Στις 8-10 Γενάρη η διεθνής του ακαδημαϊκού νεοφιλελευθερισμού μαζεύεται στη Ρόδο για το συνέδριο του Παγκόσμιου Φόρουμ Πανεπιστημίων, που είναι το ακαδημαϊκό παράρτημα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός. Από τους ομιλητές ξεχωρίζει η Λίντα Κατέχη, πρόεδρος της “επιτροπής σοφών” του Υπουργείου Παιδείας για τη μεταρρύθμιση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, αλλά και πρύτανης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Davis, εκεί όπου αστυνομικοί τον περασμένο Νοέμβρη ψέκασαν με δακρυγόνο ειρηνικούς διαδηλωτές.

Για τη σημασία του συνεδρίου αλλά και για την κρίση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης στις ΗΠΑ γράφει ο Παναγιώτης Σωτήρης, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Η Λίντα Κατέχη και η διεθνής του ακαδημαϊκού νεοφιλελευθερισμού
Παναγιώτης Σωτήρης
Διδάσκων (βάσει ΠΔ 407/80)
Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Η σκηνή έκανε το γύρο του κόσμου. Μια ομάδα ειρηνικών διαδηλωτών κάθεται στο οδόστρωμα εντός του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Davis. Ένας αστυνομικός πλησιάζει και αρχίζει να τους ψεκάζει έναν-έναν, σχεδόν εξ επαφής, με δακρυγόνο παρά τις φωνές πόνου και διαμαρτυρίας που ακούγονται.

Η πρύτανης που προσκάλεσε την αστυνομία ήταν η Ελληνοαμερικανίδα Λίντα Κατέχη, ιδιαίτερα γνωστή στις ΗΠΑ για την υποστήριξη της προς την επιχειρηματική ανώτατη εκπαίδευση. Επιπλέον, ήταν η επικεφαλής της εννιαμελούς επιτροπής Διεθνών Εμπειρογνωμόνων που είχε συγκροτήσει το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας για την αναμόρφωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Οι προτάσεις της Επιτροπής αναπαρήγαγαν τη ρητορεία περί ανταγωνιστικότητας και «Αριστείας» και ζητούσαν κατάργηση του ασύλου, φραγμούς στη δράση των «πολιτικοποιημένων» κινημάτων, περιορισμό όλων των μορφών δημοκρατικής συμμετοχής, και ενίσχυση της «επιχειρηματικότητας». Μέρος αυτών των προτάσεων ενσωματώθηκαν στο νέο νόμο για την Ανώτατη Εκπαίδευση που συνεχίζει να προκαλεί την οργή της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Από τις 8-10 Ιανουαρίου η Λίντα Κατέχη θα συμμετέχει στο συνέδριο του Παγκόσμιου Φόρουμ Πανεπιστημίων στη Ρόδο. Είναι το ακαδημαϊκό αντίστοιχο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός και ασχολείται με την προώθηση της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής για μια επιχειρηματική ανώτατη εκπαίδευση. Από την Ελλάδα ιδιαίτερη συμμετοχή στη διοργάνωση έχει η καθηγήτρια Χ. Βιτσιλάκη, τέως αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και γραμματέας εκπαίδευσης του ΠΑΣΟΚ.

Γιατί, όμως, υπήρξαν τόσο έντονες διαμαρτυρίες ενάντια στην Κατέχη; Ο λόγος δεν είναι μόνο η στήριξη που έδωσε στην αστυνομική βαρβαρότητα. Είναι και ο πυρήνας της αντιπαράθεσης που είναι σε εξέλιξη στα αμερικανικά πανεπιστήμια για το πρόβλημα του σπουδαστικού χρέους. Τα τελευταία χρόνια τα δίδακτρα στα περισσότερα αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, όχι μόνο στα ιδιωτικά, αλλά και σε αυτά που ανήκουν στην δικαιοδοσία των Πολιτειών, όπως είναι το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Η αύξηση δεν οφείλεται μόνο στις πολύ μεγάλες περικοπές των δημόσιων προϋπολογισμών, αλλά και στην ολοένα και περισσότερο επιχειρηματική λογική που κυριαρχεί για την αύξηση του κύκλου εργασιών τους. Αυτό μετασχηματίζεται σε μια τεράστια αύξηση του χρέους των φοιτητών, που καλύπτουν τα δίδακτρα με τραπεζικά δάνεια που τα αποπληρώνουν όταν αρχίζουν να εργάζονται. Με δεδομένη την οικονομική κρίση αλλά και τις δυσκολίες εύρεσης εργασίας για αρκετούς αποφοίτους, πολλοί πτυχιούχοι ξεκινούν την καριέρα τους με το βάρος μιας υπερχρέωσης την οποία δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν. Σήμερα το πρόβλημα του σπουδαστικού χρέους εξελίσσεται σε ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα στις ΗΠΑ και τροφοδοτεί μαζικές κινητοποιήσεις, ενώ υπάρχει και μαζικό κίνημα ενάντια στην αποπληρωμή του σπουδαστικού χρέους, αλλά και ευρύτερη αμφισβήτηση της λογικής που θέλει την ανώτατη εκπαίδευση ένα ακόμη εμπόρευμα.

Είναι σαφές ότι ακόμη και στη χώρα που διαμόρφωσε το πρότυπο της επιχειρηματικής ανώτατης εκπαίδευσης, η πολιτική αυτή περνάει βαθιά κρίση. Αυτό συμβολίζει η αυξανόμενη οργή ενάντια σε πανεπιστημιακούς όπως η Λίντα Κατέχη. Ότι στην Ελλάδα τέτοιοι πανεπιστημιακοί αντιμετωπίζονται ως οι σωτήρες του Πανεπιστημίου, είναι ένα ακόμη παράδειγμα του πόσο επικίνδυνοι είναι αυτοί που σχεδιάζουν τις Πανεπιστημιακές «μεταρρυθμίσεις».

Εδώ και χρόνια το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έχει γίνει συνώνυμο με το αχαλίνωτο νεοφιλελευθερισμό που οδήγησε και στην τρέχουσα οικονομική κρίση. Οι πολιτικές που συζητιούνται στο Παγκόσμιο Φόρουμ Πανεπιστημίων έχουν σημαντική ευθύνη για την απόπειρα άλωσης της ανώτατης εκπαίδευσης από τις δυνάμεις της αγοράς. Ευτυχώς πλάι στην «διεθνή του νεοφιλελευθερισμού» υπάρχει και η διεθνής των αγώνων και των αντιστάσεων.