Γιατί κέρδισε ο Μπολσονάρου: Πέρα από τα κλισέ

Του Brian Mier στο Brazilwire

(Σημείωση TPP: Το Brazilwire είναι ένα ανεξάρτητο δημοσιογραφικό μέσο της Βραζιλίας, που δεν δέχεται χρήματα από το κράτος, τα κόμματα και τις επιχειρήσεις και χρηματοδοτείται από δωρεές των αναγνωστών του. Επικοινωνήσαμε μαζί του και λάβαμε την άδεια να μεταφράζουμε κείμενα και να τα αναδημοσιεύουμε στο TPP, προσπαθώντας να δώσουμε στους αναγνώστες μας μια καλή και όσο γίνεται ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει στη Βραζιλία, που βρίσκεται στο επίκεντρο της δειθνούς επικαιρότητας λόγω της ανόδου στην εξουσία του νεοφασίστα Μπολσονάρου)

Γιατί ο λαός της Βραζιλίας εξέλεξε έναν νεοφασίστα; Εάν ενημερωθείτε από τις εφημερίδες, ίσως να νομίζετε ότι αυτό συνέβη επειδή οι Βραζιλιάνοι φοβούνται τα αυξανόμενα ποσοστά βίας ή επειδή βαρέθηκαν τη διαφθορά. Αυτές οι εξηγήσεις φαίνονται πολύ πειστικές επί χάρτου, επειδή λειτουργούν κατά τον κοινωνιολόγο Pierre Bordieu ως κλισέ που αδρανοποιούν τον εγκέφαλο. Όταν ακούει κάτι οικείο και λογικό ως αιτιολογία, ο εγκέφαλος σταματά να σκέφτεται ένα θέμα και προχωράει στο επόμενο.

Βία και διαφθορά. Όλοι τις μισούν. Τι συμβαίνει στον αθλητισμό; Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο τα αμερικανικά ΜΜΕ θέλουν τους ανθρώπους να επεξεργαστούν το ζήτημα της άφιξης του φασισμού στη Βραζιλία, διότι αν το κοινό αρχίσει να ψάχνει πέρα από το επιφανειακό, θα ανακαλύψει αλήθειες, που δε συμφέρουν κανέναν καθώς εμπλέκουν τις δικές τους κυβερνήσεις, τις δικές τους δεξαμενές σκέψης, τις δικές τους εταιρείες και τα δικά τους ΜΜΕ. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει κάποιες δύσκολες ερωτήσεις, οπότε γιατί να μην σας αδρανοποιήσουμε τον εγκέφαλο με τα στάνταρντ κλισέ της βίας και της διαφθοράς; Το πρόβλημα είναι ότι, αν και τα δύο αυτά επιχειρήματα μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί για να χειραγωγήσουν το κοινό, κανένα από τα δύο δεν επιβεβαιώνεται μετά από ενδελεχή έλεγχο.

Ο Haddad είχε περισσότερη υποστήριξη στις πιο βίαιες περιοχές

Όπως όλες οι χώρες που έχουν να αντιμετωπίσουν την κληρονομιά της δουλείας και το γεγονός ότι ένα τμήμα του πληθυσμού θεωρεί τους άλλους μισούς υπανθρώπους, η Βραζιλία ήταν πάντα ένα βίαιο μέρος. Η εικόνα της Βραζιλίας ως βίαιη χώρα έχει χαραχθεί βαθιά στο μυαλό του αμερικανικού κοινού μέσω ταινιών όπως τα Pixote, Η πόλη του Θεού και Elite Squad. Μόνο το 6% των Βραζιλιάνων ζει σε φαβέλες και μάλιστα σε πολλές φαβέλες οι περισσότεροι κάτοικοι είναι από τη μεσαία τάξη παρά φτωχοί. Αλλά στο μυαλό πολλών βόρειων παρατηρητών, οι περισσότεροι Βραζιλιάνοι ζουν σε ερημωμένες παραγκουπόλεις γεμάτες παιδιά-στρατιώτες. Θα μπορούσαν οι φόβοι της βίας να είναι ο αποφασιστικός παράγοντας για την εκλογή ενός στρατιωτικού στην προεδρία; Η Βραζιλία ακούγεται σίγουρα τρομακτική στα αυτιά πολλών Αμερικανών.

Ενώ είναι αλήθεια ότι η βία έχει αυξηθεί στη Βραζιλία τα τελευταία χρόνια – ειδικά μετά την έναρξη των πολιτικών λιτότητας που άρχισαν ήπια κατά το τελευταίο έτος της προεδρίας της Dilma Rousseff και επιδεινώθηκαν πολύ από την πραξικοπηματική κυβέρνηση που ανέλαβε την εξουσία το 2016 – χαρακτηρίζεται από μια γεωγραφική μετατόπιση η οποία δεν αντιστοιχεί σε μεγάλο βαθμό στην εκλογική υποστήριξη του Μπολσονάρου. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της πολιτείας του Σάο Πάολο, όπου ο Ζαΐχ Μπολσονάρου έλαβε πάνω από το ¼ του συνολικού αριθμού των ψήφων του. Αν και στη Βραζιλία σημειώθηκε αύξηση κατά 14% στις ανθρωποκτονίες μεταξύ 2006 και 2016, στο Σάο Πάολο σημειώθηκε την ίδια περίοδο πτώση κατά 46%, με ακόμη μεγαλύτερη πτώση από το διάστημα 2000 με 2006. Η πόλη του Σάο Πάολο συγκεκριμένα έχει δει το ποσοστό των ανθρωποκτονιών της από 60/100.000 το 2000 να μειώνεται στο 7,8 το 2017, το οποίο είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο των περισσότερων μεγάλων αμερικανικών πόλεων. Παρομοίως, σε πολιτειακό επίπεδο οι ανθρωποκτονίες μειώθηκαν από 26/100.000 σε 9,5/100.000 την ίδια περίοδο. Παρόλο που υπήρξε μια μικρή αύξηση σε πολιτειακό επίπεδο το ποσοστό των δολοφονιών το 2017, οι δολοφονίες μειώθηκαν κατά 15% συγκεκριμένα στην πόλη του Σάο Πάολο.

Αντίστοιχη είναι η περίπτωση του Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου το 67% των ψηφοφόρων υποστήριξε τον Μπολσονάρου. Το 2002, στο Ρίο ντε Τζανέιρο ο λόγος των ανθρωποκτονιών ήταν 60/100.000. Μέχρι το 2010 μειώθηκε σε 26/100.000. Τα ποσοστά δολοφονιών άρχισαν να αυξάνονται πάλι μετά τα μεγάλα γεγονότα, φθάνοντας το 37/100.000 το 2017 – μια σημαντική στατιστική διαφορά, αλλά όχι τόσο μεγάλη ώστε να τοποθετεί το Ρίο ντε Τζανέιρο ανάμεσα στις δέκα πιο βίαιες πολιτείες της Βραζιλίας. Ωστόσο, όπως υποστήριξα προηγουμένως, το Ρίο έχει ένα ιδιαίτερο και μοναδικό πολιτικό και εγκληματικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, μια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι το 25% όλων των φόνων που διαπράχθηκαν στο Ρίο ντε Τζανέιρο το περασμένο έτος πραγματοποιήθηκαν από αστυνομικούς. Η γειτονική πολιτεία Minas Gerais έχει παρομοίως τα δικά της ζητήματα βίας, αλλά η αστυνομία της σκότωσε ανλογικά περίπου 10 φορές λιγότερα άτομα το 2017 από την αστυνομία του Ρίο ντε Τζανέιρο. Επιπλέον, όπως ανακαλύψαμε με τον Ben Anderson κατά τα γυρίσματα του The Pacification of Rio για το HBO/Vice TV special, υπάρχουν στοιχεία ότι η κυβέρνηση του Ρίο ντε Τζανέιρο μαγείρεψε τα νούμερα των ανθρωποκτονιών, των βίαιων θανάτων απροσδιόριστων αιτιών και των εξαφανίσεων ώστε τα ποσοστά εγκληματικότητας να φαίνονται χαμηλότερα πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Επομένως, αν και υπάρχει πρόσφατη άνοδος της βίας στο Ρίο, οι πραγματικοί αριθμοί μπορεί να είναι χαμηλότεροι από ό,τι παρουσιάζονται, λόγω της στατιστικής χειραγώγησης από την κυβέρνηση, ώστε να ενιχύσει τη στρατιωτική παρουσία. Αλλά ακόμα και αν είναι πραγματικά τα στατιστικά αυτά στοιχεία, δεν συγκρίνονται σε καμία περίπτωση με τα αντίστοιχα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και ούτε κατατάσσουν το Ρίο σε ένα από τα πιο βίαια μέρη στη Βραζιλία.

Εάν το ποσοστό ανθρωποκτονιών στη Βραζιλία έχει μειωθεί τόσο δραματικά τα τελευταία 15 χρόνια στο Ρίο και στο Σάο Πάολο, τότε γιατί η Βραζιλία βίωσε πέρυσι το υψηλότερο ποσοστό φόνων στην ιστορία της περιοχής; Ένας λόγος είναι ότι η βορειοανατολική Βραζιλία έχει κατακλυστεί από κρακ. Πέρυσι, 6 από τις 10 πιο βίαιες πολιτείες στη Βραζιλία βρίσκονται στα βορειοανατολικά, την περιοχή όπου ο Fernando Haddad νίκησε το Μπολσονάρου σε κάθε πολιτεία. Στην Ceará, για παράδειγμα, η οποία έχει ποσοστό ανθρωποκτονιών 8 φορές υψηλότερο από αυτό του Σάο Πάολο, ο Fernando Haddad έλαβε το 71% των ψήφων.

Ήταν ο φόβος της βίας ο λόγος που οι άνθρωποι στο Σάο Πάολο ψήφισαν τον Μπολσονάρου, ή ήταν ο φόβος της βίας ο λόγος που οι βορειοανατολικοί ψήφισαν τον Haddad; Ας το παραδεχτούμε. Όλοι φοβούνται τη βία. Αν όμως το 25% των ψήφων για έναν υποψήφιο που τάσσεται «κατά της βίας» προέρχεται από μια περιοχή της Βραζιλίας που έχει ποσοστά εγκληματικότητας αντίστοιχα με εκείνα της Ευρώπης ή του Καναδά, θα μπορούσε κανείς να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είτε το εκλογικό σώμα χειραγωγήθηκε είτε υπήρχαν άλλα, σημαντικότερα ζητήματα που διακυβεύονταν.

Είναι διαφθορά μόνο όταν την κάνουν οι κομμουνιστές

Ο άλλος λόγος υποστήριξης του Μπολσονάρου που αναφέρεται συχνά είναι η απογοήτευση των Βραζιλιάνων από τη διαφθορά, η οποία τα τελευταία 5 χρόνια έχει συσχετιστεί απο τα εγχώρια και τα διεθνή ΜΜΕ αποκλειστικά με το Εργατικό Κόμμα (Partido dos Trabalhadores, PT). Όπως και με το επιχείρημα της βίας και αυτό της διαφθοράς καταρρέει κατόπιν ενδελεχούς έρευνας. Η Πρόεδρος Dilma Rousseff ποτέ δεν απέκτησε προσωπικό πλουτισμό μέσω της διαφθοράς. Στην πραγματικότητα, η ίδια είναι θύμα της διαφθοράς. Αποπέμφθηκε για μια παράβαση που δεν επιφέρει τέτοια ποινή, μια παράβαση του προϋπολογισμού, κάτι που συστηματικά διεπράττετο από αξιωματούχους σε όλα τα επίπεδα της βραζιλιάνικης κυβέρνησης και κάτι που νομιμοποιήθηκε μόλις μια εβδομάδα αμέσως μετά την αποπομπή της από το αξίωμά της. Στη συνέχεια προέκυψε ότι  οι γερουσιαστές δωροδοκήθηκαν για να ψηφίσουν υπέρ της αποπομπής της.  Ο Luiz Inácio Lula da Silva, ο μοναδικός άντρας που γενικά θεωρείτο αρκετά ισχυρός για να σταματήσει την ιδιωτικοποίηση των τεράστιων υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου της Βραζιλίας, συνελήφθει με την κατηγορία της διάπραξης  «απροσδιόριστων πράξεων διαφθοράς» συσχετιζόμενες με ένα διαμέρισμα που τα δικαστήρια δεν κατέστησαν δυνατά να αποδείξουν ότι είχε στην ιδιοκτησία του και τον φυλάκισαν πριν εκδικαστεί η έφεσή του, μία κίνηση στην οποία όπως λέει ο Glen Greenwald προφανώς προέβησαν για να μπορέσουν να τον κρατήσουν μακριά από τις φετινές προεδρικές εκλογές. Παρομοίως, ο Fernando Haddad υπήρξε θύμα της διαφθοράς όταν ο δικαστής και εισαγγελέας, υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ, Sergio Moro κατα την προεκλογική περίοδο παρανόμως διέρρευσε στον Τύπο καταγγελία, ισχυριζόμενος ότι τον εμπλέκει σε σκάνδαλο διαφθοράς παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη καταγγελία είχε ήδη απορριφθεί από το γραφείο του εισαγγελέα.  

Από την άλλη πλευρά, ο Ζαΐχ Μπολσονάρου, για 25 χρόνια συσχετιζόταν με το πιο διεφθαρμένο κόμμα της Βραζιλίας, το Partido Progressista (PP), του οποίου ηγείτο ο Paulo Maluf, ο πιο διεφθαρμένος πολιτικός στην ιστορία της Βραζιλίας και ο οποίος βρίσκεται στη λίστα των πιο καταζητούμενων της Ιντερπόλ και δεν μπορεί να φύγει από τη Βραζιλία γιατί αλλιώς θα συλληφθεί. Επιπλέον, ο Μπολσονάρου έχει ήδη προσκαλέσει διεφθαρμένους πολιτικούς για να τον βοηθήσουν με τη στελέχωση της κυβέρνησής του. Σε αυτά τα ονόματα συμπεριλαμβάνονται οι:    

1) Alberto Fraga, γερουσιαστής του κόμματος DEM και διαφημιστής της βιομηχανίας όπλων, τον οποίο και προσκάλεσε ο Μπολσονάρου για να ηγηθεί της ομάδας του στο Κογκρέσο. Τρεις εβδομάδες πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών, το Σεπτέμβριο του 2018, ο Fraga καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης σε φυλακη ημιανοικτού τύπου κατόπιν σύλληψής της του για μαγνητογράφηση και τη λήψη δωροδοκίας από μια εταιρεία λεωφορείων.

2) Ο γερουσιαστής Onyx Lazaroni, ο οποίος έχει ήδη επιβεβαιώσει τη θέση του ως επικεφαλής ανθρώπινου δυναμικού του Μπολσονάρου, παραδέχτηκε ότι λάμβανε δωροδοκίες από την εταιρία συσκευασίας κρέατος, JBS, για να τις χρησιμοποιήσει σε μια παράνομη καμπάνια μαύρου ταμείου το 2017.

3) Ο γερουσιαστής Pauderny Avelino από το κόμμα DEM, ο οποίος καταδικάστηκε το 2016 για την καταβολή σε φιλαράκια του, ποσών εκατομμυρίων δολαρίων πάνω από την αγοραία αξία τους, σε ενοίκια κτιρίων και χρησιμοποιημένων σχολικών επίπλων, όσο ήταν υπουργός Παιδείας στο Manaus.

4) Και, ο Paulo Guedes, νομισματικός οικονομολόγος της Σχολής του Σικάγο και πρώην ακόλουθος του Augusto Pinochet. Ο Μπολσονάρου τον κάλεσε να γίνει Υπουργός Οικονομικών, παρόλο που ο ίδιος ερευνάται από το γραφείο της Εισαγγελίας, για το πώς κατάφερε να καταχραστεί ένα δισεκατομμύριο ρεάλ Βραζιλίας μέσα σε έξι χρόνια, ενώ διαχειριζόταν τα συνταξιοδοτικά ταμεία.

Aν τα κλισέ περί βίας και διαφθοράς δεν ανταποκρίνονται πλήρως στο γεωγραφικό μοτίβο του αποτελέσματος της ψηφοφορίας και στο κυβερνητικό πρόγραμμα του Μπολσονάρου, γιατί κέρδισε τότε τις εκλογές; Θεωρώ ότι οι εκλογές δεν ήταν ούτε δίκαιες ούτε ελεύθερες. Ήταν το αποτέλεσμα μιας τεράστιας δόλιας εκστρατείας που υποστηρίχθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση, τον βραζιλιάνικο στρατό και το δικαστικό σώμα για να εξασφαλίσουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις των μεγαλύτερων υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου στον πλανήτη, τις οποίες ξεκίνησε η πραξικοπηματική κυβέρνηση του Michel Temer, δεν θα διακοπούν και ότι ο αμερικανός στρατός θα έχει πρόσβαση σε βραζιλιάνικες βάσεις για μια ενδεχόμενη μελλοντική αρπαγή του πετρελαίου της Βενεζουέλας. Τα ακόλουθα γεγονότα είχαν πολύ μεγαλύτερη επίδραση στη νίκη του Μπολσονάρου από τη βία και τη διαφθορά:

1) Μια από κοινού επιχείρηση μεταξύ ΗΠΑ και Βραζιλίας κατέληξε στη φυλάκιση του κορυφαίου υποψήφιου, Luiz Inácio Lula da Silva, ο οποίος υποσχέθηκε να αναστρέψει τις ιδιωτικοποιήσεις πετρελαίου και να αναδιανείμει τα κρατικά κέρδη από τους ορυκτούς πόρους στη δημόσια υγεία και την εκπαίδευση. Φυλακίστηκε πριν ακόμα μπορέσει να ασκήσει έφεση, με κατασκευασμένες κατηγορίες χωρίς ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία, βάσει μιας καταγγελίας που αποσπάστηκε από καταδικασθέντα εγκληματία με αντάλλαγμα τη μείωση της ποινής του και τη μερική δέσμευση των περιουσιακών του στοιχείων.

2) Ο Lula ανακοίνωσε ότι θα διεκδικούσε ούτως ή άλλως την προεδρία, καθώς ήταν νόμιμο δικαίωμά του, σύμφωνα με το βραζιλιάνικο και το διεθνές δίκαιο. Το εκλογικό δικαστήριο επέτρεψε σε 1400 υποψηφίους με ανάλογες νομικές εκκρεμότητες, αλλά όχι στον Lula. Παρά το γεγονός ότι προηγούταν σε όλες τις δημοσκοπήσεις ακόμα και πίσω από τα κάγκελα, με μεγαλύτερο ποστοστό ακόμα και συγκριτικά με το αθροιστικό ποσοστό των άλλων υποψηφίων και με διπλάσιο από αυτό του Μπολσονάρου. Ο μοναδικός άνθρωπος που μπορούσε εύκολα να νικήσει τον φασισμό αποκλείστηκε από την εκλογική διαδικασία. 

3) Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε απόφαση με την οποία διέτασσε τη κυβέρνηση της Βραζιλίας να επιτρέψει στον Λούλα να συμμετέχει ως υποψήφιος. Η Βραζιλία έχει υπογράψει το Πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και, σύμφωνα με το MP 311/2009, οι αποφάσεις του UNHRC είναι νομικά δεσμευτικές. Το Ανώτατο Εκλογικό Δικαστήριο παραβίασε το δίκαιο της Βραζιλίας και δε συμμορφώθηκε με την απόφαση του ΟΗΕ όταν αρνήθηκε να αφήσει τον Lula να θέσει υποψηφιότητα.

4) Σε μια χώρα όπου τα τηλεοπτικά συνεργεία εισέρχονται τακτικά σε φυλακές για να πάρουν συνεντεύξεις από λαθρέμπορους ναρκωτικών και μαζικούς δολοφόνους, τα δικαστήρια απέκλεισαν τον Lula από τη δυνατότητά του να μιλήσει στους δημοσιογράφους, απαγορεύοντας του παράνομα να γνωστοποιήσει στο κοινό γιατί πρέπει να ψηφίσει κατά του φασισμού στις εκλογές.

5) 3,3 εκατομμύρια ψηφοφόροι, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι φτωχοί και προέρχονται από τα Βορειοανατολικά της χώρας – ουσιαστικά αυτοί που υποστηρίζουν το κόμμα PT – απομακρύνθηκαν από τους εκλογικούς καταλόγους δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές.

6) Μετά τα υψηλά ποσοστά του Μπολσονάρου κατά τον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Folha de São Paulo αποκάλυψε ότι η εκστρατεία του βασίστηκε σε ένα παράνομο χαρτοφυλάκιο που δημιουργήθηκε από εκατοντάδες επιχειρηματίες που είχαν καταβάλει μέχρι και $4 εκατομμύρια δολάρια ο καθένας για να προσλάβουν εταιρείες τεχνολογίας για την παράνομη απόκτηση προσωπικών δεδομένων από χρήστες της εφαρμογής κοινωνικών μέσων WhatsApp. Σύμφωνα με το άρθρο, αυτά τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθούν χιλιάδες δημογραφικά στοχευμένες ομάδες με 256 χρήσεις η καθεμία και να βομβαρδίζονται με ψέματα και συκοφαντίες εναντίον του κόμματος PT. Αυτά τα ψέματα δεν βασίζονταν κατά κύριο λόγο στη διάδοση του φόβου για τη βία και τη διαφθορά, αλλά στη συκοφαντία ότι το κόμμα PT διοικείται από διεστραμμένους σεξουαλικά που θέλουν να κάνουν τα παιδιά όλων gay. Αφού η πρόεδρος του Ανώτατου Εκλογικού Δικαστηρίου, Rosa Weber, έλαβες απειλές κατά της ζωής της από τους υποστηρικτές του  Μπολσονάρου και αφότου συναντήθηκε με τον υποστηρικτή του Μπολσονάρου και στρατηγό Sergio Etchegoyen, αποφάσισε να καθυστερήσει τις έρευνες επί του θέματος μέχρι τον τελευταίο γύρο των εκλογών.

Το διεθνές κεφάλαιο και η αμερικανική κυβέρνηση έχουν τώρα ακριβώς αυτό που θέλουν στη Βραζιλία. Όλοι οι φυσικοί πόροι θα είναι υπό την εκμετάλλευση ξένων κεφαλαίων. Ο στρατός των ΗΠΑ θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει τη βάση εκτόξευσης πυραύλων Alcantara ως σημείο εκκίνησης για εισβολές στη Βενεζουέλα. Η συμμετοχή της Βραζιλίας στους BRICS είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, ενώ οι αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου θα κολυμπούν πλέον στο πετρέλαιο της Βραζιλίας. Ανεξάρτητα από το επίπεδο συμμετοχής των ΗΠΑ και των θεσμικών οργάνων τους, αυτά τα γεγονότα ταιριάζουν με το πρότυπο παρεμβάσεων των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική τα τελευταία 100 χρόνια. Εάν μας ενδιαφέρει πραγματικά να καταπολεμήσουμε τον φασισμό, είναι σημαντικό να κοιτάξουμε πέρα ​​από τα κλισέ και να εντοπίσουμε τους πραγματικούς παράγοντες του παιχνιδιού, ώστε να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε τη δύναμή τους. Για να γίνει αυτό, πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από την ιδέα ότι η Βραζιλία λειτουργεί σε ένα γεωπολιτικό κενό και ότι η επιστροφή στον νεοφασισμό, που είχε εγκατασταθεί ήδη στο παρελθόν με άφθονη αμερικάνικη κυβερνητική υποστήριξη την περίοδο 1964-1985, μπορεί να εξηγηθεί από υπερβολικά απλοποιημένες γενικεύσεις στην κοινή γνώμη.