Του Κωνσταντίνου Πουλή

Θα έπρεπε να υπάρχει ασφαλές πέρασμα για να μπορεί κανείς να ζητήσει καταφύγιο από τον πόλεμο; Ναι. Γιατί δεν γίνεται αυτό; Διότι θα έρθουν περισσότεροι και όταν έρθουν η Ευρώπη δεν θα μπορεί να τους αντέξει. Καλά. Ας ρωτήσουμε τότε κάτι άλλο: πώς θα τους σταματήσουμε, όταν αποδεικνύεται ότι είναι πρόθυμοι ακόμη και να μπαίνουν στα φουσκωτά και να θαλασσοπνίγονται και όταν κατασκηνώνουν στις λάσπες και ξεκινούν με τα πόδια να περάσουν τα σύνορα; Όταν αψηφούν τις πολιτικές αποφάσεις; Πώς θα αναχαιτιστούν; Οι δίοδοι θα είναι τόσο επικίνδυνες που θα αποθαρρύνονται. Και αν η εναλλακτική είναι τόσο φρικτή που επιμένουν να μην αποθαρρύνονται;

Ας μη διστάζουμε να το πούμε: Θα τους πυροβολούμε. Αν δεν κάνω λάθος, ο πρώτος που το είπε ωμά εδώ σε μας ήταν ο Θάνος Πλεύρης, πρώην άμισθος σύμβουλος του σημερινού αντιπροέδρου της Νέας Δημοκρατίας: φύλαξη συνόρων σημαίνει νεκρούς στα σύνορα. Πιο πρόσφατα το επανέλαβε ο «οι μετανάστες στη Μανωλάδα κατουράνε και δεν πλένουν τα χέρια τους και μετά πιάνουν τις φράουλες», ο Άρης Πορτοσάλτε (Αυτό μην το γκουγκλάρετε, εμφανίζεται η ρύθμιση της Google για το «δικαίωμα στη λήθη». Έχει διαγραφεί).  Ξεκίνησε να λέει ότι χρειάζεται επέμβαση του στρατού και, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, διευκρίνισε ότι δεν εννοεί μόνο ανθρωπιστική συνδρομή αλλά και την εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας. Σαφές; Αν όχι, να θυμίσω ότι τα αγαπημένα μας ΜΑΤ ξεχωρίζουν από τον στρατό ως προς το ότι η αποστολή τους είναι να κάνουν τη βρωμοδουλειά χωρίς φονικά μέσα.

Δεν είναι βεβαίως μόνο τα δικά μας φυντάνια που τα λένε αυτά. H Φράουκε Πέτρι, επικεφαλής του ξενοφοβικού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» είχε κάνει μια παρόμοια δήλωση, ότι θα πρέπει οι συνοριοφύλακες να πυροβολούν τους πρόσφυγες, και επιβραβεύτηκε κάνοντας μια εντυπωσιακότατη εμφάνιση στις εκλογές της Κυριακής. Δεν είναι τίποτε φοβερό: τον Οκτώβριο σκοτώθηκε ένας Αφγανός πρόσφυγας από σφαίρα που εξοστρακίστηκε (κι αυτή) στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Οι δικοί μας συνοριοφύλακες έχουν εδώ και χρόνια μια καλή παράδοση βίας και ατιμωρησίας.

Αυτό που ισχυρίζομαι είναι ότι η Δύση έχει τα στρατιωτικά μέσα και την ηθική εξαχρείωση που της επιτρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα πιο δραστικά. Γιατί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας; Στο κάτω κάτω, πόση ηθική διαφορά έχει να τους οδηγείς σε πνιγμό για να αποθαρρυνθούν; 2.600 κουφάρια στα γαλάζια νερά του Αιγαίου είναι αυτά. Το να οδηγείς κάποιον με πολιτικές αποφάσεις στον θάνατο τι ηθική διαφορά έχει από το να τον σκοτώνεις με τα ίδια σου τα χέρια; Η απόσταση διευκολύνει μεν τα πράγματα, αλλά ηθικά ποια είναι η διαφορά; Η σημερινή αντίληψη του φιλήσυχου ευρωπαίου είναι ότι οι Σύριοι θα βομβαρδίζονται, θα σκοτώνονται, αλλά δεν θα λερώνουν το χαλάκι μας εδώ με τα αίματά τους. Αν είναι δυνατόν ας λερώνουν κάπου αλλού. Στην Τουρκία ας πούμε ή στην Ελλάδα. Οι φράχτες και τα σύνορα κάνουν πολύ καλή δουλειά απ’ αυτήν την άποψη.

Η διαφορά είναι ότι είτε τραβήξεις τη σκανδάλη μόνος σου είτε δώσεις διαταγή να πνιγεί κάποιος στη θάλασσα, η ηθική ευθύνη υπάρχει, κι ας χωνεύεται ευκολότερα η δεύτερη περίπτωση. Και όταν το στομάχι μας αντέχει το πρώτο, πολύ σύντομα θα αντέχει και το δεύτερο, και θα το ψηφίζει κιόλας. Επίσης φαίνεται ότι η ένταση του προβλήματος είναι τέτοια που τα αποτρεπτικά μέτρα δεν αρκούν. Συζητιέται η λύση της Αυστραλίας. Να μια ακόμη ωραία ιδέα: ιδιωτικά Γκουαντάναμο, προκειμένου να καταστεί αρκούντως απωθητική η ιδέα της μετακίνησης.  Γιατί όχι;

Ότι η χθεσινή κίνηση διάσχισης των συνόρων βασίστηκε σε εσφαλμένη πληροφόρηση που παρείχαν επιτήδειοι είναι δευτερεύον. Έχουμε εγκλωβισμένους ανθρώπους που θέλουν να περάσουν. Αν η κυβέρνησή μας πιστεύει ότι θα πειστούν να αποχωρήσουν ησύχως επειδή θα κουραστούν να ζουν στις λάσπες, φοβάμαι ότι θα διαψευστεί. Το ίδιο και ο Γιώργος Κυρίτσης που αποφάνθηκε ότι η απελπισία είναι κακός σύμβουλος! Η ιδέα ότι θα φτιάξουμε συνθήκες που θα τις συγκρίνουν με τον ISIS και θα αποθαρρύνονται είναι μάλλον προβληματική, όχι μόνο από ηθική άποψη. Υπάρχει ένα ανοικτό ζήτημα: μας χτυπούν την πόρτα ως ικέτες και κωφεύουμε, ελπίζοντας να τους αποθαρρύνουμε κρατώντας τα προσχήματα, που γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Μάλιστα κάνουμε αυτούς τους σχεδιασμούς έχοντας συμμετοχή και ευθύνη για τα δεινά που τους οδήγησαν στην πόρτα μας. Αυτό είναι ηθικά αδιανόητο και πρακτικά αδύνατο.

Υ.Γ. Η άρνηση της Ευρώπης να δεχθεί τους πρόσφυγες θα χρειαστεί να εμπλέξει όλα τα πιθανά επιχειρηματολογικά όπλα: οι πρόσφυγες θα θεωρηθούν βιαστές, τρομοκράτες, υγειονομική βόμβα, ή τέλος θα χρησιμοποιηθεί το αποφασιστικότερο όλων των επιχειρημάτων, ότι δεν χωράμε. Το αρχικό μου σχέδιο ήταν να αφιερώνω ένα άρθρο ανά εβδομάδα, απαντώντας αναλυτικότερα σε κάθε έναν από τους ξενοφοβικούς ισχυρισμούς που επικαλείται η Ευρώπη σήμερα. Το σκεφτόμουν διότι πιστεύω ακράδαντα ότι η ανθρωπιστική ευαισθησία των συστημικών μέσων δεν θα κρατήσει για πάντα. Βλέπω ειδήσεις και αντιλαμβάνομαι ότι κάποια στιγμή θα ανοιγοκλείσουμε τα μάτια μας και θα αναποδογυρίσουν τα ρεπορτάζ τους. Μετά από την αναταραχή όμως με τόσο νωπό το ξαφνικό πέρασμα μερικών εκατοντάδων και μαζί και τα θύματα μερικών ακόμη πνιγμών, μου φάνηκε απρέπεια εγώ να κάθομαι να απαντώ αν είναι κι αν δεν είναι βιαστές και τρομοκράτες αυτοί οι άνθρωποι.