Εκατοντάδες πρόσφυγες εγκλωβισμένοι στη Λέρο, χωρίς δικαιώματα

Όλα αυτα καταγράφονται σε ενημερωτικό δελτίο που εξέδωσαν η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και το PRO ASYL σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στην Λέρο.

Στο νησί της Λέρου υπάρχουν δύο επίσημες δομές για την φιλοξενία προσφύγων: Το hotspot στην περιοχή Λέπιδα λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη Λακκί, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μάρτιο του 2016 και βρίσκεται μέσα στους χώρους του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου και το ΠΙΚΠΑ- ένας πρώην χώρος στέγασης παιδιών ΑΜΕΑ-που ξεκίνησε να λειτουργεί τον Ιούλιο του 2016[1]. Η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των δύο δομών. Το ΠΙΚΠΑ υποστηρίζεται επίσης από εθελοντές του Δικτύου Αλληλεγγύης Λέρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στο hotspot με χωρητικότητα 860 ατόμων βρίσκονται αυτήν τη στιγμή περίπου 1.200 άτομα και στο ΠΙΚΠΑ 135 χαρακτηρισμένοι ως ευάλωτοι. Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο αριθμός των ατόμων που ζουν σε σκηνές ή στα εγκαταλελειμμένα κτίρια εκτός του hotspot, καθώς αρκετοί έχουν νοικιάσει και σπίτια ή δωμάτια ξενοδοχείων στα μικρά χωριά της Λέρου ωστόσο [2] υπολογίζονται αυτή την στιγμή σε 1.000-1.100 άτομα. Επίσης, 4-5 οικογένειες ζουν στην Βίλα Αρτεμις, ένα κτίριο μέσα στο χώρο του Νοσοκομείου Λέρου, το οποίο ανακαίνισε η Περιφέρεια και λειτουργεί σαν επέκταση του ΠΙΚΠΑ. Εκεί οι οικογένειες ζουν αυτόνομα, καθώς δεν υπάρχει προσωπικό. Εργαζόμενοι του ΟΑΕΔ και μέλη του Δικτύου Αλληλεγγύης Λέρου επιβλέπουν καθημερινά το χώρο. Παράλληλα, υπάρχουν 16 διαμερίσματα φιλοξενίας με 131 θέσεις που διατίθενται από την οργάνωση ΑΡΣΙΣ [3] στο πλαίσιο του Προγράμματος ESTIA.[4]

A member of RSA visited the island of #Leros between 20 & 24 October where a critical situation was identified inside and outside the hotspot, also through the testimonies provided by refugees. #Refugeesgr #Leros #hotspot #Aegean @ProAsyl https://t.co/OS1UYIPTdw

— RSA (@rspaegean) November 13, 2019

Τη στιγμή αυτή ο συνολικός αριθμός των προσφύγων στη Λέρο υπολογίζεται στους 2.500. Η πλειοψηφία των νεοεισερχομένων στη Λέρο προέρχονται από χώρες με υψηλό ποσοστό αναγνωρισιμότητας όπως τη Συρία, την Παλαιστίνη και τη Σομαλία. [5]

Εκτός ορίων

Ο αριθμός των προσφύγων, αιτούντων άσυλο και μεταναστών στη Λέρο αυξήθηκε σταδιακά από τον Ιούνιο του 2019 μέχρι σήμερα με την κατάσταση να βρίσκεται εκτός ορίων αν και συγκρινόμενος με τα υπόλοιπα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου στα οποία υπάρχουν hotspot, είναι σημαντικά μικρότερος. Η ιδιαιτερότητα του hotspot της Λέρου έγκειται στο γεγονός ότι στεγάζεται στους χώρους του Κρατικού Θεραπευτηρίου (Ψυχιατρικού Νοσοκομείου). Πρόσφατα, η διοικήτρια του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου Ελένη-Λήδα Σαρίκα επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι τόσο τα άτομα με ζητήματα ψυχικής υγείας που νοσηλεύονται στο Κρατικό Θεραπευτήριο όσο και οι πρόσφυγες στερούνται θεμελιώδη δικαιώματα.

Στην αύξηση του αριθμού των προσφύγων στο νησί συνέβαλαν οι μεταφορές που έγιναν στην Λέρο από τη Σάμο και άλλα γειτονικά νησιά, οι οποίες φαίνεται να πραγματοποιούνται χωρίς σχεδιασμό, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση στο ήδη υπερπλήρες hotspot. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, περίπου 115 άτομα αναχώρησαν τον Οκτώβριο με οργανωμένες μεταφορές σε κέντρα φιλοξενίας και διαμερίσματα της ESTIA ενώ έφθασαν 896 νέα άτομα. Η υπερσυσσώρευση ανθρώπων στη Λέρο ξεκίνησε τον περασμένο Απρίλιο , όταν το Υπουργείο αποφάσισε να διοχετεύσει τους νεοαφιχθέντες της Σάμου στα hotspot της Λέρου και της Κω και μετά την έντονη αύξηση των νεοαφιχθέντων απευθείας στο νησί κατά τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.

«Η λογική των μεταφορών είναι γραφειοκρατική και διαχειριστική. Τις περισσότερες φορές η μεταφορά δεν λύνει τελικά κανένα πρόβλημα απλά το μετατοπίζει και ίσως το επιδεινώνει, ενώ είναι κοντόφθαλμη και πρόχειρη χωρίς να λαμβάνει καθόλου υπόψη τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων», επισημαίνει η Έφη Λατσούδη, κοινωνική επιστήμονας του RSA.

Επιπλέον, οι μεταφορές από άλλα νησιά έχουν οδηγήσει σε σοβαρές αντιδράσεις από τμήμα της τοπικής κοινωνίας και ενεργοποίηση ξενοφοβικών αντανακλαστικών. Ενδεικτικά, την 1η Νοεμβρίου ο Δήμαρχος της Λέρου μαζί με κατοίκους φέρονται να εμπόδισαν την έλευση 40 προσφύγων που μεταφέρονταν στη Λέρο από τη Σύμη, ενώ ως ένδειξη διαμαρτυρίας ο Δήμος Λέρου δεν λειτούργησε την ημέρα εκείνη. Οι πρόσφυγες τελικά μεταφέρθηκαν στην Κω.

Ακατάλληλα κτίρια

Οι γνώστες της κατάστασης στην Λέρο ανέφεραν ότι οι αφίξεις έχουν αυξηθεί σημαντικά για πρώτη φορά μετά το 2016 ενώ δεν υπάρχει προηγούμενο εγκατάστασης προσφύγων σε τόσο μεγάλη έκταση έξω από τα όρια του hotspot στην παραλία και μέσα στα εγκαταλειμμένα από το 1995 κτίρια του παλιού Ψυχιατρείου. Τα κτίρια αυτά είναι επικίνδυνα, και θεωρούνται ακατάλληλα. Σύμφωνα με αναφορές, υπάρχει επίσης ζήτημα υγιεινής καθώς υπάρχουν σκουπίδια μέσα, ενώ στους χώρους ζούσαν ζώα το διάστημα της εγκατάλειψης των κτιρίων. Χαρακτηριστικό είναι ότι έξω από τα κτίρια είναι γραμμένο με κόκκινα γράμματα στον τοίχο «Do not entry danger[6]».

Μέσα σε ένα από αυτά τα κτίρια, τα οποία φέρουν ένα βαρύ συμβολικό φορτίο[7], συναντήσαμε την Ζ.*[8] μία 63 χρονη γυναίκα από το Ιράκ που πάσχει από διαβήτη και μυοσκελετικά προβλήματα, ανίκανη να περπατήσει. Συνοδεύεται από το γιο της και την οικογένεια του. Η ίδια κάθεται σε μια κουβέρτα όλη μέρα από τότε που έφθασαν στο νησί πριν από εικοσιπέντε ημέρες. «Ζούμε χωρίς τουαλέτες, χωρίς ντους, χωρίς ρεύμα μέσα σε αυτό το κτίριο που είναι έτοιμο να πέσει. Έξω γράφει μην μπαίνετε μέσα, – ρώτησα και μου είπαν τι γράφει-, αλλά τι να κάνουμε; Κρυώναμε έξω. Είμαι άρρωστη συνέχεια.(…) Μέχρι σήμερα δεν έχω καταφέρει να δω γιατρό. (…). Ταλαιπωρούμαστε από το πρωί ως το βράδυ. Τι θα απογίνουμε;», λέει.

Αγωνία για την κάλυψη βασικών αναγκών

Για όσους είναι αναγκασμένοι να ζουν σε σκηνές και αυτοσχέδια παραπήγματα δίπλα στη θάλασσα οι ελλείψεις είναι εξίσου τραγικές καθώς εκτός από τις καιρικές συνθήκες, το κρύο και την υγρασία, δεν έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα/ντουζ ή νερό. 0 Μ*. ένας μεσήλικας άνδρας από το Αφγανιστάν ο οποίος ζει εδώ και ενάμιση μήνα σε σκηνή κοντά στη θάλασσα με τη γυναίκα και τα 3 παιδιά τους, τονίζει :«Το φαγητό δεν τρώγεται, ούτε να μαγειρέψουμε μπορούμε στην σκηνή που μένουμε. Αγοράζουμε καμιά φορά καμιά κονσέρβα να φάμε ή μερικά φρούτα για τα παιδιά. Αγοράζω τα φρούτα, δεν μας τα δίνουν». Η Α*. μία 32 χρονη γυναίκα μόνη Παλαιστίνια από τη Συρία, η οποία ζει σε μία σκηνή δίπλα στη θάλασσα περιγράφει πόσο δύσκολη είναι η πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής: «Όταν θέλουμε να κάνουμε ντουζ παρακαλάμε αυτούς που έχουν ντουζ μέσα στα κοντέινερ, να μας επιστρέψουν να κάνουμε ένα μπάνιο. Χτυπάμε πόρτες, άλλοι δέχονται, άλλοι αρνούνται. Κάθε μέρα έχουμε την ίδια αγωνία». Σύμφωνα με αναφορές, τις καλοκαιρινές σκηνές που έχουν στηθεί σε διάφορα σημεία έξω από το hotspot τις έχουν αγοράσει οι ίδιοι οι πρόσφυγες, ενώ λίγα μέτρα πιο εκεί τρέχουν μικρά ρυάκια με λύματα.

Αβάστακτες συνθήκες συνωστισμού

Όσοι έχουν μία θέση μέσα στο χώρο του hotspot παραπονιούνται για αβάστακτες συνθήκες συνωστισμού. Ο Α*. ένας 20 χρονος άνδρας από τη Συρία, ο οποίος βρίσκεται τρεις μήνες μέσα στο hotspot, λέει: «Κοιμόμαστε μέσα τώρα. Κάποιοι έφυγαν και βρήκα μια θέση, αλλά ειλικρινά είμαστε ο ένας πάνω στον άλλο, είναι πολύ απάνθρωπο αυτό που ζούμε, είμαι απελπισμένος». Παντού υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε κουβέρτες, υπνόσακους αλλά και είδη πρώτης ανάγκης. Κάποιες από τις ανάγκες τους σε ρούχα και είδη πρώτης ανάγκης καλύπτονται στο ΠΙΚΠΑ, ενώ στο hotspot διατίθενται ρούχα μόνο για επείγουσες καταστάσεις. «Το ΠΙΚΠΑ εξακολουθούν να το στηρίζουν αλληλέγγυοι από τη Λέρο, τη υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι κινητοποιούνται από το Δίκτυο Αλληλεγγύης Λέρου. Πρόκειται για ένα τεράστιο δίκτυο, το οποίο στηρίζεται από δωρεές είτε από απλούς πολίτες είτε από οργανώσεις. Σε διάστημα ενός μήνα δώσαμε μπουφάν, ρούχα και όλα τα απαραίτητα είδη σε 1056 σε ανθρώπους που ζουν μέσα και έξω από το hotspot. Τους τελευταίους δυο μήνες δώσαμε επίσης 600 υπνόσακους», τονίζει η Ματίνα Κατσιβέλη από το Δίκτυο Αλληλεγγύης Λέρου.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) [9] διαθέτει αυτή τη στιγμή τέσσερις νοσηλευτές, μία μαία, έναν κοινωνικό λειτουργό και τέσσερις ψυχολόγους. Ωστόσο δεν υπάρχει γιατρός για να πιστοποιήσει την αξιολόγηση της ευαλωτότητας. Η έλλειψη ψυχολόγων από τα μέσα Αυγούστου έως τον Σεπτέμβριο, η επίσχεση εργασίας των κοινωνικών λειτουργών για δύο εβδομάδες τον Οκτώβριο, καθώς και η παραίτηση του γιατρού του ΕΟΔΥ έχουν οδηγήσει στην συσσώρευση περιπτώσεων που αναμένουν ιατρική εξέταση για την αξιολόγηση της ευαλωτότητας τους. Ο ΕΟΔΥ υποστηρίζεται από ένα γιατρό του Πολεμικού Ναυτικού, ο οποίος κάνει τις παραπομπές στο Νοσοκομείο της Λέρου. [10]

Σύμφωνα με αναφορές, για τους λόγους που προαναφέρθησαν, προκειμένου να εκτιμηθεί ένα περιστατικό και να αρθεί ο γεωγραφικός περιορισμός εκτιμώνται αποκλειστικά οι τυχόν χορηγηθείσες γνωματεύσεις από το τοπικό νοσοκομείο αντί του θεσμοθετημένου συστήματος υποδοχής.

«Είναι πολύ μικρός ο αριθμός των ανθρώπων που μεταφέρονται στην ενδοχώρα από την Λέρο. Οι διαδικασίες διαπίστωσης της ευαλωτότητας και άρσης του γεωγραφικού περιορισμού δεν λειτουργούν και ουσιαστικά θα πρέπει να πεθαίνει κάποιος για να τον προτεραιοποιήσουν. Υπάρχει αδυναμία να εκτιμηθεί η σοβαρότητα της ιατρικής κατάστασης των αιτούντων άσυλο λόγω έλλειψης γιατρού του ΕΟΔΥ. Η ευθύνη έτσι μετακυλύεται στην Υπηρεσία Ασύλου που καλείται να εκτιμήσει την αναγκαιότητα μετακίνησης ή μη των ασθενών στην Αθήνα.» επισημαίνει η Εφη Λατσούδη.

Σύμφωνα με αναφορές, τα φάρμακα που διαθέτει το προσωπικό του ΕΟΔΥ δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών. Σημαντικά ζητήματα εγείρονται για την κλήση ασθενοφόρου σε επείγουσες καταστάσεις καθώς σε πολλές περιπτώσεις επείγοντος οι πρόσφυγες υποχρεώνονται να μεταβούν στο νοσοκομείο με ταξί. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που συνέβη κατά τη διάρκεια της παρουσίας της RSA στους χώρους έξω από το hotspot, όταν μια έγκυος λιποθύμησε λόγω αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Όταν ήρθε ο σύζυγός της, του ζητήθηκε να καλέσει ταξί για να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.

Η έλλειψη μιας πρώτης εκτίμησης της υγείας των νεοαφιχθέντων(medical screening), και της ελλιπούς πρόσβασης σε πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα, εξετάσεις και φάρμακα έχει σαν αποτέλεσμα απλά ιατρικά προβλήματα ή και πιο σοβαρά χρόνια που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν έγκαιρα με συνήθη αγωγή, να καταλήγουν στο νοσοκομείο για νοσηλεία θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των ανθρώπων αλλά και επιβαρύνοντας το τοπικό νοσοκομείο και τις δομές υγείας. Σύμφωνα με αναφορές, σε περιπτώσεις που το ιατρικό πρόβλημα απαιτεί το άτομο να μεταφερθεί στην Αθήνα για περαιτέρω διερεύνηση και νοσηλεία, καθώς δεν υπάρχει γιατρός του ΕΟΔΥ για την κρίση της ευαλωτότητας, επιτρέπουν την προσωρινή μετάβαση του προσωρινά στην Αθήνα[11] με την υποχρέωση επιστροφής στην Λέρο.

Να σημειωθεί ότι τα περιφερειακά τοπικά νοσοκομεία όπως αυτό της Λέρου καλούνται να καλύψουν με περιορισμένα μέσα και προσωπικό τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, των τουριστών το καλοκαίρι και μεγάλου αριθμού αιτούντων άσυλο, συχνά με αυξημένες ανάγκες ιατρικής φροντίδας που επιδεινώνονται λόγω των συνθηκών που διαβιούντων στο hotspot και έξω από αυτό.

Η διερμηνεία στο hotspot παρέχεται από διερμηνείς της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), ενώ η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες υποστηρίζει το Νοσοκομείο Λέρου και το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Λέρου με διερμηνεία που παρέχει η ΜΕΤΑδραση.[12]

Σοκαριστικές είναι οι μαρτυρίες των προσφύγων όσον αφορά την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. O 28 χρονος Ρ*. από την Σομαλία μένει σε σκηνή έξω από το hotspot δίπλα στην θάλασσα μαζί με τον 7 χρονο γιο του, ο οποίος χρειάζεται άμεσα εκτίμηση από παιδοχειρουργό. Το παιδί κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της RSA βρίσκονταν περίπου ένα μήνα στην Λέρο χωρίς προοπτική να μεταφερθεί στην ενδοχώρα. «Δεν ξέρω τι να κάνω. Χρειάζομαι καθετήρες για το παιδί μου και δεν έχω χρήματα να τους αγοράσω», λέει ο πατέρας. Ας σημειωθεί ότι τα έξοδα για την αγορά του απαραίτητου φαρμακευτικού υλικού καλύπτονται από τον πατέρα του παιδιού καθώς το νοσοκομείο δεν μπορεί να συνταγογραφήσει τους καθετήρες, λόγω έλλειψης ΑΜΚΑ.

Τα προβλήματα με την δωρεάν πρόσβαση στην δημόσια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους χιλιάδες νεοεισερχόμενους αιτούντες άσυλο αυξήθηκαν κατακόρυφα από τον Ιούλιο του 2019 λόγω της μη λειτουργίας του συστήματος της προβελπόμενης Κάρτας [13]Υγειονομικής περίθαλψης Αλλοδαπού και την ανάκληση από τον Υπουργό Εργασίας της εγκυκλίου για την απόδοση ΑΜΚΑ σε αιτούντες άσυλο.[14] Το χρηματικό ποσό των 90 ευρώ που λαμβάνουν οι αιτούντες άσυλο από το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας (cash card), ιδίως όταν έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας, δεν επαρκεί. Το ζήτημα αναμένεται να λυθεί για τους αιτούντες άσυλο μετά την ψήφιση του Νόμου 4636/2019 και πιο συγκεκριμένα του άρθρου 55 το οποίο προβλέπει την απόδοση στους αιτούντες διεθνή προστασία Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α), ο οποίος θα διασφαλίζει πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.[15] Για την υλοποίηση όμως αυτής της πρόσβαση απαιτείται άμεσα υπογραφή Κοινής Υπουργικής Απόφασης η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει δημοσιευτεί. Εν τω μεταξύ τα προβλήματα που προκαλεί η μη χορήγηση ΑΜΚΑ συσσωρεύονται.

Παιδιά εκτεθειμένα σε κίνδυνο

Πολλά από τα παιδιά που συναντήσαμε έχουν δερματικά προβλήματα, καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε νερό και είναι εκτεθειμένα σε κάθε είδους τσιμπήματα μέσα σε σκηνές, στα εγκαταλελειμμένα κτίρια και στα πρόχειρα παραπήγματα.

«Το 6 χρονο παιδί μου ανεβάζει πυρετό 3 μήνες τώρα. Ούτε φάρμακα δεν μπορούμε να πάρουμε. Να το δει άλλος γιατρός μας λένε, σε άλλο νοσοκομείο. Αλλά πως; Δεν ξέρω τι χρειάζεται για να μας στείλουν σε ένα νοσοκομείο στην ενδοχώρα… Πρέπει να πεθάνουμε πρώτα ή να είμαστε ετοιμοθάνατοι;», λέει ο Κ*. από το Ιράκ, οποίος ζει μέσα στο hotspot με την οικογένειά του.

Στις 19 Οκτωβρίου, τη Λέρο επισκέφτηκε μια ομάδα εθελοντών παιδιάτρων μαζί με μια ψυχοθεραπεύτρια και δυο εθελόντριες παιδαγωγούς, διαθέτοντας και φαρμακευτικό υλικό από δωρεές. Εξέτασαν συνολικά 170 παιδιά στο hotspot και στο ΠΙΚΠΑ και όπως υποστήριξαν ελάχιστα από αυτά ήταν απόλυτα υγιή. Μεγάλος αριθμός οξέων και χρόνιων προβλημάτων υγείας που χρήζουν επείγουσας αντιμετώπισης και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις την ζωή των παιδιών, εντοπίσθηκαν για πρώτη φορά από τους εθελοντές παιδιάτρους και χορηγήθηκαν σχετικές γνωματεύσεις και φαρμακευτική αγωγή. Μεταξύ άλλων εντοπίστηκε ένα 3χρονο παιδί με θραύσμα στο μάτι το οποίο εγκυμονεί κινδύνους για την όρασή του στο μέλλον, όπως επίσης παιδιά με αυτισμό που παρέμεναν στην Λέρο χωρίς να τους παρέχεται ουσιαστική στήριξη.

Χωρίς την απαραίτητη στήριξη οι έγκυες γυναίκες

Τεράστιο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι έγκυες γυναίκες, οι οποίες χρειάζονται παρακολούθηση, τακτικές εξετάσεις βιταμίνες και φάρμακα και λαμβάνουν μόνο ελάχιστα ενώ πολλές είναι υποχρεωμένες να διαμένουν σε σκηνές έξω από το hotspot διατροφή. Όπως ανέφεραν οι εθελοντές παιδίατροι κατά την επίσκεψή τους, πολλές μητέρες που θηλάζουν δεν τρέφονται σωστά και είτε κόβεται το γάλα είτε πάσχουν από αναιμία και τα βρέφη δεν τρέφονται σωστά.

Παιδιά πρόσφυγες χωρίς πρόσβαση στην τυπική εκπαίδευση

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Λέρο υπάρχουν 500 παιδιά πρόσφυγες από τα οποία 300 είναι σχολικής ηλικίας. Σαράντα παιδιά είναι εγγεγραμμένα στο δημόσιο σχολείο αλλά δεν συμμετέχουν όλα λόγω έλλειψης εμβολιασμών ή / και απουσίας ατομικού δελτίου υγείας μαθητή (ΑΔΙΜ).Ο αριθμός των ασυνόδευτων ανήλικων ανέρχεται σε πενήντα πέντε που φιλοξενούνται εντός του hotspot σε μια περιοχή όπου δεν φιλοξενούνται ενήλικες. O Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) σύντομα θα δημιουργήσει μια «ασφαλή ζώνη»[16]. Στη Λέρο η οργάνωση ΑΡΣΙΣ με χρηματοδότηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες λειτουργεί το κέντρο μη τυπικής εκπαίδευσης LEDU στο οποίο αυτή τη στιγμή φοιτούν 141 μαθητές με καθημερινή παρουσία περίπου 110 μαθητών[17], ενώ μαθήματα παραδίδονται και από την οργάνωση ΕCHO HUB LEROS. Στον χώρο του hotspot υπάρχει επίσης ένα νηπιαγωγείο, το οποίο όμως αυτή την στιγμή δεν λειτουργεί.[18]

Φόβοι για ακόμα πιο επικίνδυνες συνθήκες ενόψει του χειμώνα

Οι αυξημένες αφίξεις, οι συνεχείς μεταφορές από άλλα νησιά αλλά και οι μειωμένοι ρυθμοί μεταφοράς στην ενδοχώρα κάνουν ιδιαίτερα δυσχερή την κατάσταση στη Λέρο, καθώς ο υπερπληθυσμός δημιουργεί τεράστια προβλήματα και το αδιέξοδο τόσο για τους πρόσφυγες, όσο και για τους εργαζόμενους γιγαντώνεται. Επίσης, επικρατεί έντονος προβληματισμός όσον αφορά την έλευση του χειμώνα και εκτιμάται ότι συνθήκες για όσους κοιμούνται σε σκηνές δίπλα στη θάλασσα και στα ακατάλληλα κτίρια θα γίνουν ακόμα πιο επικίνδυνες.

Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο και το PRO ASYL καλούν για άλλη μια φορά να σταματήσει η εφαρμογή της τοξικής συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Καλούν επίσης τις Ελληνικές αρχές να επισπεύσουν τις οργανωμένες μεταφορές προσφύγων από τη Λέρο στην ενδοχώρα και να λάβουν επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης συνθηκών υποδοχής, την παροχή στους αιτούντες διεθνούς προστασίας ασφαλών και αξιοπρεπών συνθηκών όπως ορίζει το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, καθώς επίσης και την διασφάλιση της πρόσβασης στην απαιτούμενη ιατρική φροντίδα κάτι που θα αποσυμφορήσει σημαντικά τις δομές υγείας στο νησί. Τέλος καλούν τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ να επιδείξουν αλληλεγγύη και να σταματήσουν τις επιστροφές αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα καθώς ενέχεται σοβαρός κίνδυνος να εκτεθούν σε απαράδεκτες συνθήκες στα νησιά του Αιγαίου και την ενδοχώρα.