Ας δώσουμε προσοχή σε ένα μόνο σημείο, αφήνοντας την συνολική ανάλυση σε πιο κατάλληλους δημοσιογράφους που καλύπτουν τη δίκη, όπως οι εξαιρετικοί συνεργάτες του omniatv, του Golden Dawn Watch, του jailgondendawn και του thepressproject.

Ο Μιχαλολιάκος δήλωσε ενόρκως ότι δεν είναι φασίστας, αλλά εθνικιστής. Αυτό το μονοπάτι διαφυγής, ο διαχωρισμός του εθνικιστή από τον φασίστα, δυστυχώς άνοιξε τα τελευταία χρόνια μέσα από την επιμονή της Χ.Α. να διαχωριστεί φαινομενικά από τα εγκλήματα των Ναζί του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ προωθούσε την ιδεολογία που ενέπνευσε αυτά τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (για τα οποία επινοήθηκε ο σχετικός όρος του Διεθνούς Δικαίου). Δυστυχώς, αρκετές εφημερίδες και έντυπα υιοθέτησαν τον διαχωρισμό, ουσιαστικά νορμαλοποιώντας, κανονικοποιώντας την ταυτότητα του «εθνικιστή», ωσάν οι φασίστες να μην ήταν εθνικιστές ή οι εθνικιστές να μην συμμετείχαν ενθουσιωδώς στα φασιστικά μορφώματα.

Όμως ο ίδιος ο Μιχαλολιάκος, προσπαθώντας να αποφύγει τον χαρακτηρισμό «φασίστας» μέσω του «εθνικιστή», ουσιαστικά μας πείθει για την εσωτερική συγγένεια και πυρηνική ταύτιση των δύο ταυτοτήτων. Ο ίδιος, ο πιο χαρακτηριστικός Ναζί – Φύρερ της μεταπολιτευτικής Ιστορίας, συνεργάστηκε κατά καιρούς με όλα τα αυτοαποκαλούμενα εθνικιστικά μορφώματα και κόμματα, από την ΕΠΕΝ του Παπαδόπουλου και του Βορίδη, τα εκλογικά σχήματα του Κ. Πλεύρη, τους ακολούθους του ΛΑ.Ο.Σ. και πτέρυγες της Ν.Δ., όπως με τον Γενικό Γραμματέα της κυβέρνησης Σαμαρά, τον Μπαλτάκο.

Η Χ.Α., το πιο ξεκάθαρα ναζιστικό μόρφωμα μεταπολεμικά, προέκυψε από την Μεταξική 4^η Αυγούστου του Πλεύρη κατά τρόπο οργανικό, μετά την πτώση της Χούντας, ως το πιο τοξικό «σταγονίδιο» της δικτατορίας. Η Ιστορία διδάσκει την ταύτιση του καθεστώτος Μεταξά με το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι και το ναζιστικό του Χίτλερ, στελέχη του οποίου επισκέφθηκαν την Ελλάδα υπό την πανηγυρική φιλοξενία του Μεταξά. Καταγράφει επίσης ο ίδιος την απογοήτευσή του όταν αναγκάστηκε να πει το «alors c’est la guerre», αφού «η Ιταλία, που ωστόσο ανεγνώριζε την συγγένεια του Ελληνικού καθεστώτος προς το δικό της[i]» τον πρόδωσε.

Ο Μεταξάς ήταν φασίστας και εθνικιστής ηγέτης της πιο αυταρχικής προπολεμικής δικτατορίας στην Ελλάδα, που προσπάθησε να αναδιοργανώσει άνωθεν την ελληνική κοινωνία με βάση το φασιστικό πρότυπο, τον κορπορατισμό, την αυταρχική και στρατιωτική εκπαίδευση, την επιβολή της φασιστικής εθνικιστικής ιδεολογίας σε παιδιά με ελεγχόμενες μιλιταριστικές Ενώσεις Νεολαίας, που εγκαινίασε τα ξερονήσια ως τόπους εξορίας και που, βεβαίως, καθιέρωσε τον περίφημο ναζιστικό χαιρετισμό, τον οποίο υιοθέτησε από τους Φασίστες του Μουσολίνι.

Οι ναζί της Χ.Α., απολογούμενοι, λένε είτε ότι ο χαιρετισμός είναι του Μεταξά, όπως είπε σήμερα και ο Μιχαλολιάκος, είτε ότι είναι αρχαιοελληνικός (!!), αλλά όχι ναζιστικός. Ξεχνάνε οι πρώτοι ότι το Ναζιστικό Κόμμα του Χίτλερ επέβαλλε τον χαιρετισμό αυτό 3 χρόνια πριν τη δικτατορία του Μεταξά, το 1933. Όσο για τους δεύτερους, ας το ξεκαθαρίσουμε:

Ο ναζιστικός χαιρετισμός δεν είναι βεβαίως αρχαιοελληνικός, ούτε όμως ρωμαϊκός – (ασχέτως τι σχεδίαζε ο Uderzo στον Αστερίξ). Δεν υπάρχει κανένα ρωμαϊκό κείμενο ή απεικόνιση που να αναφέρεται σε παρόμοιο χαιρετισμό, όπως γνωρίζουν οι ιστορικοί (βλ. Martin M. Winkler, “The Roman Salute: Cinema, History, Ideology.” Ohio State University Press, 2009).

Από πού προέρχεται; Κάποιοι λένε πως η πρώτη φανταστική του απεικόνιση είναι ο πίνακας ‘Ο Όρκος των Ορατίων’ του Ζακ Λουί Νταβίντ (1784), όμως όποιος έχει δει τον πίνακα βλέπει ότι η στάση, με ανοιχτά τα πόδια και το σώμα γερμένο προς τα μπρος, δεν είναι στρατιωτικής προσοχής. Στην πραγματικότητα, η αποφασιστική εμφάνιση και καθιέρωση του φασιστικού χαιρετισμού έρχεται με μία από τις πιο δημοφιλείς ταινίες του βωβού κινηματογράφου, την ‘Καμπίρια’ (1914), γραμμένη από τον πρωτοφασίστα Nτ’ Ανούντσιο. Η ταινία ήταν έμπλεη εθνικιστικού πνεύματος, στην αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο εθνικιστικός πυρετός κυρίευε τα πνεύματα στην Κεντρική Ευρώπη και παρουσίαζε τους Ρωμαίους ως ήρωες στο πλαίσιο του Δεύτερου Καρχηδονιακού Πολέμου, με πρότυπο ανδροπρέπειας και μυώδους δύναμης τον Μασίστα.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτός ο εθνικιστικός πυρετός, που στη Γερμανία ονομάστηκε «πνεύμα του 1914», υπήρξε η μήτρα του Φασισμού στην Ιταλία και του Ναζισμού στη Γερμανία μετά την ήττα του 1918. Μάλιστα οι ναζιστές και φασίστες θεωρητικοί αντιπαρέθεσαν το εθνικιστικό «πνεύμα του 1914» στο επαναστατικό, δημοκρατικό «πνεύμα του 1789».

Η δημοφιλία της ταινίας οδήγησε καταρχάς τους Ιταλούς φασίστες να υιοθετήσουν τον ψευδορωμαϊκό χαιρετισμό με τα γνωστά αποτελέσματα. Οι Γερμανοί ναζί τους ακολούθησαν και στη συνέχεια υιοθετήθηκε και από τον Μεταξά το 1936, και έπειτα από τους οπαδούς του, τους Έλληνες ναζιστές σήμερα, με πρώτο και καλύτερο τον Μιχαλολιάκο.

Στη διάρκεια αυτών των δεκαετιών, υπήρξαν πολλές μεταπλάσεις του φασισμού και του εθνικισμού. Ο ευρωπαϊκός εθνικισμός μπόρεσε να ελιχθεί αλλάζοντας τα σύμβολα και την εμφάνισή του. Όμως ένα σημείο ιδιαίτερης σημασίας συνέβη στον αμερικάνικο εθνικισμό, με την άρση των στεγανών ανάμεσα στα διάφορα νεοφασιστικά μορφώματα και την δημιουργία ενός ευρύτερου νεοφασιστικού χώρου που συνένωνε διάφορες ιδεολογίες και τάσεις, από τον ρατσισμό και τον λευκό εθνικισμό μέχρι τον ναζισμό. Ο ιστορικός John Drabble έκανε λόγο για τη «Ναζιστικοποίηση της Κού Κλουξ Κλαν»,[ii] τη δεκαετία του ’70, μαζί με την ενδυματολογική ‘ομαλοποίηση’ των ναζιστών, που άνοιξε το δρόμο για την ‘κανονικοποίηση’ των πιο ακραίων ρατσιστικών ιδεολογημάτων. Αυτό το αμάλγαμα ρατσισμού, ναζισμού, συνωμοσιολογίας, πατριαρχίας και αποκρυφισμού, εισήλθε στην mainstream πολιτική σκηνή ως Alt-Right. Είναι γνωστές οι σχέσεις της Χ.Α. με τους ηγέτες αυτού του κινήματος, όπως τον Matthew Heinbach, έναν από τους οργανωτές της φονικής φασιστικής πορείας στο Charlotsville[iii]. Η κοινή μήτρα όλων είναι ο εθνικισμός.

Το μεταφυσικό ιδεολόγημα του έθνους, ως ενιαίας υπερβατικής υπόστασης με κοινή βούληση, προδιαγεγραμμένη αποστολή και θεόσταλτη μοίρα, αποτελεί το κοινό έδαφος πάνω στο οποίο αναδύονται διάφορες φασιστικές τάσεις, από τον αυταρχικό μιλιταρισμό ως τον ακραίο ρατσισμό. Ο Μιχαλολιάκος, που εκπροσωπεί την πιο φονική, ακραία και απάνθρωπη ρατσιστική τάση, τον Ναζισμό των στρατοπέδων εξόντωσης και των εκατομμυρίων θυμάτων, ένιωσε αρκετά βολικά ώστε να μετακινηθεί κατά βούληση στην άλλη άκρη του ακροδεξιού φάσματος, στον «λαϊκού» εθνικισμό. Τι μας έδειξε με αυτό; Μα ότι το ακροδεξιό φάσμα είναι ενιαίο, συνεχές, σαν λωρίδα κυκλοφορίας που μπορεί να διατρέχεται δίχως κίνδυνο εκτροχιασμού. Είτε ναζιστής, είτε φασίστας, είτε ρατσιστής, ο εθνικισμός είναι η άσφαλτος και το καταφύγιο, το στρωμένο έδαφος για τα οχήματα του θανάτου.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Μα γιατί το ιδεολόγημα, η ιστορική κατασκευή «έθνος» είναι το απαραίτητο νομιμοποιητικό έδαφος του σύγχρονου κράτους, του νεωτερικού εθνοκράτους. Συνεπώς όλη η κρατική εκπαίδευση, η κρατική στρατολόγηση, η κρατική φορολόγηση γίνονται στο όνομα του έθνους, το έθνος είναι η φαντασιακή γέφυρα ταύτισης που συνδέει την κοινωνία με το κράτος που την απομυζεί και την εκμεταλλεύεται. Το κράτος δεν μπορεί να κυβερνήσει στο όνομα του κράτους. Η κρατική εξουσία, στερημένη από την ελέω Θεού εκπροσώπηση, βασίζεται στην εκπροσώπηση της «εθνικής συνείδησης», την οποία οφείλει να καλλιεργήσει. Η κυρίαρχη εθνική αφήγηση που προκύπτει, ακρωτηριάζοντας την ιστορική μνήμη και συνείδηση, και διδάσκεται κατ’ επανάληψη από όλους τους θεσμούς εκπαίδευσης αποτελεί το στρωμένο έδαφος και για την κρατική εξουσία και για τις εθνικιστικές παραλλαγές της.

Αυτή εξάλλου είναι η μεγάλη διαφορά και το πλεονέκτημα του εθνικισμού έναντι των αντιπάλων του. Ότι η κρατική μηχανή είναι εξ ορισμού σύμμαχός του. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τόσοι οι Φασίστες του Μουσολίνι, όσο και οι Ναζί του Χίτλερ ανήλθαν στην εξουσία με την αγαστή συνεργασία των κυρίαρχων εθνικών θεσμών και των διαθέσιμων κρατικών μηχανισμών.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν τι είναι όσοι δηλώνουν εθνικιστές: Φασίστες σε θέση αδυναμίας. Και φασίστες: Εθνικιστές σε θέση ισχύος.

Αυτό το μάθημα, που η απολογία του φιρερίσκου της δολοφονικής ναζιστικής συμμορίας της Χ.Α. μας το κάνει σαφέστατο πρέπει να το θυμόμαστε, ενώ η δεξιά κυβέρνηση της Ν.Δ.  ετοιμάζει την ανανέωση της εθνικής αφήγησης, εν όψει των εορτασμών των 200 χρόνων από το 1821. Μια εθνική αφήγηση που, αν αφεθεί αχαλίνωτη και ανιστόρητη, μπορεί να γίνει το έδαφος για τους αυριανούς φασίστες που θα δηλώνουν εθνικιστές, αποδεικνύοντας ακόμη μια φορά ότι οι δύο έννοιες είναι ουσιαστικά ισοδύναμες.

 

[i] Ι. Μεταξάς, «Τετράδια Σκέψεων», 2 Ιανουαρίου 1941.

[ii] https://journals.ku.edu/amsj/article/view/3133

[iii] Βλ. https://www.efsyn.gr/politiki/120937_exagogi-nazismoy-stis-ipa-apo-ti-hrysi-aygi