Τα ντοκουμένα, που επικαλούνται το Channel 4 και ο Guardian, επιβεβαιώνουν για πρώτη φορά πως οι αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες είχαν την άδεια να παρακολουθούν βρετανούς πολίτες, ακόμη και αν εκείνοι δεν ήταν ύποπτοι για τρομοκρατικές ενέργειες.

To 1946 Μεγάλη Βρετανία και Αμερική αποφασίζουν να συνάψουν μια «ιδιαίτερη» συμφωνία: Θα ανταλλάζουν πληροφορίες για τρίτες χώρες, αλλά δεν θα παρακολουθούν η μία τους πολίτες της άλλης. 

Η συμφωνία θα διευρυνθεί αργότερα, με την ένταξη ακόμη τριών αγγλόφωνων χωρών (Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία), και θα μείνει γνωστή ως «συμφωνία των πέντε ματιών» (“five eyes” agreement).

Σύφωνα, όμως, με αυστηρά εμπιστευτικό έγγραφο της NSA με χρονολογία 2007, η βρετανική κυβέρνηση των Εργατικών επέτρεψε στην NSA, και μάλιστα από το 2004, να αναλύει δεδομένα από τα σταθερά τηλέφωνα Βρετανών, τα οποία συνδέονται με οποιονδήποτε τρόπο με οποιονδήποτε ύποπτο.

Το 2007 η παραχώρηση της κυβέρνησης Μπλερ διευρύνεται σε κινητά τηλέφωνα, φαξ και διευθύνσεις IP. Την ίδια χρονιά,αν και δε επιβεβαιώνεται, πιθανά η Βρετανία αποκτά το αντίστοιχο δικαίωμα για την παρακολούθηση αμερικανών πολιτών.

Μέσω μιας πρακτικής, γνωστής ως “contact chaining” («αλυσίδα επαφών»), επί της ουσίας οι μυστικές υπηρεσίες μπορούν να παρακολουθούν φιλικά και συγγενικά πρόσωπα «υπόπτων», καθώς και φίλους και συγγενείς αυτών. 

Δεν υπάρχει οποιαδήποτε ένδειξη πως η πρακτική αυτή έχει σταματήσει.

Και «μονομερής» παρακολούθηση

Η άδεια της βρετανικής κυβέρνησης, ωστόσο, φαίνεται πως δεν ήταν αρκετή για τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Δεύτερο έγγραφο, υπηρεσιακό σημείωμα με την υπογραφή αξιωματούχου της NSA με χρονολογία 2005, αποδεικνύει πως η αμερικανική κυβέρνηση επρόκειτο να προχωρήσει στην πρακολούθηση βρετανών πολιτών ακόμη και χωρίς την άδεια των εταίρων τους.

Το σημείωμα που εφτασε στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες αναφερόταν φυσικά μόνο σε ενέργειες της NSA «με την πλήρη γνώση και συνεργασία της (βρετανικής) GCHQ».

Η αμερικανική κυβέρνηση, όμως, προχωρούσε πλέον και μονομερώς σε παρακολουθήσεις Βρετανών.

Όταν το Channel 4 και ο Guardian προσέγγισαν τους Jack Straw και Margaret Beckett, αξιωματούχους των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών το 2005 και 2007 αντίστοιχα, εκείνοι αρνήθηκαν να κάνουν οποιοδήποτε σχόλιο.

Αξίζει να σημειωθεί ξανά πως οι παραπάνω αποκαλύψεις δεν θα είχαν γίνει χωρίς τις διαρροές του Έντουαντ Σνόουντεν.