Το 2015, με την έναρξη της προσφυγικής κρίσης, η κράτηση των νεοεισερχόμενων αιτούντων άσυλο, τέθηκε εκποδών, ενόψει του μεγάλου αριθμού και της συνακόλουθης αδυναμίας εκ μέρους των αστυνομικών αρχών να διαχειριστούν το φαινόμενο με την επιβολή κράτησης.
Το 2016, με την έναρξη εφαρμογής της “Συμφωνίας” ΕΕ – Τουρκίας, η κράτηση αποτέλεσε και πάλι δέλεαρ για τη μαζική επιβολή της σε όλους τους εισερχόμενους μετά τις 20-3-2016. Ο μεγάλος αριθμός, όσο και μετριοπαθείς φωνές, συντέλεσαν έτσι ώστε να εφαρμοσθεί, αντί αυτής, ο θεσμός του περιορισμού της ελευθερίας εντός των νησιών, με απαγόρευση μετακίνησης στην ενδοχώρα. Αυτό συνδυάστηκε και με την πρακτική των Τουρκικών αρχών να μην δέχονται προς επιστροφή όσους έχουν ήδη μετακινηθεί από τα Ελληνικά νησιά προς την ενδοχώρα. Εσι καθιερώθηκε μια νέα μορφή ελέγχου, αυτή του περιορισμού της κυκλοφορίας, η οποία προξένησε τον εγκλωβισμό μεγάλης μάζας αιτούντων άσυλο στα Ελληνικά νησιά, με όλα τα προβλήματα ως προς τη λειτουργία δομών με αριθμούς διαρκώς υπερβολικά πάνω από τη δυναμικότητά τους.
Η πρόσφατη απειλή εισόδου μεγάλης μάζας μεταναστών και προσφύγων, κυρίως από το σύνορο του Έβρου (υποκινούμενη από την Τουρκική κυβέρνηση), έφερε ξανά στην επικαιρότητα την κράτηση, με την οποία έως τότε φλέρταρε, περισσότερο στα λόγια, η Ελληνική Κυβέρνηση, με την επίκληση των κλειστών δομών.
Οι μεγάλοι αριθμοί και η παρουσία μεγάλου αριθμού οικογενειών ανάμεσα στους νεοεισερχόμενους έχουν οδηγήσει σε μια νέα μορφή κράτησης, που έχει επιβληθεί σε όσους έχουν εισέλθει μετά τις 1-3-2016. Αυτή πλέον παίρνει κάθε δυνατή μορφή, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, ενόψει ανυπαρξίας χώρων προς υλοποίησή της. Ήδη όμως οι δύο αυτοί πρώτοι χώροι φτιάχτηκαν (στη Μαλακάσα και στο Κλειδί Σερρών). Ακατάλληλοι, αλλά έτσι ακατάλληλοι ήταν και οι χώροι που φτιάχτηκαν οι ανοιχτές δομές φιλοξενίας το 2016, ελλείψει άλλων ή ενόψει σύμπραξης των αρχών στη διάθεση των πλέον απόμερων τόπων.
Μικρή σημασία έχει ότι αυτοί οι χώροι δεν αποτελούν τα τυπικά Κέντρα κράτησης της αστυνομίας (γνωστά ως ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α με πιο γνωστό αυτό της Αμυγδαλέζας), όπου οι συνθήκες είναι χειρότερες των Ελληνικών φυλακών, καθώς το μοντέλο είναι παρόμοιο. Σιγά – σιγά θα χτίζεται η περίφραξη, οι σκηνές θα αντικατασταθούν με τα κλασικά κοντέινερ και η ιδιωτική εταιρεία security θα γίνει εκ των πραγμάτων αστυνομική αρχή που θα απαγορεύει την έξοδο, εν τη απουσία βασικών βιοτικών δραστηριοτήτων (εκπαιδευτικών, ψυχαγωγικών κλπ.), καθιστώντας το βίο αβίωτο, κατά παλαιότερη γνωστή εκφορά του λόγου.
Έτσι, αντί της λειτουργίας των ελεγχόμενων Κέντρων Υποδοχής των νησιών, τα οποία προβλέπονται δια νόμου, ήδη από το 2011, ο αρμόδιος Υπουργός φλερτάρει πλέον με την αρχική ιδέα της δημιουργίας γιγάντιων χώρων οιονεί κράτησης. Τα κλειστά κέντρα είναι πλέον η νέα μορφή ελέγχου και διαχείρισης των μεταναστών, ένα μείγμα κράτησης και περιορισμού της ελευθερίας, που θα υλοποιηθεί πιθανότατα με ιδιωτικές εταιρείες security σε απομακρυσμένους τόπους (ας μην ξεχνάμε και το πραγματικό σχέδιο χρησιμοποίησης ακατοίκητων νησιών).
Μετά την πάροδο της απειλής του κορονοϊού θα πρέπει να ξαναβρούμε ως κοινωνία τις αντιστάσεις και να αντιδράσουμε σε σχέδια, που το μόνο που θα καταφέρουν είναι να περιφέρουν ανά την Ελλάδα, και στα πλέον απόμερα σημεία της, ψυχές, θέτοντάς τες πραγματικά στο περιθώριο της κοινωνίας. Η λειτουργία του προγράμματος ESTIA (μέσω παροχής ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων εντός των πόλεων) από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τα χρόνια από το 2015 και εδώ, ήταν το μοναδικό πετυχημένο παράδειγμα διαχείρισης των νέων εισόδων. Αν αυτό συνδυασθεί με προγράμματα υποβοήθησης της ένταξης όσων παραμείνουν στην Ελλάδα, τότε θα μπορούμε να διατηρήσουμε την ελπίδα μιας επικερδούς για την κοινωνία ομαλής αντιμετώπισης του φαινομένου και συμβολής του στην κοινωνική ευημερία.
Εκτός και αν πιστεύουμε ότι επωφελές είναι να σπείρουμε κοντέινερ και συρματοπλέγματα τη χώρα, μαζί με εταιρείες security και catering, καθώς τότε το μόνο που θα θερίσουμε είναι απελπισία, οργή και αγανάκτηση απ’ όλους τους αποκλεισμένους από την κοινωνία.
H στήλη (φιλ≠) ελευθέρως παίρνει θέση σε ζητήματα επικαιρότητας από ριζοσπαστική σκοπιά. Η σύνταξη της στήλης γίνεται συλλογικά από τη συντακτική της ομάδα και είναι ανοιχτή σε κάθε ενδιαφερόμενο. Για επικοινωνία με τη συντακτική ομάδα της στήλης μπορείτε να μας αποστέλλετε e-mail στο [email protected]