Τίποτε στη συμπεριφορά του Ναμπίλ Χαλάκ, δε δείχνει άνθρωπο μαθημένο να του φέρονται σα να είναι ήρωας. Απλός, καθημερινός, αδελφικός και αναλυτικός, ο Ναμπίλ, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Διεθνούς Φόρουμ για Δικαιοσύνη στην Παλαιστίνη, το μέλος του Συντονιστικού  της πολιτιστικής επιτροπής του διεθνούς οργανισμού ALQUDS,  ένας από τους ανθρώπους που υπέφεραν στα χέρια των Ισραηλινών, αφού συνελήφθη στο Μαβί Μαρμαρά, στον Στόλο της Ελευθερίας για τη Γάζα, το 2010, είναι όσο ταπεινός φαντάζεσαι πως είναι οι ήρωες. Τον χαιρετούν στο δρόμο συνεχώς – είναι πολλοί. «Ε, με ξέρει κόσμος, που δεν τον ξέρω», δικαιολογείται σεμνά, όταν ρωτώ πως και αυτό συμβαίνει διαρκώς. Δεν αναφέρεται ποτέ στη δική του ιστορία, είναι σαν τίποτε να μην υπάρχει, τίποτε ατομικό, προσωπικό. Μόνον ο αγώνας. Κι η περηφάνεια για τη στάση του λαού του Λιβάνου.

«Είναι προφανές ότι αυτή την εποχή, είναι η δοξαστική μας στιγμή. Μια δοξαστική, ενωτική στιγμή, που μας ενώνει κάτω από μια σημαία, την εθνική μας σημαία, που σπάμε τα εμπόδια της θρησκείας του Σεχταρισμού, του φόβου. Μετά τόσα χρόνια διαφθοράς, ληστείας του πλούτου της χώρας, άθλιας συμπεριφοράς των κυβερνήσεων από το ’90 ως σήμερα, ο λαός μας έφτασε στο αμήν, απέναντι σε μια εξουσία στην υπηρεσία των ολίγων εις βάρος των πολλών.

Όλοι έχουν το δικό τους λόγο που βγήκαν στο δρόμο. Οι πρώτες δύο ημέρες εκφράζουν κι ερμηνεύουν αυτό που νοιώθαμε όλοι μας, πόσο υποφέραμε, πόσες δυσκολίες αντιμετωπίζουμε από τις ανεύθυνες εξουσίες, από όλες τις κυβερνήσεις που είχαν την εξουσία στη χώρα. Οι πιο πολλοί που κατεβαίνουν κάτω, στο δρόμο, είναι νέοι, αλλά θα δεις ότι είναι και πολλοί μεγαλύτεροι. Όλες οι ηλικίες και όλα τα μονοπάτια της ζωής βρέθηκαν εκεί μαζί. Οι πιο ηλικιωμένοι δεν είχαν εκφραστεί ποτέ, ή έτσι ένοιωθαν. Και κατέβηκαν στο δρόμο γιατί υποφέρουν, γιατί ένοιωσαν την αδικία στο πετσί τους. Τους εκμεταλλεύτηκαν και τους χειραγώγησαν. Προσχώρησαν, λοιπόν, σε μια τίμια και ειλικρινή λαϊκή έκφραση.

Οι δύο πρώτες μέρες ήταν οι μέρες που γράψαμε ιστορία. Όμως, σήμερα το ερώτημα είναι άλλο. Ποιός θα διαμορφώσει το νέο τοπίο; τι περιλαμβάνουν οι ατζέντες οι ντόπιες, τι θέλει το διεφθαρμένο κεφάλαιο;».

Αναφέρεται στην εσωτερική κατάσταση. Ο Λίβανος μπορεί σήμερα να είναι περικυκλωμένος, αλλά η εσωτερική κατάσταση κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα.

«Aπό το ’90, το ΔΝΤ, και άλλοι, έριχναν δισεκατομμύρια στο Λίβανο. Δεν τους ένοιαζε αν θα τα κλέψουν [οι ελίτ]. Δεν τους ένοιαζε η διαφθορά ή πως θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα. Αρκεί οι εξουσίες να ήταν πιστές στην ατζέντα τους. Κύριος στόχος αυτής της ατζέντας ήταν να πληγεί η Αντίσταση. Αν δεν στρέφεσαι κατά του Ισραήλ, μπορείς να ληστέψεις όσα εκατομμύρια θες, είσαι καλυμμένος. Μπορείς να κλέβεις ελεύθερα, αρκεί να μη στηρίζεις την Αντίσταση κατά της ισραηλινής επιθετικότητας. Αρκεί να μην ξαναενωθεί αυτός ο λαός, αυτή η χώρα. Και το ΔΝΤ και οι άλλοι ξέρουν πάρα πολύ καλά που πήγαν τα λεφτά τους. Ξέρουν κάθε λεπτομέρεια, ξέρουν σε ποιές τράπεζες της Ελβετίες κατέληξαν τα εκατομμύρια».

«Η εξέγερση αυτούς, τους κλέφτες, ήθελε να χτυπήσει. Ο λαός ζητάει τα χρήματά του πίσω. Τώρα [οι ελίτ] επιδιώκουν το πράγμα να εξωκείλει. Ποιός θα κάνει τις μεταρρυθμίσεις; οι κλέφτες; τι θα μεταρρυθμίσουν;».

  Οι πρόσφυγες σήμερα

Με δεδομένη την κατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα, τον ρωτώ για όσα συμβαίνουν στο Λίβανο, που, μετά την φιλοξενία εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων προσφύγων, δέχθηκε πάνω από ένα εκατομμύριο σύριους πρόσφυγες, αρχικά – σήμερα, έχουν παραμείνει πάνω από επτακόσιες χιλιάδες στη χώρα.

«Οι σύριοι πρόσφυγες… τους αντιμετωπίζουν σαν εμπόρευμα. Σαν ένα προϊόν από το οποίο πρέπει να βγάλεις κέρδος. Οργανώσεις, “φιλάνθρωποι”, ΜΚΟ, τους χρησιμοποίησαν για να κερδίσουν εκατομμύρια στις πλάτες τους. Ψίχουλα φτάνουν όντως στους πρόσφυγες. Είναι ένα μεγάλο σκάνδαλο από μόνο του. Κι από πάνω, δε θέλουν να τους αφήσουν να επιστρέψουν στη Συρία. Δεν υπάρχουν πολιτικοί λόγοι γι’ αυτό, αυτά είναι δικαιολογίες. Οι σύριοι θέλουν να γυρίσουν, δεν είναι κατά του καθεστώτος. Κι εδώ είναι ελεύθεροι. Θέλουν τον Ασαντ. Αλλά, όσο είναι εδώ, κάποιοι πλουτίζουν στις πλάτες τους».

Τα πράγματα είναι ακόμη δυσκολότερα για τους Παλαιστίνιους που έφυγαν από τη Συρία για το Λίβανο. «Στη Συρία, λέγαμε ότι οι Παλαιστίνιοι είναι καλύτερα από τους Σύριους. Είχαν προνόμια, ήταν ελεύθεροι.  Εδώ, τους έχουμε στα στρατόπεδα. Και από πάνω, η προηγούμενη κυβέρνηση θέλησε να τους αφαιρέσει το status του πρόσφυγα, να τους μετατρέψει σε φτηνά εργατικά χέρια, χωρίς δικαιώματα».

Η Παλαιστίνια ακτιβίστρια Χανήν Χαλέντ προστίθεται λίγο αργότερα στην παρέα. Υπεύθυνη συντονισμού δράσεων της οργάνωσης Τζάφρα (Jafra), που δραστηριοποιείται με τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες των Παλαιστινίων και στην Ελλάδα. «Οι Παλαιστίνιοι στο Λίβανο δεν μπορούν να εργαστούν. Ο νέος νόμος τους αντιμετωπίζει ως ξένους, που χρειάζονται άδεια εργασίας, και τους αφαιρεί την ιδιότητα του πρόσφυγα. Βρίσκονται στη μέση. Δεν είναι τίποτε, ούτε ξένοι ούτε πρόσφυγες». Στους Παλαιστίνιους πρόσφυγες προστέθηκαν και οι σύριοι, που ακόμη έχουν το καθεστώς του πρόσφυγα. Βλέπουν άραγε θετικά την επιστροφή τους, κατά τη γνώμη της; «Άλλοι θέλουν να γυρίσουν, άλλοι, ειδικά αν έχασαν τα σπίτια τους, έχουν κουραστεί να ξεκινούν από το μηδέν και προτιμούν να μείνουν εδώ. Άλλοι θεωρούν ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη, δε νοιώθουν ότι έφτασε η ώρα της επιστροφής.». Πότε και πως μπορείς ξανά να νοιώσεις ασφαλής;

Η Τζάφρα, η οργάνωση, πήρε το όνομά της από ένα παραδοσιακό τραγούδι του γάμου, που έγινε ύμνος στα χείλη της πρωτοπορίας μετά τη δολοφονία της Τζάφρα Αλ-Ναμπουλσι, φοιτήτριας στο αμερικάνικο Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, σε επίθεση των Ισραηλινών το 1976.

Η Τζάφρα έγινε ποίημα, από τον αγαπημένο της, παλαιστίνιο ποιητή Ιζεντίν Μανασρα, κι ύστερα έγινε διήγημα, παραμύθι, ταινία, εγινε τραγούδι, μπαλέτο, έγινε καφενείο στο Αμμάν και όνομα εταιρίας καλλυντικών και, εδώ και κάποια χρόνια, οργάνωση για την παλαιστινιακή νεολαία, με δράση και στην Ελλάδα…. Έτσι μαθαίνω για τη Τζάφρα, ρωτώντας «από που πήρατε το όνομά σας;».

Στην Ελλάδα η οργάνωση δραστηριοποιείται πολυεπίπεδα. Στη μόρφωση των παιδιών, στην βοήθεια προς τις γυναίκες να στήσουν μικρές επιχειρήσεις, με πολιτιστικές δράσεις. «Το κεντρικό θέμα για μας είναι να βοηθήσουμε να διασωθεί η Παλαιστινιακή ταυτότητα. Να μη ξεχνούν την Παλαιστίνη. Στην Ευρώπη, που δραστηριοποιούμαστε στη Σουηδία και την Ελλάδα, έχουμε άλλους στόχους ανά χώρα. Στη Σουηδία οι ανάγκες είναι μόνο στο χώρο της παιδείας, της κουλτούρας, της γλώσσας, της μουσικής, της ιστορίας… Εκεί οι υλικές ανάγκες καλύπτονται από το κράτος. Στην Ελλάδα, που οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να βοηθήσουμε με τα υλικά, φροντίζουμε και για τρόφιμα, είδη υγιεινής…». Η πιο πρόσφατη καμπάνια τους αφορά στην βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες στην Ελλάδα και θα την βρείτε εδώ.