Δύο αυστριακοί επιστήμονες, ο διεθνούς φήμης καθηγητής J.Koder και η καθηγήτρια Claudia Rapp, Πρόεδρος της Αυστριακής Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, στέλνουν επιστολές προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κάνοντας έκκληση για τη διατήρηση των αρχαιοτήτων, όπως ζητούν διεθνείς φορείς, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και χιλιάδες πολίτες της πόλης:
Αναλυτικά, όπως δημοσιεύει τις επιστολές η «Παράλλαξη»:
Προς Αξιότιμη Υπουργό Πολιτισμού, κα Λίνα Γ. Μενδώνη
Κοιν.: Αξιότιμο Πρωθυπουργό της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Σάς γράφω με την ιδιότητα της τακτικής καθηγήτριας Βυζαντινολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης (έδρα Herbert Hunger) και προέδρου της Αυστριακής Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, η οποία εκπροσωπεί την Αυστρία στην Association Ιnternationale des Έtudes Byzantines.
Ενημερώθηκα από συναδέλφους αρχαιολόγους του εξωτερικού και εσωτερικού, προσφάτως δε και από το διαδίκτυο, ότι κατά την πορεία κατασκευής του καινούργιου μετρό της Θεσσαλονίκης αποκαλύφθηκαν σημαντικότατα και εκτενέστατα τμήματα τον κέντρου της μεσαιωνικής πόλης στην περιοχή της οδού Βενιζέλου, όπου πρόκειται να κατασκευαστεί ένας σταθμός τον μετρό.
Δυστυχώς οι υπεύθυνοι αποφάσισαν την απόσπαση των εν λόγω ευρημάτων, τα οποία αποτελούν μοναδικά in situ τεκμήρια της εξαιρετικής σημασίας της Θεσσαλονίκης, της μεγαλύτερης πόλης τον ελλαδικού χώρου κατά τούς πρωτοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους. Πληροφορήθηκα μεν ότι προβλέπεται στο μέλλον η επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων, αλλά δύο μετακινήσεις τέτοιας κλίμακας εμπεριέχουν, όπως γνωρίζετε καλύτερα από εμένα, τον κίνδυνο να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες ζημιές σε αυτά τα μοναδικά ευρήματα.
Επίσης, η επανατοποθέτησή τους κατά πάσα πιθανότητα δεν θα γίνει στην ακριβή θέση εύρεσής τους, και συνεπώς θα αλλοιωθεί η αυθεντικότητα του μνημείου.
Επιτρέψτε μου ακόμα να επισημάνω ότι και σε άλλες μεγαλουπόλεις της Ευρώπης, στην περίπτωση δημιουργίας νέων γραμμών μετρό, οι ειδικοί βρήκαν λύσεις που επέτρεπαν την παραμονή των αρχαιοτήτων in situ με την ενσωμάτωσή τους στο έργο και την έκθεσή τους εντός των σταθμών. Για τους παραπάνω λόγους σας παρακαλώ να ενεργήσετε, όπως οι υπεύθυνοι εξεύρουν μια παρόμοια λύση για τον σταθμό Βενιζέλου, ούτως ώστε τα μοναδικής σπουδαιότητας αρχαιολογικά ευρήματα να παραμείνουν στη θέση εύρεσής τους.
Με τιμή Prof. Dr. Claudia Rapp, w. M., FBA Department of Byzantine and Modern Greek Studies, University of Vienna Director, Division of Byzantine Research, Austrian Academy of Sceinces
Αξιότιμο κ. Πρωθυπουργό κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη
Kow. Αξιότιμη κ. Λίνα Μενδώνη, Υπουργό Πολιτισμού,
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ
Σας γράφω με την ιδιότητα του Βυζαντινολόγου και τέως προέδρου της Διεθνούς Ενώσεως Βυζαντινών Σπουδών.
Επιτρέψτε μου να σημειώσω, ότι από το έτος 1966 έως σήμερα ασχολούμαι με την Ιστορική Γεωγραφία και Αρχαιολογία του Βυζαντίου (και ως εκδότης της σειράς Tampula Imperee Byzantini της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών), υπηρέτησα δε μεταξύ των ετών 2007-2009 ως προσωρινός διευθυντής του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και ως διευθυντής των ανασκαφών στην Έφεσο.
Είναι ασφαλώς ευχάριστο το γεγονός ότι η πρώτη γραμμή του Μετρό της Θεσσαλονίκης θα λειτουργήσει σε λίγα χρόνια. Με μεγάλη όμως ανησυχία πληροφορήθηκα για τα μέτρα που θα ληφθούν στη περιοχή του σταθμού Βενιζέλου σχετικά με τα σημαντικότατα χωρίς αμφιβολία, αρχαιολογικά τεκμήρια που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στο κέντρο της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης.
Όπως ασφαλώς γνωρίζετε η Θεσσαλονίκη ήταν κατά τα Βυζαντινά χρόνια η πλέον σημαντική, και δη εξ αποστάσεως, πόλη στο ελληνικό έδαφος με τη σημερινή οδό Βενιζέλου να βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής Θεσσαλονίκης. Απόσπαση και εν συνεχεία επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου εμπεριέχει όχι μόνον τον μεγάλο κίνδυνο ανεπανόρθωτων βλαβών κατά τις δυο αυτές μετακινήσεις αλλά και την απώλεια της ιστορικής και τοπογραφικής αυθεντικότητας όσο και μνήμης… Ανάλογα προβλήματα απαντούν σε κάθε σχεδόν κατασκευή μετρό σε πόλη με ιστορικό παρελθόν.
Φέρνω ενδεικτικά στη μνήμη μου τον σταθμό του Αγίου Στεφάνου του μετρό της Βιέννης (διασταύρωση των γραμμών U1 και U3), όπου βρέθηκε ένα ολόκληρο μεσαιωνικό παρεκκλήσιο. Εκεί οι ειδικοί αρχαιολόγοι προέκριναν τη λύση να μείνει το παρεκκλήσιο στον τόπο όπου ανακαλύφθηκε, χωρίς προσωρινή απόσπαση. Για όλους αυτούς τους λόγους Σας παρακαλώ θερμά να ενεργήσετε ό,τι δει ώστε να βρεθεί λύση, με την εφαρμογή της οποίας
Θα αποφευχθεί η απόσπαση και η εκ νέου τοποθέτηση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου.