Δύο εκθέσεις για τις τουρκικές παραβιάσεις τόσο στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσδο και στον ελληνικό εναέριο χώρο κατέθεσε το State Department στις Επιτροπές Εξωτερικών και Άμυνας της αμερικανικής Βουλής και της Γερουσίας.

Ελληνικός Εναέριος χώρος

Σύμφωνα με το «Κυπριακό Πρακτορείο», σε ό,τι αφορά τον ελληνικό εναέριο χώρο, τo Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην έκθεσή του, δηλώνει αδυναμία να προσκομίσει πλήρη κατάλογο των επιβεβαιωμένες τουρκικών παραβιάσεων, από την 1η Ιανουαρίου 2017, καθώς η Ελλάδα και οι ΗΠΑ δεν διατηρούν την ίδια άποψη ως προς το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου.

Πιο συγκεκριμένα οι λόγοι είναι οι εξής: Οι λόγοι που δεν είναι σε θέση να παρουσιάσουν κατάλογο με τις τουρκικές παραβιάσεις είναι οι εξής:

  • Πρώτον, η Ελλάδα διεκδικεί έναν εναέριο χώρο που εκτείνεται έως και 10 ναυτικά μίλια από την ακτογραμμή της και χωρικά ύδατα έως 6 ναυτικά μίλια. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ο εναέριος χώρος μιας χώρας συμπίπτει με τα χωρικά ύδατα. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν έως και 6 ναυτικά μίλια εναέριου χώρου της Ελλάδας, σύμφωνα με τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας. Επομένως, η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν συμμερίζονται την ίδια άποψη σχετικά με την έκταση του εναέριου χώρου της Ελλάδας.
  • Ο δεύτερος λόγος είναι ότι αν και η Ελλάδα διεκδικεί επί του παρόντος έως και 6 ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων στο Αιγαίο Πέλαγος, η Ελλάδα και οι γείτονές της δεν συμφώνησαν για οριοθέτηση συνόρων στις περιοχές όπου επικαλύπτονται τα νόμιμα θαλάσσια δικαιώματά τους. Η έλλειψη τέτοιας οριοθέτησης σημαίνει ότι δεν υπάρχει σαφήνεια ως προς την έκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και του αντίστοιχου εναέριου χώρου σε αυτές τις περιοχές, καθιστώντας αδύνατη οποιαδήποτε αξιολόγηση των συνολικών παραβιάσεων του εναέριου χώρου της Ελλάδας».

Παράλληλα αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν την Ελλάδα και την Τουρκία να επιλύσουν εκκρεμή διμερή θέματα θαλάσσιων συνόρων ειρηνικά και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. «Τέτοιες προσπάθειες θα βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της περιοχής και θα διευκολύνουν τη συνεργασία στο ΝΑΤΟ. Ομοίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες παροτρύνουν τόσο την Ελλάδα όσο και την Τουρκία να απέχουν από προκλητικές ενέργειες που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή»

«Αυξανόμενες εντάσεις στην περιοχή»

Στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για «τις «παρεμβολές στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας» και περιέχει δεδομένα από τις 19 Απριλίου 2017 έως τις 17 Ιανουαρίου 2020, καταγράφονται συνολικά 18 περιστατικά που έλαβαν χώρα σε διάστημα των 33 περίπου μηνών. Οι πληροφορίες σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από υλικό το οποίο παράγεται από την τουρκική κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και οι προειδοποιήσεις και προβλέψεις που εκδίδονται για τα πλεούμενα, γνωστές ως NAVTEX.

Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ μολονότι ξεκαθαρίζει ότι δεν αποτελούν όλα τα παραδείγματα που παρατίθενται παρεμβολή στις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας να διερευνήσει και να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους, «όλα μαζί, απεικονίζουν αυξανόμενες εντάσεις στην περιοχή».

Παράλληλα η έκθεση σημειώνει ότι ορισμένες τουρκικές δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν σε τμήματα της ΑΟΖ που διεκδικεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Για αυτά τα τμήματα για τα οποία και η Τουρκία προβάλλει επίσης θαλάσσιες αξιώσεις, το αμερικανικό υπουργείο σημειώνει πως «όταν οι νόμιμες θαλάσσιες αξιώσεις δύο ή περισσότερων χωρών αλληλεπικαλύπτονται, εναπόκειται σε αυτές τις χώρες να επιλύσουν τα θαλάσσια σύνορά τους με συμφωνία βάσει του διεθνούς δικαίου προκειμένου να επιτευχθεί ακριβοδίκαιη λύση».

Ωστόσο υπογραμμίζεται ότι οι ΗΠΑ, δεν αναγνωρίζουν την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και επομένως δεν αναγνωρίζουν και οποιουσδήποτε ισχυρισμούς ή διεκδικήσεις σε θαλάσσιες περιοχές από την Τουρκία για λογαριασμό της.

Εκμετάλλευση της κυπριακής ΑΟΖ

Σε σχέση με την εξορυκτική δραστηριότητα στη κυπριακή ΑΟΖ, η έκθεση τονίζει «ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους στην ΑΟΖ της και ότι μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να διεκδικήσει ναυτικές αξιώσεις εκ μέρους της Κύπρου. Όπου αλληλεπικαλύπτονται οι νόμιμες θαλάσσιες αξιώσεις δύο ή περισσότερων χωρών, καλούμε αυτές τις χώρες να επιλύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», αναφέρει.

Αναφέρει ότι σε περιπτώσεις όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ανησυχίες σχετικά με συγκεκριμένες τουρκικές ενέργειες, ενεπλάκησαν ιδιωτικά με την Τουρκία, ενώ εξέδωσαν και ανακοινώσεις Τύπου από το Υπουργείο. Για παράδειγμα, στις 6 Μαΐου 2019, το Υπουργείο δήλωσε ότι «ανησυχεί βαθιά με τις ανακοινωμένες προθέσεις της Τουρκίας να ξεκινήσει υπεράκτιες γεωτρήσεις σε μια περιοχή που διεκδικείται από την Κυπριακή Δημοκρατία ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Αυτό το βήμα είναι έντονα προκλητικό και θέτει σε κίνδυνο την αύξηση των εντάσεων στην περιοχή. Προτρέπουμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν αυτές τις επιχειρήσεις και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση».

Ακόμα στην έκθεση για τη Κύπρο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ παραθέτει και ανακοίνωση που έχει εκδώσει κατά το πρόσφατο παρελθόν και αφορά τις τουρκικές ενέργειες. Πιο συγκεκριμένα στις 9 Ιουλίου 2019, εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναγραφόταν ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να ανησυχούν βαθιά για τις επανειλημμένες απόπειρες της Τουρκίας να διεξάγει γεωτρήσεις στα ύδατα ανοιχτά της Κύπρου και την πιο πρόσφατη αποστολή του τρυπανιού Yavuz ανοιχτά της χερσονήσου της Καρπασίας. Αυτό το προκλητικό βήμα αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή. Προτρέπουμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν αυτές τις επιχειρήσεις και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να δράσουν με αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από ενέργειες που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή».

Τέλος η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ καταλήγει σημειώνοντας πως αποτελεί θέση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ ότι η ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία, να αυξήσει τον διάλογο μεταξύ της Τουρκοκυπριακής και ελληνοκυπριακής κοινότητας και μεταξύ των περιφερειακών γειτόνων και να θέσει τα θεμέλια για διαρκή ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία.

«Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενθαρρύνει τη συζήτηση μεταξύ της τουρκοκυπριακής και της ελληνοκυπριακής κοινότητας για θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένης της ακριβοδίκαιης κατανομής εσόδων», αναφέρει χαρακτηριστικά.