Ένας οδηγός για την Ευρώπη: Η προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών σε περιόδους της πανδημίας του κορονοϊού και οι συνέπειές της, παρέχουν στις κυβερνήσεις έναν χάρτη πορείας για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, οι οποίες επηρεάζονται δυσανάλογα από την πανδημία, ιδίως εκείνες που αντιμετωπίζουν τεμνόμενες και συνεχείς μορφές διακρίσεων.
«Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές μας δίνουν το πλαίσιο να απαιτήσουμε από τα ευρωπαϊκά κράτη να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις τους και να διατηρήσουν τη δέσμευσή τους για τα δικαιώματα και τις ζωές των γυναικών και των κοριτσιών κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης αλλά και μετά.»
Ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία
Ακόμη και πριν από την κρίση του κορονοϊού, μία στις πέντε γυναίκες αποτελούσε θύμα βίας από τον σύντροφό της στο σπίτι της στην Ευρώπη. Τα μέτρα εγκλεισμού και απομόνωσης για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, έχουν εκθέσει τις γυναίκες και τα κορίτσια σε αυξημένους κινδύνους ενδοοικογενειακής κακοποίησης στα χέρια των συντρόφων τους ή άλλων μελών της οικογένειάς τους, και συχνά τις αποκόπτουν από την αναγκαία υποστήριξη που χρειάζονται.
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει μέτρα για να υποστηρίξουν γυναίκες και κορίτσια που κινδυνεύουν από ενδοοικογενειακή βία, αλλά η πανδημία έχει αποκαλύψει τις υπάρχουσες αδυναμίες των υφιστάμενων απαντήσεων, οι οποίες με τη σειρά τους περιορίζουν την ικανότητα αντίδρασης στις υπερβολικές ανάγκες κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι αναφορές βίας κατά των γυναικών, και ιδιαίτερα της ενδοοικογενειακής βίας, έχουν αυξηθεί ανησυχητικά σε αρκετές χώρες. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι κλήσεις έκτακτης ανάγκης έχουν αυξηθεί έως και 60% σε σύγκριση με πέρυσι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Σε ορισμένες χώρες, οι αρχές επισημαίνουν μείωση των αναφορών περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίες μπορεί να υποδεικνύουν περιορισμένες επιλογές αναφοράς για τις γυναίκες που ζουν κάτω από την ίδια στέγη με τον άνθρωπο που τις κακοποιεί.
Για όσες/ους επηρεάζονται από τη βία που βασίζεται στο φύλο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, των υψηλών επιπέδων ατιμωρησίας και των εμποδίων στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη, υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην περιοχή ακόμη και σε προ-κορονοϊού εποχή. Είναι σημαντικό ότι, λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα για τη δημόσια υγεία, τα κράτη πρέπει επίσης να τηρούν τις διεθνείς τους υποχρεώσεις για να διασφαλίσουν τη δέουσα επιμέλεια στη διερεύνηση και δίωξη όλων των υποθέσεων βίας με βάση το φύλο, τόσο κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού όσο και μετά την άρση των περιορισμών.
Σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα
Ενώ ορισμένες χώρες έχουν θεσπίσει ειδικά μέτρα για να διασφαλίσουν την ασφαλή και έγκαιρη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, προϊόντα και πληροφορίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλές δεν το έχουν κάνει. Ορισμένες χώρες φαίνεται να χρησιμοποιούν τους περιορισμούς ως ευκαιρία για περαιτέρω υπονόμευση ή περιορισμό της πρόσβασης σε σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα.
Τα νοσοκομεία και οι κλινικές έχουν μειώσει τις υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στο ελάχιστο ή τις έκλεισαν εντελώς λόγω ελλείψεων και επανατοποθετήσεων προσωπικού, μεταξύ άλλων λόγων. Σε πολλά μέρη, η πρόσβαση σε κανονικές κλινικές υπηρεσίες έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολη.
«Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν πρέπει να επιδεινώσουν τη ζημία που προκαλείται στις γυναίκες από την κρίση του κορονοϊού, επειδή δεν μπόρεσαν να εγγυηθούν την πρόσβαση σε βασική σεξουαλική και αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη,» δήλωσε η Caroline Hickson, περιφερειακή διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου IPPF.
«Ο περιορισμός βασικών υπηρεσιών θέτει σε κίνδυνο τη ζωή, την υγεία και την ευημερία εκατοντάδων χιλιάδων γυναικών. Οι χώρες που δίνουν προτεραιότητα έχουν λάβει μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της ελευθερίας των γυναικών και των κοριτσιών. Μπορεί να γίνει: δεν υπάρχει δικαιολογία για να απογοητεύσουμε τις γυναίκες και τα κορίτσια.»
Μετά τον κορονοϊό
Όλα αυτά συμβαίνουν με υπόβαθρο τις απαισιόδοξες οικονομικές προοπτικές για εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στην Ευρώπη, μετά την κρίση του κορονοϊού. Τα επακόλουθα της κρίσης στην υγεία αναμένεται να επηρεάσουν σοβαρά το βιοτικό επίπεδο των γυναικών, ιδίως εκείνων που εργάζονται στον τομέα της φροντίδας ή στην παραοικονομία και σε εκείνες που ήδη αντιμετωπίζουν περιθωριοποίηση. Οι ανάγκες και τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών πρέπει να τοποθετηθούν στο επίκεντρο των απαντήσεων από την εποχή του κορονοϊού και μετά.
Οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν πολλαπλές και τεμνόμενες μορφές διακρίσεων, όπως οι γυναίκες Ρομά, οι γυναίκες μετανάστριες ή αιτούσες άσυλο, οι σεξουαλικές εργάτριες, οι γυναίκες με αναπηρία, οι τρανς γυναίκες και άλλες σε συνθήκες περιθωριοποίησης, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να αποτελέσουν στόχο του κράτους και να υποστούν βλάβες συμπεριλαμβανομένου του φυλετικού τους προφίλ. Είναι ζωτικής σημασίας τα κράτη να διασφαλίσουν ότι οι αυξημένες αστυνομικές εξουσίες δεν θα επηρεάζουν δυσανάλογα αυτές τις γυναίκες.
«Καλούμε τα κράτη να ακούσουν τις φωνές των γυναικών και να κάνουν την Ευρώπη μετά την εποχή του κορονοϊού ένα καλύτερο μέρος για όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια.»
Οι τρεις οργανώσεις παροτρύνουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να κάνουν ό, τι είναι δυνατόν για να διασφαλίσουν την προστασία και την ενδυνάμωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών.