Η ποιότητα της δημοσιογραφίας κατρακυλάει μαζί με το ΑΕΠ στη χώρα μας, προφανώς επειδή είναι συνδεμένη με αυτό.
Έχω ξαναγράψει για τον Γιάννη Κοτόφωλο, τον υπεύθυνο Τύπου της Τράπεζας Πειραιώς που ταυτόχρονα εργάζεται στο Οικονομικό της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ. Μου έλεγε ένας φίλος που εργαζόταν στην εφημερίδα ότι όταν κάποια στιγμή του έκανε παρατήρηση επειδή μιλούσε δυνατά στο τηλέφωνο και δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί να δουλέψει ο Κοτόφωλος ανάμεσα σε άλλα του είπε «Εγώ είμαι εδώ από την Πειραιώς».
Στην αρχή του καλοκαιριού επισκέφτηκα έναν από τους αριστεύσαντες στις πανελλαδικές εξετάσεις -του έλειπαν ελάχιστα μόρια για να πετύχει το απόλυτα άριστο. Η συνάντησή μας ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επειδή ο Νίκος καταρρίπτει την εικόνα του cool νεαρού που προλαβαίνει να παίζει μπάσκετ, ποδόσφαιρο, μπάντμιγκτον, ηλεκτρονικά παιχνίδια και να βγαίνει τα βράδια με φίλους. Αντίθετα ήταν στοχοπροσηλωμένος και θυσίασε συνειδητά ένα μεγάλο μέρος αυτού που οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας ως εφηβεία. Πριν φτάσω στο ραντεβού είχα διαβάσει ένα ρεπορτάζ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ στο οποίο ο Νίκος είχε κάνει μια έντονα επικριτική δήλωση για τους διοικητικούς υπαλλήλους που κρατούσαν τις σχολές κλειστές. Στη συζήτησή μας όμως φαινόταν να κρατάει εντελώς διαφορετική στάση και όταν τον ρώτησα σχετικά μου αποκάλυψε ότι ουδέποτε είχε πει αυτά που είχαν δημοσιευτεί στην εφημερίδα. Το δημοσίευμα ήταν «στημένο» και ο πατέρας του είχε ήδη ζητήσει να γίνει δημόσια ανασκευή. Επικοινώνησα και με άλλους αριστούχους τους οποίους περιλάμβανε το συγκεκριμένο ρεπορτάζ και όλοι μου είπαν ότι είτε δεν είχαν πει τα συγκεκριμένα λόγια, είτε είχαν παγιδευτεί σε μια διαπίστωση μετά από ερωτήσεις του στιλ «Πιστεύετε ότι πρέπει να έχουν πρόσβαση οι νέοι στις σχολές;» Είναι εντυπωσιακό ότι γίνεται τέτοια καταπάτηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας ακόμα και για τα επιμέρους ζητήματα της καθημερινότητας.
Ο Τύπος στην Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί ως κατασκευαστής και όχι ως καταγραφέας ειδήσεων (και πολύ πιο σπάνια ως ανασκαφέας). Κι αν τελικά ορισμένες φορές γίνονται αποκαλύψεις, συνήθως αυτές έρχονται μέσα από μια διαδικασία αυτολογοκρισίας όπου είναι θεμιτό να έρχεται στο φως ένα σκάνδαλο εφόσον σε αυτό εμπλέκονται μόνο οι «εχθροί» του αφεντικού.
Στο αναλυτικό ρεπορτάζ για τον Γιώργο Προβόπουλο συμπεριλαμβάνεται ένα editorial σχετικά με τις προσπάθειες σπίλωσης των δημοσιογράφων που αρθρογραφούν κόντρα σε συγκεκριμένα συμφέροντα. Για κάποιο λόγο που μου διαφεύγει, όποιος δεν συμμετέχει στο σύστημα βαφτίζεται αυτόματα κατάσκοπος. Ο Κώστας Βαξεβάνης φερόταν να «τα παίρνει» από την ΕΥΠ μέσω πλαστής απόδειξης πληρωμής που δημοσίευσε το blog «fimotro», ο Stephen Grey και ο Νικόλας Λεοντόπουλος του Reuters παρουσιάζονταν από το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ και το ΕΘΝΟΣ ως «γερμανοτσολιάδες» και εκπρόσωποι ξένων συμφερόντων και ο Landon Thomas Jr. των NYT παρουσιάζεται ως πράκτορας των Τούρκων. Ειδική μεταχείριση φυσικά έχουν οι έλληνες δημοσιογράφοι.
Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, με τους όλο και πιο εμφανείς αποκλεισμούς όσων συνεχίζουν να θεωρούν τη δημοσιογραφία λειτούργημα καλούμαστε όλοι, ως αναγνώστες πια, να ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι, να διαβάσουμε «πίσω από τις γραμμές» και να διαδώσουμε μέσω του ισχυρότερου όπλου που διαθέτουμε -τα κοινωνικά δίκτυα- τις προσπάθειες που πιστεύουμε ότι αξίζουν.
Και αυτά τα γράφω χωρίς καμία διάθεση ωραιοποίησης της δουλειάς που γίνεται στο ThePressProject και χωρίς να θεωρώ ότι κάνουμε κάτι ξεχωριστό. Υπάρχουν δεκάδες προσπάθειες εκεί έξω που τις ζηλεύω, τις θαυμάζω και τις προωθώ στους «διαδικτυακούς μου φίλους» με κάθε ευκαιρία.
Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού, και μη ξεχνάτε: το TPP χρειάζεται την υποστήριξή σας για να κάνει ακόμα ένα μικρό βήμα αυτό το Σεπτέμβρη.