Γιατί οι Εργατικοί έχασαν τη μάχη του Ηνωμένου Βασιλείου

Οι μεγάλοι χαμένοι ήταν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες που έπεσαν στις 8 από τις 57 έδρες του 2010, κάτι που ερμηνεύεται αναμφίβολα ως τιμωρία για την συμμετοχή του στον κυβερνητικό συνασπισμό με τους Συντηρητικούς. Σε μια απροσδόκητη τροπή το δεξιό UKIP σημείωσε επίσης απώλειες λαμβάνοντας μόνο μια έδρα παρά το ότι συγκέντρωσε το 12,6% των ψηφοφόρων του εκλογικού σώματος.

Το αποτέλεσμα προκάλεσε σοκ.  Όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι Συντηρητικοί και Εργατικοί πάλευαν στο νήμα και η Μεγάλη Βρετανία προετοιμαζόταν εδώ και μέρες για μια συζήτηση για το ποιος θα κατάφερνε να σχηματίσει έναν κυβερνητικό σχηματισμό. Κι όμως από νωρίς φάνηκε ότι οι Συντηρητικοί θα πετύχουν την αυτοδυναμία. Η ερώτηση είναι γιατί οι Εργατικοί απέτυχαν τόσο θεαματικά; Για πολύ κόσμο η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι απλή και ακούει στο όνομα: Σκωτία.

Η απότομη αύξηση της δύναμης του SNP στη Σκωτία είναι άνευ προηγουμένου και μπορεί να αποδοθεί σε δύο αιτίες. Πρώτον, υπάρχει η απογοήτευση που προκλήθηκε από τις πολιτικές λιτότητας της κυβέρνησης. Το SNP είναι πρωταγωνιστής της αντι-λιτότητας και για αυτό κέρδισε την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των κατοίκων της Σκωτίας. Δεύτερον, υπάρχει αύξηση του εθνικισμού μετά το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας τον περασμένο χρόνο. Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία στην περιοχή ήταν μεγάλη και ανήλθε στο 71.1%, με αύξηση 7.3 μονάδων σε σχέση με το 2010. Ξεκάθαρα το δημοψήφισμα πολιτικοποίησε τους πολίτες της Σκωτίας και παρόλο που τελικά το αποτέλεσμα ήταν υπέρ της ενότητας το SNP αύξησε τις δυνάμεις του σε βάρος του Εργατικού Κόμματος. Η Σκωτία έχασε την πίστη της στην ικανότητα των Εργατικών να εκπροσωπούν τις κοινωνικές και εθνικές ανάγκες τους στο Westminister και αυτό του στοίχησε 40 έδρες. Με απλά λόγια, το εργατικό κόμμα δεν ήταν αρκετά αριστερό ή αρκετά Σκωτικό για τους Σκωτσέζους.

Ωστόσο το σοκαριστικό αποτέλεσμα της Σκωτίας δεν ήταν ο μόλος λόγος της ήττας των εργατικών. Με μια διαφορά της τάξης των 100 εδρών μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών είναι σαφές ότι το αποτέλεσμα κρίθηκε σε κάτι περισσότερο από τις 40 έδρες που χάθηκαν στη Σκωτία. Η αποτυχία των εργατικών συνδέεται επίσης με την κατάρρευση των Σοσιαλδημοκρατών. Η μείωση του αριθμού των εδρών των Φιλελεύθερων Δημοκρατών ήταν αναμενόμενη μετά την αντιλαϊκή συμμαχία τους με τους Συντηρητικούς για την οποία θυσίασαν πολλές από τις προεκλογικές τους υποσχέσεις. Χαρακτηριστική ήταν η ψήφος τους στο νομοσχέδιο για την αύξηση των πανεπιστημιακών διδάκτρων ενώ στο πρόγραμμά τους υπήρχε υπόσχεση για μείωσή. Το βρετανικό εκλογικό κόμμα έχει μακρά μνήμη σε τέτοια πράγματα. Η αυστηρή τιμωρία των Φιλελεύθερων ωφέλησε κατά κύριο λόγο το Συντηρητικό Κόμμα που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των χαμένων εδρών.

Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η απώλεια της Σκωτίας υπέρ του SNP και η κατάρρευση των Φιλελευθέρων υπέρ των Συντηρητικών ήταν προβλέψιμη, έστω και αν το μέγεθος προκάλεσε έκπληξη. Η μάχη χάθηκε για τους Εργατικούς στις λεγόμενες «οριακές έδρες». Το εκλογικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίζει τη χώρα σε 650 μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες και το κόμμα με το μεγαλύτερο ποσοστό των ψήφων σε κάθε μια από αυτές κερδίζει την έδρα. Για την αυτοδυναμία απαιτούνται περισσότερες από 326 έδρες. Οριακές έδρες λέγονται εκείνες που τα δύο μεγάλα κόμματα βρίσκονται πολύ κοντά στα ποσοστά και ως εκ τούτου η έδρα μπορεί να κριθεί υπέρ του ενός ή του άλλου. Η αποτυχία των Εργατικών να κερδίσουν αρκετές οριακές έδρες σε συνδυασμό με τη συντριπτική ήττα τους στη Σκωτία τους οδήγησε σε απώλειες σε σχέση με το 2010.

Γιατί όμως οι Εργατικοί απέτυχαν να κερδίσουν περισσότερες οριακές έδρες σε σχέση με τους Συντηρητικούς; Και ακόμα περισσότερο γιατί σε αρκετές περιπτώσεις οι Εργατικοί έχασαν έδρες που θεωρούνταν εξασφαλισμένες; Είναι προφανές ότι η βρετανοί έχασαν την πίστη τους στους Εργατικούς και στο πρόγραμμά τους. Αυτό θα μπορούσε να προκλήθηκε εν μέρει εξαιτίας των δημογραφικών χαρακτηριστικών όσων προσήλθαν στις κάλπες. Οι νέοι δεν έδειξαν ενδιαφέρον, είναι χαρακτηριστικό ότι το 58% στις ηλικίες 18-24 δεν πήρε μέρος στη διαδικασία. Αν και πάντα οι νέοι ήταν πιο φιλελεύθεροι από τους γονείς τους η σημερινή νεολαία της Βρετανίας είναι συνήθως απολιτική και οι Εργατικοί έχουν αποτύχει να πείσουν τους νέους ότι η πολιτική σχετίζεται με τη μετέπειτα ζωή τους.

Γενικότερα η ιδέα ότι η πολιτική είναι κατά κάποιο τρόπο διαχωρισμένη από την πραγματικότητα της καθημερινής ζωής είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχει βαθιά απογοήτευση από την δράση των πολιτικών τόσο στην εργατική όσο και στην μεσαία τάξη. Η πεποίθηση ότι δεν υπάρχει πραγματική διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων είναι ευρέως διαδεδομένη ενώ υπάρχει και καταγεγραμμένη έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών και της κυβέρνησης. Οι ρίζες της εκλογικής αποτυχίας των Εργατικών κρύβεται στην ανικανότητά τους να προσφέρουν μια πειστική εναλλακτική στις υποσχέσεις των Συντηρητικών για μια σταθερή οικονομία (με κόστος τις πολιτικές λιτότητας) και στον σκεπτικισμό απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Εργατικοί δεν έχουν ένα συνεκτικό πρόγραμμα και δεν κατόρθωσαν να κινητοποιήσουν τους ανθρώπους της εργασίας προσφέροντας τους ένα όραμα για κοινωνική αλλαγή.

Η Αγγλία και η Ουαλία μετακινήθηκαν προς τα δεξιά. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το ποσοστό του 12,6% που σημείωσε το UKIP και από την αύξηση της δύναμης των Συντηρητικών. Η Βρετανία διαιρέθηκε: Η Αγγλία ψήφισε προς τα δεξιά και η Σκωτία προς τα αριστερά.

Όπως ήταν αναμενόμενο αυτό έφερε μια πολύ «βρώμικη» κυβέρνηση. Οι Συντηρητικοί θα προσπαθήσουν να κατευνάσουν τους Σκωτσέζους και το SNP θα προσπαθήσει να κρατήσει τις υποσχέσεις του για την καταπολέμηση της λιτότητας με την συντηρητική τους εθνική πλειοψηφία. Η εσωτερική αυτή ρήξη είναι πιθανό να οδηγήσει σε ένα νέο δημοψήφισμα και η αδυναμία της κεντρικής κυβέρνησης να εξυπηρετήσει τις ιδιαίτερες ανάγκες της Σκωτίας μπορεί να είναι το καρφί που θα σφραγίσει το φέρετρο της ένωσης.

Ανακεφαλαιώνοντας, αν και οι Συντηρητικοί σημείωσαν μια αδιαμφισβήτητη νίκη αυτή βασίστηκε στα λάθη των άλλων και όχι στην δύναμη του δικού τους προγράμματος. Αν οι Εργατικοί είχαν σχηματίσει ένα συνεκτικό και δυναμικό πρόγραμμα δεν θα αντιμετωπίζαμε σήμερα την Συντηρητική αυτοδυναμία. Ακόμα και έτσι όμως ο Ντέιβιντ Κάμερον δεν θα περάσει μια άνετη πενταετία. Με την οριακή πλειοψηφία, την τεταμένη σχέση με τη Σκωτία και τα προβλήματα που ανακύπτουν στην Ευρώπη θα πρέπει στο εξής να προσέξει πολύ κάθε του βήμα.