέσεις τους ως ηθικούς αυτουργούς της επίθεσης τον Λάζαρο Τόσκα, τη Μαρία Καδόγλου, και τον Απόστολο Παπαγεωργίου που είναι ιδιαίτερα ενεργά μέλη του αγώνα ενάντια στην εξόρυξη χρυσού, σύμφωνα με μάρτυρα ο οποίος μάλιστα συμπλήρωσε ότι δέχθηκε μήνυση από την εταιρία security όταν το εξέφρασε.

Εντύπωση προκάλεσε  στους συνηγόρους υπεράσπισης το γεγονός ότι ίδιος μάρτυρας ανέφερε ότι η φωνή του ενός εκ των επιτιθέμενων του θύμισε τη φωνή ενός εργαζομένου στα μεταλλεία, ενώ 2 μέρες πριν την επίθεση είχε χορηγηθεί στους φύλακες ατομικός πυροσβεστήρας.

Παράλληλα ο ίδιος μάρτυρας ανέφερε ότι στους αστυνομικούς έλεγε διαφορετικά πράγματα από αυτά που τελικά γράφτηκαν στην αρχική του εξέταση.

[…]
[Αναφέρει ότι δυο μέρες πριν τους είχαν δώσει ατομικούς πυροσβεστήρες. Περιγράφει την επίθεση.]
 
Συνήγορος 1: Λέτε ότι ακούσατε μια οικεία φωνή.
 
Μάρτυρας: Ναι, νομίζω μάλιστα ότι αυτή η φωνή μου έμοιαζε με ενός που δούλευε πάνω.
 
Συνήγορος 1: Πού, στο εργοστάσιο;
 
Μάρτυρας: Ναι.
 
Συνήγορος 1: Δηλαδή, λέτε ότι αυτός που ακούσατε είναι από το εργοστάσιο;
 
Μάρτυρας: Ναι, πολύ πιθανό.
 
Συνήγορος 1: Δηλαδή τώρα εγώ αν κάνω υπόθεση για προβοκάτσια;
 
Μάρτυρας: Τώρα αυτό δεν το ξέρω.
 
Συνήγορος 2: Πείτε μας για την κατάθεσή σας.
 
Μάρτυρας: Άλλα είπα στην κατάθεσή μου και άλλα γράψανε οι αστυνομικοί.
 
Συνήγορος 3: Σε κάποια αποστροφή του λόγου σας είπατε ότι σας έδωσαν προσωπικό πυροσβεστήρα.
 
Μάρτυρας: Ναι.
 
Συνήγορος 3: Δηλαδή 2 μέρες πριν σας δίνει προσωπικούς πυροσβεστήρες. Μήπως ξέρετε αν μηχανήματα αξίας μεταφέρθηκαν μακριά;
 
Συνήγορος 3: Μήπως κάποιοι ασφάλισαν τα μηχανήματά τους.
 
Μάρτυρας: Δε το ξέρω αυτό.
 
Μάρτυρας: Κοιτάξτε εμένα με μήνυσε η εταιρεία μου για συκοφαντική δυσφήμιση επειδή δήλωσα ότι αυτή μου είπε να καταδείξω ως ενόχους για ηθική αυτουργία τους Τόσκα, Καδόγλου και Παπαγεωργίου. Αθωώθηκα τον προηγούμενο μήνα από αυτήν την υπόθεση.

Αστυνομική έρευνα για φυτεμένα πειστήρια

Όπως προέκυψε από την μαρτυρία όλων των φυλάκων του εργοταξίου, η συλλογή των πειστηρίων έγινε από τους ίδιους αντί από της αστυνομικές αρχές, ενώ ο τόπος εύρεσης των αντικειμένων υποδείχθηκε και έγινε δεκτό από τις αρχές «καλή την πίστη». Μάλιστα ορισμένα αντικείμενα μεταφέρθηκαν από τον ίδιο τον μάρτυρα εργαζόμενο όπου εκεί εισήχθη και ένα σακίδιο με μολότοφ που δε μετέφερε ο ίδιος. Όπως ανέφερε για την υπόθεση αυτή κλήθηκε και ως μάρτυρας καθώς η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. ελέγχει το «φύτεμα στοιχείων». Οι συνήγοροι υπεράσπισης ζήτησαν να ενημερωθεί το δικαστήριο για την εξέλιξη της συγκεκριμένης υπόθεσης.

Συνήγορος 1: Την επόμενη μέρα δεχθήκατε εντολή από τον αρχιφύλακα να παραλάβετε αντικείμενα και να τα παραδώσετε στην Αρναία.
 
Μάρτυρας: Ναι.
 
Συνήγορος 1: Τι ήταν τα πειστήρια, θυμάστε;
 
Μάρτυρας: Πυρσούς, μπουκάλια, Κάλυκες.
 
Συνήγορος 1: Συντάσσεται και μια έκθεση παραδόσεως που έχει ένα σακίδιο. Εσείς το παραδώσατε;
 
Μάρτυρας: Όχι.
 
Συνήγορος 1: Το υπογράψατε όμως στην έκθεση.
 
Μάρτυρας: Έγινε λάθος από τους αστυνομικούς και μπήκαν στην έκθεση πράγματα που δεν παρέδωσα.
 
Συνήγορος 1: Για ποιο λόγο σας λέει ο αρχιφύλακας να πάτε εσείς αφού είστε εκτός βάρδιας;
 
Μάρτυρας: Δεν ξέρω.
 
Συνήγορος 1: Όταν πήγατε αστυνομία υπήρχε;
 
Μάρτυρας: Ναι.
 
Συνήγορος 1: Γιατί δεν τα παραδώσατε στην αστυνομία;
 
Μάρτυρας: Δεν ξέρω.
 
Συνήγορος 3: Δίνετε κατάθεση «Συνάδελφοί μου παρέδωσαν πριν 1 ώρα μερικά αντικείμενα όπως πλαστικό μπουκάλι, φυσίγγια και λοιπά», τι σημαίνει το «και λοιπά»; Την βεβαιότητα ότι αυτά έχουν σχέση με το συγκεκριμένο συμβάν από που την έχετε και την εκφράζετε;
 
Μάρτυρας: Πού φαίνεται ότι έχω βεβαιότητα;
 
Εισαγγελέας: Συνεχίζω «τα οποία βρέθηκαν εντός του εργοστασίου και σχετίζονται με τα γεγονότα». Εσείς αυτή τη βεβαιότητα από που την έχετε;
 
Μάρτυρας: Δεν την έχω.
 
Συνήγορος 7: Όταν σας ρώτησαν οι συνάδελφοί μου για το σακίδιο λέτε «εγώ το άκουσα μετά σε δικαστήριο για το σακίδιο». Πού ερωτηθήκατε για το σακίδιο;
 
Μάρτυρας: Στο εσωτερικών υποθέσεων.
 
Συνήγορος 7: Δηλαδή έγινε έρευνα κατά αστυνομικών; Σας φώναξαν στον Πολύγυρο για να μαρτυρήσετε εναντίον αστυνομικών ότι φύτεψαν στοιχεία;
 
Μάρτυρας: Ναι.
 
Συνήγορος 7: Ποια ήταν η εξέλιξη της υπόθεσης;
 
Μάρτυρας: Δεν ξέρω.
 
[Σ.σ.: κατάθεση άλλου μάρτυρα]
 
Συνήγορος 5: Σας έχουν πει ποτέ ότι έχετε το δικαίωμα συλλογής στοιχείων;
 
Μάρτυρας: Όχι.
 
Συνήγορος 5: Έχετε ακούσει ότι απαγορεύεται;
 
Μάρτυρας: [μεγάλη παύση] Όχι.
 
Συνήγορος 5: Εσάς ποιος σας έδωσε εντολή;
 
Μάρτυρας: Ο επικεφαλής στη φύλαξη.

Συνήγορος 5: Άρα ιδιώτης. Εσείς το θεωρείτε φυσιολογικό ενώ η αστυνομία δεν είχε κλείσει το χώρο; Εσείς ξεκινάτε έρευνα πριν έρθει η αστυνομία. Η αστυνομία ξεκινά αμέσως την έρευνα όταν ήρθε;
 
Μάρτυρας: Δεν ξέρω.
 
Συνήγορος 5: Κύριε Πρόεδρε λέει άτομο από το εγκληματολογικό ότι δεν ξεκίνησε συλλογή επειδή δε το επέτρεπαν οι καιρικές συνθήκες και η ασφάλεια [του εργοταξίου] με εντολή ιδιώτη συλλέγει στοιχεία. Εσείς φωτογραφία δε βγάλατε από εκεί που τα συλλέξατε. Άρα εμείς καλή τη πίστη πιστεύουμε ότι τα βρήκατε εκεί που είπατε. Απεικονίσατε ποτέ αυτά που βρήκατε;
 
Μάρτυρας: όχι.

Η «ντοπολαλιά» ως στοιχείο

Ως στοιχείο για να κατηγορηθούν άνθρωποι από συγκεκριμένες περιοχές της Χαλκιδικής, χρησιμοποιήθηκε το γεγονός ότι οι φύλακες των εγκαταστάσεων στις αρχικές τους καταθέσεις ανέφεραν ότι η προφορά των κατοίκων τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι είναι από τις γύρω περιοχές.

Πρόεδρος: Μπορείτε να πείτε αν ήταν από την περιοχή η δράστες;
 
Μάρτυρας: Είχαν ντοπιολαλιά. Μάλιστα αυτός που μου μιλούσε κάτι μου θύμιζε.
 
Πρόεδρος: Από που είστε.
 
Μάρτυρας: Από Κατερίνη.
 
Πρόεδρος: Άρα, εγώ καταλαβαίνω, ότι αυτό που λέτε «ντοπιολαλιά» είναι αυτό που ακούμε σε όλη την Ελλάδα. Αυτό το «χωριάτικο». Όχι ότι ήταν από κάποιο συγκεκριμένο χωριό.
 
Συνήγορος 5: Από που είσαστε;
 
Μάρτυρας: Από Θεσσαλονίκη.
 
Συνήγορος 5: Μπορείτε να ξεχωρίσετε την προφορά από τον Πολυγυρινό, από τον Σταγειρίτη, τον Αρνιώτη και τον Μεγαλοπαναγιώτη;
 
Μάρτυρας: Ε, απλά κατάλαβα ότι ήταν από τη Χαλκιδική.
 
Συνήγορος 5: Μπορείτε να μου πείτε τους ιδιωματισμούς κάποιου από τα Γιάννενα;
 
Μάρτυρας: Δε μπορώ.
 
Συνήγορος 5: Όχι, δε μπορείτε! Αλλά μπορείτε για Χαλκιδικιώτες!

Η «απόπειρα ανθρωποκτονίας» κατέπεσε

Βασική κατηγορία στη δικογραφία ήταν η υποτιθέμενη απόπειρα ανθρωποκτονίας από τους επιτιθέμενους προς τους φύλακες των εγκαταστάσεων. Όπως επιβεβαίωσαν και οι ίδιοι, οι πυροβολισμοί είχαν ως στόχο των εκφοβισμό, ενώ θεώρησαν αυτονόητο πως μια ομάδα ανθρώπων αυτού του μεγέθους θα μπορούσε να σκοτώσει κάποιον εάν το ήθελε.

Μάρτυρας 5 – Φύλακας εργοταξίου.
 

Μάρτυρας: Ήταν πάνω από 20. Είχαν όπλα και λοστούς. Είδα δυο να πυροβολούν κατά πάνω μας.
 
Πρόεδρος: Όταν εννοείται πυροβόλησαν προς τα πάνω σας;
 
Μάρτυρας: Τα ακούσαμε. Είναι σκάγια για πουλιά. Στα 30μ και πάνω δεν κάνουν ζημιά.
 
Πρόεδρος: Πως είναι αυτά τα σκάγια.
 
Μάρτυρας: Τα ξέρω αυτά τα σκάγια. Δεν κάνουν ζημιά από μακριά. Μπορούν να κάνουν ζημιά σε κοντινή απόσταση. Για εκφοβισμό χτυπούσαν.
 
Πρόεδρος: Αν σας έπαιρνε στο κεφάλι;
 
Μάρτυρας: Θα προκαλούσε τραυματισμό.
 
Πρόεδρος: Αν ήθελε κάποιος να σας κάνει κακό, θα έβαζε άλλα σκάγια;
 
Μάρτυρας: Ναι.
 
Πρόεδρος: Αυτό είναι ένδειξη σε εσάς ότι δεν ήθελε.
 
Μάρτυρας: Μπορεί να μην είχε πρόσβαση σε άλλου είδους σκάγια.
 
[Ερωτήσεις σχετικά με το αλεξίσφαιρο γιλέκο, την τοπολογία, την ορατότητα.]
 
[άλλος μάρτυρας]
 
Πρόεδρος: Σας απείλησαν;
 
Μάρτυρας: Ναι. Κάποιοι κρατούσαν σακίδια και τσεκούρια και κάποιοι όπλα που ήταν πιο πίσω. Είδαμε δίκαννα και καραμπίνες γύρω στα 6-7.
 
Πρόεδρος: Σας σημάδεψε κανείς;

Μάρτυρας: Μόνο μας σημάδεψαν, δεν έριξαν. Κάποιος όταν μας είδε ότι τρομοκρατηθήκαμε μας είπε «Μη φοβάστε, δε θα σας πειράξουμε». Μας έδεσαν πισθάγκωνα . Μας έριξαν εύφλεκτο υλικό. Συνειδητοποίησαν κάποια στιγμή ότι μπορεί να αρπάξουμε φωτιά και μας τράβηξαν παρά πέρα.
 
Πρόεδρος: Ποιοί σας τράβηξαν;
 
Μάρτυρας: δεν ξέρω, κάποιοι από αυτούς.
 
Πρόεδρος: Δηλαδή σας φάνηκε ότι σας προστάτεψαν;
 
Μάρτυρας: ναι.
 
[άλλος μάρτυρας]
 
Εισαγγελέας: Αν ήθελαν να σκοτώσουν άνθρωπο είχαν την δυνατότητα;
 
Μάρτυρας: Νομίζω πως ναι.
 
Εισαγγελέας: Αλλά δε το έκαναν, γιατί όταν λέμε απόπειρα ανθρωποκτονίας σημαίνει πηγαίνω με σκοπό να σκοτώσω. Έγινε προσπάθεια και τους αποτρέψατε;
 
Μάρτυρας: Εμείς απλά κρυφτήκαμε.
[…]
 
Συνήγορος 1: Σας ρώτησαν αν είχαν πρόθεση να σκοτώσουν. Αυτός ο συνάδελφός σας που πήγε να βγάλει την κουκούλα και τον ακινητοποίησαν, σας φαίνεται ότι αν ήθελε δε θα τον πυροβολούσε;
 
Μάρτυρας: Ναι μπορούσε.
 
Συνήγορος 1: Αλλά δε το έκανε ενώ πήγε να του βγάλει την κουκούλα.