Είναι μεγάλη η διαφορά; Από τον ουρανό ώς τη γη, τόσο μεγάλη. Η έφοδος στον ουρανό στην περίπτωση της παρισινής κομμούνας σημαίνει τη διεκδίκηση του αδύνατου, με όχημα και εχέγγυο την ιδια τη ζωή του επαναστάτη, που επέμενε παρά τις καθημερινές εκτελέσεις αιχμαλώτων να γκρεμίζει μνημεία και ενεχυροδανειστήρια και να θεσπίζει εργατικό μισθό για τους εκπροσώπους. Η έφοδος στη γη σημαίνει “ρεαλιστικές λύσεις”, δηλαδή να απολογείσαι στον τραπεζίτη για την ταχύτητα των μεταρρυθμίσεων, τουτέστιν για το ότι δεν ετοιμάζεις αρκετά γρήγορα το εμπόρευμα για να ψωνίσει.

Τι είναι αυτό το εμπόρευμα; Πρώτον τα δημόσια αγαθά και δεύτερον οι εργασιακές σχέσεις. Ο έμπορας λοιπόν θέλει να βγει στο σφυρί το δημόσιο αγαθό και να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρχουν συνδικαλιστικές αξιώσεις που περιορίζουν την εκμετάλλευση. Ωραίο δίδυμο; Αυτό είναι έφοδος στη γη.

Γιατί θεωρώ πως είναι ζήτημα κεντρικής σημασίας; Διότι η αριστερώνυμη κυβέρνησή μας ξεχνάει πως μέσα σε όλο το ιδεολογικό μπέρδεμα των ημερών -ύψιστο κωμικό σύμβολο της οποίας είναι το πανηγύρι της κεντροαριστεράς- η αριστερά μπορεί να είναι μόνο ένα πράγμα: η πίστη στη δυνατότητα αλλαγής του κόσμου. Όσο μελάνι και αν έχει χύσει ο Μαρξ κατά των “ουτοπιστών σοσιαλιστών”, δεν νοείται αριστερή πολιτική που να μην αναλαμβάνει το θάρρος να ισχυριστεί ότι θέλει τον κόσμο αλλιώς από ό,τι είναι και να μη στοχεύει εμπράκτως στην αλλαγή του.

“Η έφοδος στη γη” με αυτή την έννοια δεν είναι ολίσθημα, είναι παραίτηση. Οσμίζομαι κιόλας τον αντίλογο: τώρα ανακάλυψες ότι η κυβέρνησή μας δεν είναι αριστερή; Σπίτια θα παίρνουν, η αντιστροφή του τσιτάτου του Μαρξ έλειπε για να καταλάβουμε; Θέλω να εξηγηθώ: πιστεύω ότι η επικράτηση της παραίτησης οφείλεται ακριβώς στο ότι πρόκειται για ένα δίλημμα απόλυτο: είτε έφοδος στον ουρανό θα γίνει είτε θα μας διοικούν τραπεζίτες και υπάλληλοί τους.

Η αδυναμία να υπάρξει πολιτικός αντίλογος στα μνημόνια δεν οφείλεται στο ότι δεν υπάρχουν τεχνικές λύσεις. Οφείλεται στο ότι κανείς δεν τολμά να πει ότι θα γίνουν κινήσεις που απαιτούν θάρρος, δηλαδή ρίσκο. Αν προσπαθείς να βρεις λύσεις χωρίς ρίσκο, θα καταλήξεις να κάνεις έφοδο στη γη, δηλαδή να κρύβεσαι σε ένα λαγούμι.

Όποιος ντρέπεται να μιλήσει για έφοδο στον ουρανό, έχει τον Σταθάκη υπουργό. Όποιος δεν ντρέπεται, πάλι έχει τον Σταθάκη υπουργό, αλλά συντηρεί τη μόνη μας ελπίδα. Την ώρα που οι κομμουνάριοι δολοφονούνταν, κάποιοι παραπονιούνταν γιατί η κατάργηση της νυχτερινής εργασίας στους φούρνους θα τους στερούσε τα πρωινά ψωμάκια. Δυστυχώς η εποχή σκληραίνει και θα απαιτήσει από μας να διαλέξουμε: ή στον ουρανό ή στη γη, ή με την Κομμούνα ή με τον Μακρόν. Ο Τσίπρας ξέρω τι έχει διαλέξει και δεν εκπλήσσομαι. Κάποια στιγμή έρχεται όμως και η δική μας ώρα.

Στο παρόν τεύχος η Δανάη Καρυδάκη αναλύει τις κοινωνικές προεκτάσεις μιας απλής γλωσσικής διάκρισης: ότι δημόσιος άνδρας είναι ο πολιτικός, ενώ δημόσια γυναίκα η πουτάνα. Ο Σπύρος Γιανναράς γράφει για τον Τομπάιας Γουλφ, ανοίγεται όμως σε μια συνθετική μελέτη του αντικειμένου του. Ο Χρήστος Μπουκάλας μάς μιλά για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου σε συνθήκες αντιτρομοκρατικής έντασης, ψηλαφώντας γνώριμα πεδία με φρέσκια ματιά. Ο Διονύσης Σκλήρης ασχολείται με το βιβλίο “Στο Όριο”, της Σπυριδούλας Αθανασοπούλου-Κυπρίου, και ανοίγεται στο πεδίο της πολιτικής αξιοποίησης αυτών των σκέψεων. Τέλος, ο Φώτης Τερζάκης αναλύει τη διάκριση μεταξύ στοχασμού και επιστημονικής έρευνας, αμφισβητώντας το καθεστώς αλήθειας που απολαμβάνει ο επιστημονικός λόγος στις μέρες μας.