Από τη ραδιοφωνική συνέντευξη στην Τζένη Τσιροπούλου και τον Θάνο Καμήλαλη

«Τα πρώτα χρόνια με τρέλαινε, ντρεπόμουνα… απόλυτη ξεφτίλα. Χωνόμουν στα στενά… στα σκοτεινά… νόμιζα ότι όλοι εμένα κοιτάνε… ότι όλοι ξέρουν και καλά… Δεν κοίταζα στα μάτια τους ανθρώπους…»

Πάνε 7 χρόνια από εκείνη την προεκλογική επιχείρηση-σκούπα στο πλαίσιο της οποίας δεκάδες γυναίκες προσήχθησαν από την ελληνική αστυνομία, υπέστησαν εξαναγκαστικούς ελέγχους για ΗΙV και προφυλακίστηκαν κατηγορούμενες για «βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη». Τους καταλόγισαν ότι εκπορνεύονται γνωρίζοντας πως έχουν τον ιό HIV και ότι θέλουν να τον μεταδώσουν στους πελάτες τους. Οι φωτογραφίες τους ήταν για μέρες πανταχού παρούσες στα τηλεοπτικά παράθυρα και στο ίντερνετ. Είχε προηγηθεί εισαγγελική απόφαση που είχε επιτρέψει τη δημοσιοποίηση των προσωπικών τους δεδομένων βάσει της επίμαχης υγειονομικής διάταξης 39α/2012 που εξέδωσε ο τότε υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λοβέρδος. Ήταν «ιερόδουλες, οροθετικές και τοξικοεξαρτημένες».

Ήταν το τέλειο θύμα για την κοινωνική σαρκοφαγία και δυστυχώς όχι προς έκπληξή μας, η καταδίκη ήρθε πριν τη δίκη και η δικαστική αθώωση που ακολούθησε πέρασε στα πολύ ψιλά. Εν τω μεταξύ, τέσσερις από τις γυναίκες έφυγαν από τη ζωή. «Η βλάβη που μας έγινε θα κυνηγάει αιώνια εμάς και τα παιδιά μας» έγραφε στο τελευταίο της σημείωμα η Κατερίνα.

Για την ιστορία, η επίμαχη διάταξη 39α/2012 με τίτλο «Ρυθμίσεις που αφορούν τον περιορισμό της διάδοσης λοιμωδών νοσημάτων» – που από την κοινωνία των πολιτών και όχι μόνο, θεωρήθηκε κατάπτυστη γιατί στιγματίζει ευάλωτες κοινωνικές ομάδες – υπεγράφη τον Απρίλιο του 2012 από τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Λοβέρδο, για να καταργηθεί τον Μάιο του 2013 από την υφυπουργό Υγείας, Φωτεινή Σκοπούλη. Τον Ιούνιο του 2013, ο Άδωνις Γεωργιάδης επανέφερε την εν λόγω υγειονομική διάταξη για να την καταργήσει τελικά εκ νέου το 2015 ο Π. Κουρουμπλής ως υπουργός υγείας.

«Γυναίκες από χώμα»

Η θεατρική παράσταση «Γυναίκες από χώμα» δίνει φωνή στις οροθετικές γυναίκες που στοχοποιήθηκαν και βασανίστηκαν. Για το κείμενο της παράστασης χρησιμοποιήθηκαν αυτούσιες οι συνεντεύξεις δύο εξ αυτών – η μία είχε παραχωρηθεί στη Μαρία Λούκα στο VICE και η δεύτερη στο Φύλλο Συκής στη Βαγγελιώ Σουμέλη και τη Δήμητρα Σπανού.

Τα λόγια των γυναικών δεν αφήνουν να ξεχαστούν οι πέντε ηθοποιοί που τα αφηγούνται.

Οι ηθοποιοί της θεατρικής ομάδας Ανδρομέδα, μόλις τελείωσαν τη δραματική σχολή αποφάσισαν ότι θέλουν να ασχολούνται με ιστορίες που έχουν συμβεί στην Ελλάδα ή το εξωτερικό και έχουν να κάνουν με τον πολίτη και τη θέση του στην κοινωνία, καθώς και με τις κοινωνικές αδικίες.

«Το χρονικό της διαπόμπευσης είναι γνωστό αλλά αυτό που δεν είναι καθόλου γνωστό είναι ότι το 2016 πραγματοποιήθηκαν οι δίκες τους και αθωώθηκαν όλες οι γυναίκες. Αυτό στο Google εμφανίζεται στην πέμπτη-έκτη σελίδα, ενώ στα πρώτα αποτελέσματα βρίσκεις ακόμα site που έχουν τις φωτογραφίες των γυναικών. Έτσι αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε έρευνα πάνω σε αυτό το θέμα. Απευθυνθήκαμε στην Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης για τις διωκόμενες οροθετικές που ήταν τότε συνέχεια στις φυλακές για οικονομική και ψυχολογική υποστήριξη, στη δικηγόρο υπεράσπισης των γυναικών και σε μία γιατρό που ήταν τότε στο ΚΕΕΛΠΝΟ. Η έρευνά μας κράτησε έναν χρόνο» μας λένε οι ηθοποιοί και ιδρυτικά μέλη της Ανδρομέδας, Ντίνα Κούκου και Αναστασία Τσούτση.  

Μέσα στις μαρτυρίες της παράστασης ακούγεται και μια άλλη άγνωστη στο ευρύ κοινό πτυχή της ιστορίας, αυτή που περιγράφει τις συνθήκες που αντιμετώπισαν αυτές οι γυναίκες στη διαδρομή τους από τον εισαγγελέα μέχρι και μέσα στις φυλακές.

«Τα στρώματα που κοιμόμασταν ήταν από τη χούντα. Είχε ποντίκια, κατσαρίδες, ψείρες… Το φαγητό δεν μας το έδιναν αλλά μας το πέταγαν. Κανείς δεν ερχόταν σε καμία επαφή μαζί μας» είναι κάποια από τα λόγια τους που ακούγονται στην παράσταση.

«Οι αστυνομικοί φορούσαν γάντια, μάσκες και σκούφους για να τις μεταφέρουν στον εισαγγελέα, ενώ στο γραφείο είχαν βάλει νάιλον εκεί που κάθονταν και ακουμπούσαν οι γυναίκες. Υπήρχε φύλακας που έκανε κάθε μέρα rapid test για τον ιό του HIV γιατί φοβόταν ότι θα κολλήσει από τον αέρα. Ακόμα και οι άλλες κρατούμενες, και οι οροθετικές κρατούμενες, τις αντιμετώπιζαν ρατσιστικά και τις απέκλεισαν σαν παρίες. Ήταν κλεισμένες στα κελιά τους και δεν προαυλίζονταν. Ο τρόμος πέρασε από το κράτος στην κοινωνία και υπήρχε και στις φυλακές. Δεν αντιμετωπίζονταν ως άνθρωποι» λένε οι ηθοποιοί που εντρύφησαν στην ιστορία.  

Μετά το πέρας της παράστασης διοργανώνονται ανοιχτές συζητήσεις με τη συμμετοχή του κοινού. Τι εντυπώσεις και απορίες αντιμετωπίζουν από τους θεατές; ρωτάμε τις δύο ηθοποιούς.

«Όταν διαβάζεις ότι μια παράσταση αφορά οροθετικές, συνήθως θα έρθεις γιατί είσαι ήδη ευαισθητοποιημένος κι ας μην γνωρίζεις καλά τη συγκεκριμένη ιστορία. Έρχονται δηλαδή περισσότερο “ομοϊδεάτες”, ας το πούμε. Μια ερώτηση που ακούσαμε πολύ είναι γιατί δεν υπήρξε μεγαλύτερη αντίδραση για τα δικαιώματά τους από την κοινωνία; Γιατί επιτράπηκε όλο αυτό και δεν μάθαμε κι εμείς περισσότερα;».
 

Στις 22 Μαΐου στην ανοιχτή συζήτηση μετά την παράσταση θα συμμετάσχουν οι: 

Μάριος Ατζέμης, μέλος του ΔΣ του Drug Policy Network of South Eastern Europe, εκπρόσωπος του European AIDS Treatment Group και εργαζόμενος στο σύλλογο οροθετικών Ελλάδας Θετική Φωνή 

Κωνσταντής Καμπουράκης, σύμβουλος εξαρτήσεων και μέλος της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης Διωκόμενων Οροθετικών

Γιώργος Νικολαΐδης, ψυχίατρος και Διευθυντής του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού

Ελένη Σπαθανά, δικηγόρος υπεράσπισης των οροθετικών γυναικών από την Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και των Μεταναστών

Συντονίζει ο δημοσιογράφος Δημήτρης Αγγελίδης. 

Ταυτότητα παράστασης: 

Σύνθεση κειμένων – Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης
Μουσικοί διάλογοι και σχολιασμοί: Χρήστος Κότσι
Σκηνικά-κοστούμια: Παύλος Ιωάννου

Παίρνουν μέρος αλφαβητικά: Φανή Γρύλλη, Ντίνα Κούκου, Σοφία Ρούβα, Έφη Σισμανίδου, Αναστασία Τσούτση
Φωνές: Μαρία Καβουκίδου – Θεοδώρα Σιάρκου
Φωτογραφίες παράστασης: Χρήστος Κοτσιρέας
Παραγωγή: Θεατρική ομάδα Ανδρομέδα

*Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΕΝ ΕΝΔΕΙΚΝΥΤΑΙ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ.
 
*ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ

Τελευταία παράσταση την Τετάρτη 22 Μαΐου 2019 στις 20:00
Διάρκεια: 70' (χωρίς διάλειμμα)

Τιμές εισιτηρίων:
Γενική είσοδος: 12 ευρώ
Προπώληση – Φοιτητικό: 10 ευρώ
Ατέλειες: 5 ευρώ
 
Πολυχώρος VAULT THEATRE PLUS
Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
Πλησιέστερος σταθμός μετρό: Κεραμεικός (8' περίπου με τα πόδια)
Πληροφορίες-κρατήσεις: 213 0356472 / 6949534889
(για τηλεφωνικές κρατήσεις 11:00 – 14:00 και 17:00 – 21:00)

Ακούστε τη ραδιοφωνική συνέντευξη των ηθοποιών στο TPP: