Η Ουκρανία βρίσκεται λίγες μέρες πριν τις προεδρικές εκλογές (διεξάγονται στις 31 Μαρτίου). Τη θέση διεκδικούν ο νυν πρόεδρος, Πέτρο Ποροσένκο, η πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Τιμοσένκο και ο ηθοποιός Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που μπήκε τελευταίος στην κούρσα και σύμφωνα με τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις θεωρείται το μεγάλο φαβορί για τη θέση του προέδρου.
του Ορέστη Βέλμαχου
Με δεδομένο ότι και οι τρεις έχουν ταχθεί με δηλώσεις τους υπέρ της προοπτικής ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ, ρωτήσαμε τον Κ. Βόλκερ για το πώς αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς η Ρωσία δεν θα έβλεπε με καλό μάτι μια τέτοια εξέλιξη. Απέφυγε να πάρει σαφή θέση και δήλωσε ότι αν η Ουκρανία πληροί τις κατάλληλες προϋποθέσεις μπορεί να αποτελέσει μέλος του ΝΑΤΟ.
«Από τη Συνάντηση Κορυφής του Βουκουρεστίου του 2008, το ΝΑΤΟ θεωρεί την Ουκρανία δυνητικό μέλος της. Είναι μια ευρωπαϊκή δημοκρατία και όπως κάθε άλλη χώρα έχει το δικαίωμα να εξασφαλίζει την άμυνα της. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι επίκειται η είσοδος της, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως έχουν περάσει περισσότερα από δέκα χρόνια από τότε.
Αυτό οφείλεται στο ότι υπάρχουν ορισμένα στάνταρντ που πρέπει να τηρεί κάποια χώρα: Σεβασμός στη δημοκρατία, έλεγχος του στρατού από την πολιτική ηγεσία, μεταρρυθμίσεις, καταπολέμηση της διαφθοράς, συμβολή στη συλλογική – κοινή ασφάλεια και γενικά μεταρρύθμιση στον τομέα της άμυνας. Πολλά εξαρτώνται από την Ουκρανία για το πόσο γρήγορα μπορούν να τα προχωρήσουν όλα αυτά. Βέβαια υπάρχει και η πλευρά του ΝΑΤΟ που πρέπει να συναινέσει και ανάλογα να απευθύνει επίσημη πρόσκληση. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορώ να προβλέψω πότε θα συμβεί, αλλά είναι σημαντικό να συνεχίσει η Ουκρανία να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και η ένταξη της μπορεί να πραγματοποιηθεί όταν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις».
Ρωτήσαμε επίσης για τη στάση που θα τηρούσαν οι ΗΠΑ αν η Ρωσία αντιδρούσε έντονα στο ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι οι σχέσεις Ουάσινγκτον – Μόσχας είναι τεταμένες ιδιαίτερα μετά την ουσιαστική κατάργηση της συνθήκης για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων Μεσαίου και Μικρού Βεληνεκούς (INF). Απάντησε πως απεύχεται ένα τέτοιο ενδεχόμενο και υποστήριξε ότι η Ρωσία δεν έχει στην πραγματικότητα κάποιον λόγο για να μπει εμπόδιο.
«Ελπίζω να μην υπάρξει αντίδραση. Έχει αποδεχτεί την ένταξη της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας που ήταν ενσωματωμένες στη Σοβιετική Ένωση. Πιστεύω πως στην πραγματικότητα η Ρωσία επωφελήθηκε από αυτό. Αποτελούν πλέον ανεξάρτητα κράτη, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Αποτελούν εξαιρετικούς γείτονες για τη Ρωσία και στις χώρες αυτές δεν υπάρχει βία, υπάρχει ειρήνη και οικονομική ανάπτυξη. Έτσι λοιπόν ελπίζω ότι η Ρωσία βλέποντας την κατάσταση στις γειτονικές τις χώρες δεν νιώθει την ανάγκη να περιορίσει τις επιλογές τους και να μην τους εμποδίσει να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους. Αντιθέτως θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οι επιτυχημένοι της γείτονες βοηθούν και στην περαιτέρω ανάπτυξη της Ρωσίας».
«Κυνική» η στάση της Ρωσίας για τους Ουκρανούς ναύτες
Ωστόσο, ο Βόλκερ ήταν αρκετά επιθετικός σε ερώτηση που του τέθηκε γαι το ζήτημα της κράτησης Ουκρανών ναυτών που συνελήφθησαν τον Νοέμβριο από τη Ρωσία στον πορθμό του Κερτς, τονίζοντας ότι η Ρωσία τηρεί κυνική στάση και ζητώντας την άμεση απελευθέρωση τους.
«Η επίθεση στις λέμβους και η αιχμαλώτιση των ναυτών είναι εκτός κάθε διεθνούς νόμου. Εμείς καλέσαμε τη Ρωσία να τους απελευθερώσει από την πρώτη στιγμή, όπως το αρνήθηκαν και όταν τους ζητήθηκε από τους Ευρωπαίους συμμάχους μας. Όπως φαίνεται δεν πρόκειται να τους απελευθερώσουν κατά τη διάρκεια της προεδρικής προεκλογικής περιόδου στην Ουκρανία. Πρόκειται για μια κυνική απόφαση. Πρέπει να απελευθερωθούν άμεσα και μέχρι να γίνει αυτό θα πρέπει ο Ερυθρός Σταυρός και το ουκρανικό προξενείο να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε αυτούς».
Οι κυρώσεις δεν αίρονται λόγω της Κριμαίας
Σύμφωνα με τον ειδικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν πρόκειται να αρθούν όσο η Ρωσία συνεχίζει να επιδεικνύει επιθετική συμπεριφορά στην ευρύτερη περιοχή και δεν αλλάζει θέση για την Κριμαία (προσαρτίστηκε με δημοψήφισμα στη Ρωσία το 2014 και ενώ επί ένα χρόνο υπήρχαν πολεμικές συγκρούσεις).
«Την Παρασκευή οι ΗΠΑ, η ΕΕ και ο Καναδάς επέβαλαν νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας και αυτό το πράξαμε για να δείξουμε το πόσο βαθιά απογοητευμένοι είμαστε από τη συνεχιζόμενη κατοχή της στα εδάφη της Κριμαίας, αλλά και από τις ρωσικές αξιώσεις στον πορθμό του Κερτς και την αζοφική θάλασσα. Έτσι λοιπόν πρόκειται για μια συντονισμένη ενέργεια από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την ΕΕ.
Αυτό που περιμένω τα επόμενα χρόνια είναι να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση που βιώνουμε τώρα και τα επόμενα χρόνια. Υπάρχει κάποια περιοδική επιδείνωση των κυρώσεων. Δεν θέλουμε να δώσουμε σε κανέναν την αίσθηση πως καθησυχαζόμαστε από την υπάρχουσα κατάσταση. Είμαστε πεπεισμένοι πως αυτό πρέπει να αλλάξει. Φυσικά και θα εξετάσουμε το ενδεχόμενο να άρουμε τις κυρώσεις αν η Ρωσία δεχτεί να αποκατασταθεί η ουκρανική κυριαρχία στα ουκρανικά εδάφη.
Η Συμφωνία του Μινσκ θα μπορούσε να εφαρμοστεί και ως αποτέλεσμα να αρθούν οι κυρώσεις αν η Ρωσία διαπραγματευόταν σε καλό πνεύμα. Μέχρι τότε όμως έχω την εντύπωση πως θα υπάρχει αυξανόμενη πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις ΗΠΑ και άλλους προκειμένου να πειστεί η Ρωσία να πάρει στα σοβαρά τις διαπραγματεύσεις.