Κάλεσμα στην Ελλάδα να ξεκινήσει και πάλι τις διερευνητικές επαφές με τη Τουρκία απηύθυνε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Η ελληνική πλευρά αν και αρχικά δια στόματος του εκπροσώπου Τύπου του ελληνικού ΥΠΕΞ, Αλέξανδρου Παπαϊωάννου είχε δηλώσει ότι «ουδεμία πρόσκληση έχει λάβει μέχρι στιγμής το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας από το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών σχετικά με τον ορισμό ημερομηνίας για τη διεξαγωγή του 61ου γύρου των Διερευνητικών επαφών, δηλώνοντας παράλληλα την πρόθεση να ανταποκριθεί σε σχετικό κάλεσμα, αργότερα με ανακοίνωσή του το ΥΠΕΞ, ανακοίνωσε με μία πρόταση ότι «ο 61ος γύρος των Διερευνητικών Επαφών θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 Ιανουαρίου 2021».
Η αντίδραση της ΕΕ
Ο επρόσωπος της Κομισιόν, αρμόδιος για θέματα Εξωτερικών Υποθέσεων, Πίτερ Στάνο, υπογράμμισε τη σημασία που έχει τόσο για την ΕΕ όσο και τη Τουρκία, η ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Όπως σημείωσε, «η ομαλοποίηση ή οι συζητήσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας και η δέσμευση μεταξύ αυτών των δύο χωρών είναι επίσης πολύ σημαντικό μέρος της συνολικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας», ανέφερε και υποστήριξε ότι η ενόχληση προς ορισμένα κράτη-μέλη εκλαμβάνεται ως ενόχληση προς όλη την ΕΕ.
Το τουρκικό κάλεσμα
Της οριστικοποίησης της ημερομηνίας, είχε πρηγηθεί τοκάλεσμα από την τουρκική πλευρά. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, μαζί με τον ΥΠΕΞ του ψευδοκράτους στη Κύπρο, απηύθυναν έκκληση προς την Ελλάδα για να ξεκινήσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις, αρχής γενομένης από αυτόν το μήνα.
Όπως σημείωσε ο Μ. Τσαβούσογλου, οι διερευνητικές επαφές με την Αθήνα αριθμούν περί τις 60 συναντήσεις, οι οποίες και έχουν παράξει 5.000 σελίδες εγγράφων. Παράλληλα ο Τούρκος ανώτατος διπλωμάτης, επιρρίπτει και ευθύνες στη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνοντας ότι όταν ο Αλέξης Τσίπρας έγινε πρωθυπουργός το 2015, οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν. Όμως οι εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, δεν αφήνουν περιθώρια για καθυστερήσεις σύμφωνα με την τουρκική πλευρά και οι διμερείς διαπραγματεύσεις θα πρέπει να εκκινήσουν και πάλι.
«Σήμερα είναι 11 Ιανουαρίου και η Τουρκία σας στέλνει μια πρόσκληση». είπε στις δηλώσεις του ο Τούρκος ΥΠΕΞ. «Από σήμερα προσκαλούμε την Ελλάδα για διερευνητικές επαφές, με την πρώτη συνάντηση να προγραμματιστεί εντός του μήνα», πρόσθεσε και συμπλήρωσε ότι «είμαστε η χώρα υποδοχής και οι φίλοι και οι αντιπροσωπείες μας που θα πραγματοποιήσουν αυτές τις διαπραγματεύσεις θα καθορίσουν την ημερομηνία μαζί με τους ομολόγους τους στην Ελλάδα. Σήμερα είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε όλα τα θέματα όπως πάντα, ως μια χώρα με αυτοπεποίθηση», επεσήμανε ο Τσαβούσογλου.
«Να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες»
Από πλευράς του ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον Πορτογάλο πρωθυπουργό, αναφέρθηκε εκτενώς στα ελληνοτουρκικά με την χαρακτηριστική φράση «να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να πάμε σε διάλογο», δηλώνοντας έτσι την πρόθεση της ελληνικής πλευράς.
Όπως είπε, πρέπει να υπάρξει πρόοδος των επαφών με τη γείτονα, με βάση το Διεθνές Δίκαιο αλλά και τους άγραφους κανόνες της καλής γειτονίας. Ξεκαθάρισε ωστόσο ότι μπροστά στην ανοιχτή ατζέντα για όλα τα θέματα που προτείνει η Τουρκία, η Ελλάδα θα καθίσει στο τραπέζι «για το ένα και μόνο ζήτημα που αντιμετωπίζουμε, και που δεν είναι άλλο από τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο».
«Όταν οριστικοποιηθεί η συγκεκριμένη ημερομηνία η Ελλάδα θα προσέλθει στις διερευνητικές και εκφράζω την ελπίδα να συνεχίσουμε από εκεί που είχαμε σταματήσει, δηλαδή τον Μάρτιο του 2016. Να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να βρούμε ημερομηνία», σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Οι διερευνητικές επαφές
Ο διάλογος μεταξύ των δύο χωρών ξεκίνησε το 2002. Η 60η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την 1η Μαρτίου του 2016 και έμελλε να είναι και η τελευταία. Από πλευράς της η Τουρκία θεωρεί ότι έχει δικαιώματα στην περιοχή της ΑΟΖ την οποία διεκδικεί και η Ελλάδα στο ανατολικό Αιγαίο και παράλληλα διεκδικεί δικαιώματα στην κυπριακή ΑΟΖ, πλούσια σε υδρογονάνθρακες.
Ουκ ολίγες φορές η Τουρκία έχει εκδόσει Navtex για έρευνες υδρογονανθράκων στο Ανατολικό Αιγαίο σε έναν προκλητικό «πόλεμο νεύρων» με την Ελλάδα, ο οποίος ακολουθείται άντοτε από «πόλεμο» διπλωματικών επαφών και εμπρηστικών δηλώσεων.
Ταυτόχρονα η Ελλάδα, παίζει το ευρωπαϊκό χαρτί της για να πιέσει την Τουρκία. Η ΕΕ ωστόσο εδώ και μήνες αν και έχει ζητηθεί από την Ελλάδα και σχετική χάρτα έχει καταρτιστεί, δεν έχει επιβάλλει κυρώσεις στη Τουρκία για την προκλητικοτητα της στην περιοχή της Αν. Μεσογείου. Οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας δοκιμάζονται συχνά από εντάσεις, με την τελευταία να λαμβάνει χώρα το περασμένο καλοκαίρι όταν και υπήρξε κινητοποίηση πολεμικών στόλων.