του Θάνου Καμήλαλη

Ας τα πάρουμε όμως όλα με τη σειρά. Κάθε χρόνο, τα πολιτικά κόμματα που συγκέντρωσαν ποσοστό άνω του 1,5% στις τελευταίες εθνικές εκλογές ή ευρωεκλογές λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση, συγκεκριμένου ύψους, που διακρίνεται σε τακτική, εκλογική και χρηματοδότηση για ερευνητικούς και επιμορφωτικούς λόγους. Τα κόμματα ελέγχονται για τα οικονομικά τους από την αρμόδια Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, που οφείλει να δημοσιεύει τα αποτελέσματά της και να επιβάλλει τις σχετικές κυρώσεις. Στην Επιτροπή συμμετέχουν βουλευτές από τα δύο μεγάλα κόμματα (δύο από την κυβέρνηση – ένα από την αξιωματική αντιπολίτευση) και υψηλόβαθμα στελέχη κορυφαίων θεσμών (ΣτΕ, Άρειος Πάγος, Ελεγκτικό Συνέδριο, ΤτΕ κ.α)

Εδώ ξεκινούν τα προβλήματα, γιατί μέχρι τώρα η Επιτροπή, στις εκθέσεις της για το 2015, το 2016 και το 2017, διαπίστωσε σωρεία παραβάσεων από τα πολιτικά κόμματα, αλλά στις δημόσιες ανακοινώσεις της όχι μόνο δεν επέβαλλε τις προβλεπόμενες κυρώσεις, αλλά δεν τα κατονόμασε καν. Τα επιχειρήματα που αποδέχθηκε είναι, μεταξύ άλλων, ότι το 2015 ήταν έτος πολλών εκλογικών αναμετρήσεων και μόλις είχε αλλάξει η σχετική νομοθεσία, ενώ το 2016 και το 2017, έτη που εξετάστηκαν μαζί στο τέλος του 2018, η Επιτροπή αρκέστηκε να δείξει επιείκεια, να κάνει συστάσεις και να σταθεί στο ότι δεν προβλέπονταν ρητά κυρώσεις για τις συγκεκριμένες παραβάσεις, πριν το 2018. Με απλά λόγια, επί τρία χρόνια δεν έχει επιβληθεί ούτε μία κύρωση, μολονότι οι παραβιάσεις της νομοθεσίας είναι συνεχείς. Η έκθεση για το 2018 βέβαια, ακόμα αγνοείται.

Η επιδεικτική αδιαφάνεια και οι γενικόλογες ανακοινώσεις ωστόσο, οδήγησαν την ιστοσελίδα Vouliwatch,  μία ανεξάρτητη, μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία ανοιχτής διακυβέρνησης, σε επίμονες ερωτήσεις προς την Επιτροπή για ποιο συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τον οικονομικό έλεγχο των κομμάτων. Η «εκκωφαντική της σιωπή και αδιαφορία», όπως σημειώνουν, οδήγησε την πλατφόρμα μετά από έναν χρόνο συνεχών αιτημάτων για ενημέρωση, σε δικαστική προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Λίγες μέρες πριν συζητηθεί η υπόθεση, η Επιτροπή, με τη νέα της σύνθεση και πρόεδρο τον βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Θανάση Μπούρα, έστειλε στο Vouliwatch τα στοιχεία για το 2016 και το 2017.

Ακολουθεί η επιστολή:

Και διαβάστε εδώ το άρθρο του Vouliwatch

Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι μία μεγάλη μερίδα των κομμάτων που δικαιούνται κρατικής επιχορήγησης διακινούν χρήματα εκτός των επίσημων τραπεζικών λογαριασμών τους. Σε αυτά, όπως προαναφέρθηκε, η Επιτροπή αποφάσισε κατά πλειοψηφία (δεν γνωρίζουμε τον αριθμό της) να μην επιβάλλει κυρώσεις.

Το δεύτερο είναι ότι υπάρχουν κόμματα που παράνομα μεταφέρουν ένα μέρος της επιχορήγησης που λαμβάνουν για επιμορφωτικούς σκοπούς, από το ένα έτος στο επόμενο αντί, όπως προβλέπει ο νόμος, να το επιστρέφουν στο κράτος. Ξεχωρίζει εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ, που το 2017 μετέφερε ένα ποσό σχεδόν 304.000 ευρώ στο επόμενο λογιστικό έτος, αντί να το δαπανήσει ή να το ξοδέψει. Η Επιτροπή εδώ θεώρησε ομόφωνα ότι επειδή (και παρά το γεγονός ότι δεν το κάνουν όλοι) ένα τμήμα της επιχορήγησης εκταμιεύεται στο τέλος του έτους, «καθίσταται δυσχερής η χρησιμοποίησή του» και αποφάσισε να κάνει απλές συστάσεις.

Το τρίτο συμπέρασμα είναι ένα βολικό «λάθος» που αφορά τη Νέα Δημοκρατία

Κάποια κόμματα, το εξής ένα

Στις δύο ανακοινώσεις που εξέδωσε η Επιτροπή, γίνεται λόγος για «περιπτώσεις», όπου «που διαπιστώθηκε ότι παρακρατήθηκε από τα τραπεζικά ιδρύματα η εν λόγω χρηματοδότηση, με αποτέλεσμα να μην υλοποιηθούν από τα κόμματα οι αντίστοιχες δαπάνες για ερευνητικούς κι επιμορφωτικούς λόγους», χωρίς όμως να αναφέρονται ονόματα και ποσά. Σήμερα, μετά τις προσπάθειες του Vouliwatch, μάθαμε ότι «τα κόμματα» και οι «περιπτώσεις» είναι ένα, η Νέα Δημοκρατία, ενώ το συνολικό ποσό που «παρακρατήθηκε» παράνομα, αλλά βολικά, για να πληρώνει η Νέα Δημοκρατία τα χρέη της είναι ύψους 876.000 ευρώ (357 χιλιάδες το 2016 και 519 χιλιάδες το 2017).

To πρόβλημα όμως είναι  ότι το να πληρώνει η ΝΔ τα χρέη της με αυτόν τον τρόπο αυτό είναι παράνομο. Σύμφωνα με το νόμο, (αρθρ.1 παρ.5) το ποσό που λαμβάνουν τα κόμματα για «ερευνητικούς και επιμορφωτικούς σκοπούς» θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για τέτοιους και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση να τα επιστρέφουν.

Μάλιστα, η ίδια Επιτροπή Ελέγχου διαπίστωσε κατά πλειοψηφία την παρανομία («κατά παρέκκλιση των διατάξεων» αναφέρεται), αλλά αποφάσισε όχι να εξαναγκάσει τη ΝΔ να επιστρέψει τα χρήματα, αλλά να κάνει συστάσεις ώστε να σταλεί «ενημερωτική επιστολή» προς τα «κόμματα» και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών. «Είναι κακό, σας ζητάμε να μην το ξανακάνετε» είναι το πνεύμα. Όπως αναφέρει συγκεκριμένα:

καταστρατηγείται ο σκοπός του νομοθέτη, και συστήνει να σταλεί ενημερωτική επιστολή προς τα κόμματα και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, σύμφωνα με την οποία θα γίνεται γνωστή η θέση της Επιτροπής, ήτοι ότι θεωρεί την ως άνω χρηματοδότηση λόγω του ειδικού της σκοπού ανεκχώρητη και συνεπώς από τούδε και στο εξής πρέπει να χρησιμοποιείται εξ ολοκλήρου για τους αναφερθέντες σκοπούς και να μην παρακρατείται ούτε να εκχωρείται άλλως να επιστρέφεται, κατ’ εφαρμογή του άρθ. 1 παρ. 5 Ν.3023/2002.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επειδή οι χρήσεις των ετών 2016 και 2017 εξετάστηκαν μαζί (δείγμα της κωλυσιεργίας της Επιτροπής), το «από τούδε και στο εξής» αναφέρεται copy paste και στις δύο ανακοινώσεις. Κι επίσης, ότι οι παραβιάσεις της νομοθεσίας αναφέρονται και στην επιστολή του βουλευτή της ΝΔ, Μπούρα, με μόνη διαφορά ότι γίνεται λόγος για «εξόφληση υποχρεώσεων» σε Τράπεζες και στο Δημόσιο.

Ένα συνεχόμενο «λάθος» που ψάχνει απαντήσεις

Τα προβλήματα επομένως είναι πολλά, σημαντικά και απαιτούν πρώτον, περισσότερή διαφάνεια και κανονική λειτουργία της Επιτροπή, δεύτερον, τη συμμόρφωση των κομμάτων και τρίτον, την απάντηση του κυβερνώντος κόμματος. Καθώς η παρανομία δεν αμφισβητείται και καθώς αυτό «δεν το κάνουν όλοι», το καλύτερο σενάριο είναι να πρόκειται για μία «ακούσια» και «βολική» κατάσχεση ώστε να ξεπληρώνει η Νέα Δημοκρατία χρέη της. Τα χρήματα φεύγουν από ένα μέρος της κρατικής επιχορήγησης που είναι βάσει νόμου ακατάσχετο και οφείλει ή να χρησιμοποιείται για συγκεκριμένο σκοπό, ή να επιστρέφεται. Έτσι η ΝΔ αποπληρώνει μεν υποχρεώσεις, αλλά με παράνομο τρόπο.

Στα επίσημα κείμενα αναφέρεται αόριστα ότι το ποσό «παρακρατείται» από τις τράπεζες, χωρίς να μαθαίνουμε τον βαθμό ευθύνης της ΝΔ. Με δεδομένο ότι ο σχετικός νόμος ισχύει από το 2002 και η Νέα Δημοκρατία δεν είναι και κάποιο νέο κόμμα, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι δεν γνώριζε; Επίσης, τα στοιχεία αφορούν μόνο το 2016 και 2017, αλλά σχετική παρανομία διαπιστώνεται αόριστα από «κάποιους» και το 2015, τότε που αθωώθηκαν όλοι, γιατί όλοι παρανομούσαν. Το συνολικό ποσό επομένως, ίσως είναι μεγαλύτερο και τα «κρούσματα» του 2015 αποδεικνύουν ότι η ΝΔ θα έπρεπε να γνωρίζει ότι, μαζί με τις τράπεζες, παρανομεί.

Οι συστάσεις του παρελθόντος σημαίνουν επίσης ότι από το 2018 κι έπειτα η Νέα Δημοκρατία και οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν βάλει τέλος σε αυτήν την τακτική. Έχει συμβεί αυτό; Θα συμβεί; Με δεδομένο ότι από το 2018 ισχύει ένα αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο, θα υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια και πρόσβαση στα οικονομικά των κομμάτων επί διακυβέρνησης ΝΔ;

Και τέλος, αφού δεν ήταν σίγουρα νόμιμο (απλώς η Επιτροπή αρκέστηκε στο «μην το ξανακάνετε»), είναι ηθικό για τη νέα κυβέρνηση να έχει εκμεταλλευθεί σχεδόν ένα εκατ. ευρώ κρατικού χρήματος που δίνεται για συγκεκριμένο και μόνο λόγο ώστε να ξεπληρώσει τα δάνειά της;