Κρυφή συμφωνία ΕΕ – Σουδάν για τους πρόσφυγες

Όπως αποκαλύπτει το Spiegel επικαλούμενο επίσημα έγγραφα, οι πρεσβευτές των 28 χωρών της Ευρωπαϊκης Ένωσης αποφάσισαν από κοινού να τηρήσουν απόλυτη εχεμύθεια στη διαδικασία.

«Σε καμία περίπτωση» ο κόσμος δεν πρέπει να μάθει τι ειπώθηκε στις συζητήσεις που έλαβαν χώρα στις 23 Μαρτίου, προειδοποίησε η Κομισιόν κατά τη συνεδριάση της Επιτροπής Μόνιμων Αντιπροσώπων. Η Εκπροσώπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι, πρόσθεσε μάλιστα ότι η φήμη της Ευρώπης βρίσκεται σε κίνδυνο.

 

Κορυφαίοι διπλωμάτες συζήτησαν εκείνη την ημέρα σχέδιο, όπου τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφωνούν να συνεργαστούν με χώρες της Αφρικής, ακόμα και με δικτατορικά καθεστώτα, προκειμένου να σταματήσουν τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη, υπό την ηγεσία της Γερμανίας.
 

Χαρακτηριστικά η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε: «Πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης αυτών των ανθρώπων. Το νέο σχέδιο δράσης της ΕΕ για το Κέρας της Αφρικής θα παρέχει για τρία χρόνια, 40 εκατ. ευρώ σε οκτώ αφρικανικές χώρες, περιλαμβανομένου του Σουδάν, από το Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης».

 

Από τα πρακτικά των συνεδριάσεων της 23ης Μάρτη και πρόσθετα διαβαθμισμένα έγγραφα που έχει στα χέρια του το Spiegel, αλλά και ο γερμανικός τηλεοπτικός σταθμός ARD, προκύπτει ότι βασικός στόχος του σχεδίου είναι η προστασία των συνόρων. Για αυτό τον σκοπό, πρέπει να παραχωρηθεί εξοπλισμός στις εν λόγω χώρες.
 

 

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Προέδρου του Σουδάν, Ομάρ αλ-Μπασίρ, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για τον ρόλο του στη γενοκτονία και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη σύγκρουση του Νταρφούρ. Η Διεθνής Αμνηστία υποστηρίζει επίσης ότι οι σουδανικές μυστικές υπηρεσίες έχουν βασανίσει μέλη της αντιπολίτευσης. Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγορούν τη χώρα για την παροχή οικονομικής βοήθειας σε τρομοκράτες.

 

Παρόλα αυτά, τα έγγραφα που σχετίζονται με το έργο, δείχνουν ότι η Ευρώπη επιθυμεί να στείλει φωτογραφικές μηχανές, σαρωτές και servers για την εγγραφή των προσφύγων στο Σουδάν, ενώ παράλληλα, υπάρχουν σκέψεις για συγκρότηση συνοριακής αστυνομίας και κατασκευή δύο στρατόπεδων με χώρους κράτησης προσφύγων. Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης επιβεβαίωσε ότι το σχέδιο δράσης είναι δεσμευτικό, παρόλο που δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις όσον αφορά την εφαρμογή του.

 

Ο γερμανικός οργανισμός ανάπτυξης, GIZ αναμένεται να αναλάβει ρόλο συντονιστή στο έργο. Η οργάνωση, η οποία ελέγχεται από την κυβέρνηση, έχει εμπειρία συνεργασίας με αυταρχικά καθεστώτα. Στη Σαουδική Αραβία, για παράδειγμα, η γερμανική ομοσπονδιακή αστυνομία παρέχει εκπαίδευση σε γερμανικές εγκαταστάσεις υψηλής τεχνολογίας που διαθέτει στη χώρα. Τα χρήματα για την εκπαίδευση προέρχονται άμεσα από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό.
 

 

Σημαντική διαδρομή που ακολουθούν οι πρόσφυγες περνά μέσα από το Σουδάν, ένα από τα τρία μεγαλύτερα κράτη της Αφρικής. Οι πρόσφυγες από την Ερυθραία, τη Σομαλία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία επιχειρούν να φτάσουν μέσω του Χαρτούμ στη Λιβύη, από όπου ξεκινούν το δύσκολο ταξίδι για την Ευρώπη. 

 

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη είχε αναλάβει την ευθύνη για όσους αναζητούν προστασία σε τρίτες χώρες, όπως το Μαρόκο, την Ουκρανία και, πιο πρόσφατα, την Τουρκία. Τώρα, με το σχέδιο που ετοιμάζει σε συνεργασία με τον πρόεδρο του Σουδάν, η δουλειά του ελέγχου του προσφυγικού παραχωρείται σε έναν πολιτικό, ο οποίος φέρεται να εμπλέκεται σε εγκλήματα πολέμου. «Ένα καθεστώς που αποσταθεροποίησε την περιοχή και οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, υποτίθεται ότι θα λύσει το προσφυγικό πρόβλημα για λογαριασμό της ΕΕ», τονίζει η Μαρίνα Πέτρου, υπεύθυνη για την περιοχή του Κέρατος της Αφρικής στη γερμανική οργάνωση αρωγής «Ψωμί για τον Κόσμο».

 

Ωστόσο, το σχέδιο είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο. Ο εξοπλισμός που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από καταπιεστικά καθεστώτα κατά του άμαχου πληθυσμού. Στόχος του σουδανικού καθεστώτος άλλωστε είναι ο απόλυτος έλεχγος των πολιτών.
 

 

Αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες για το αν ο ηγέτης του Σουδάν, Αλ – Μπασίρ είναι έτοιμος να λάβει σοβαρά μέτρα κατά των διακινητών. Το Human Rights Watch συμπεραίνει στις εκθέσεις του ότι το ίδιο το καθεστώς του Σουδάν συνεργάζεται με εγκληματικά δίκτυα. Η έκθεση υποστηρίζει ότι η αστυνομία και ο στρατός έχουν πουλήσει πρόσφυγες στους λεγόμενους διακινητές. Εντωμεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προειδοποιήσει τους πρέσβεις της ΕΕ για το ότι το Σουδάν ενδιαφέρεται πρωτίστως για την εικόνα του στο εξωτερικό.

 

Η Γερμανία και τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, ωστόσο, φέρονται να έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν σε συμφωνία. Οι σουδανικές αρχές έχουν ανακοινώσει πλήθος επισκέψεων από επίσημες αντιπροσωπείες της Γερμανίας τις τελευταίες εβδομάδες, με κύριο αντικείμενο την κατασκευή των κλειστών στρατοπέδων.

Ν. Τ.