Λιβύη: Το τέλος της αθωότητας
Λιβύη: Το τέλος της αθωότητας στην αραβική επανάσταση
«Δεν έχουμε εμφύλιο... είμαστε όλοι εναντίον του Καντάφι» έλεγε ένα από τα σημαντικότερα στελέχη των ανταρτών της Λιβύης. Σε αυτή ακριβώς τη γενναία φράση φαίνεται πως στηρίχθηκε και η λεγόμενη διεθνής κοινότητα αποφασίζοντας τη δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Λιβύη. Το διεθνές δίκαιο ορίζει ρητά ότι σε περιπτώσεις εμφυλίου πολέμου καμία ξένη χώρα ή οργανισμός δεν δικαιούται να παρέμβει υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς. Όταν όμως έχεις «μη εμφύλιο»...
Ας μην έχουμε αυταπάτες, η συγκεκριμένη κίνηση ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου. Και το ερώτημα είναι κατά πόσο η Δύση νομιμοποιείται να παρεμβαίνει κατ’αυτόν τον τρόπο. Η εγκληματική σιωπή της στην περίπτωση του βομβαρδισμού της Γάζας από το Ισραήλ και η παράνομη εφαρμογή ζωνών απαγόρευσης πτήσεων στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσείν επιβεβαιώνει ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις έχουν πάντα γεωπολιτικά και ουδέποτε ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά.
Στην περίπτωση της Λιβυκής επανάστασης όμως η κατάσταση επιδέχεται ποικίλες ερμηνείες. Πολύ περισσότερο που οι ίδιοι οι αντάρτες ζήτησαν την επιβολή της ζώνης – αν και διευκρίνισαν ότι δεν θα ανεχθούν παρουσία ξένων στρατευμάτων στο έδαφος της χώρας τους.
Ούτως η άλλως ολόκληρη η ιστορία των σχέσεων της Λιβύης με τον έξω κόσμο επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Ο ίδιος ο Καντάφι ακολούθησε αντίθετη πορεία από τους περισσότερους δικτάτορες που κάποια στιγμή βρίσκονται αντιμέτωποι με τη στρατιωτική μηχανή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Σε αντίθεση δηλαδή με ανθρώπους όπως ο Νοριέγκα του Παναμά ή ο Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ, οι οποίοι πρώτα συνεργάστηκαν με τις ΗΠΑ και στη συνέχεια πέρασαν σε δυσμένεια, ο Καντάφι ξεκίνησε ως γνήσιος αντιαποικιοκράτης ηγέτης για να καταλήξει στην αγκαλιά της Δύσης.
Στα νεανικά του χρόνια αλλά και την πρώτη περίοδο στην εξουσία προσπάθησε να εκφράσει, με το δικό του στρεβλό τρόπο, το όραμα του αραβικού εθνικισμού του Αιγύπτιου ηγέτη Νάσερ. Και σε αρκετές περιπτώσεις το πλήρωσε ακριβά με βομβαρδισμούς και εμπάργκο.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου όμως και ιδίως μετά την εισβολή και κατάληψη του Ιράκ από τις ΗΠΑ προσέφερε γη και ύδωρ στην (κατά τον Πολ Κένεντι) αμερικανική αυτοκρατορία. Ήταν πλέον ένας ακόμη αιμοσταγής δικτάτορας, αποκομμένος από την πραγματικότητα και κυρίως αποκομμένος από το λαό του – στον οποίο είχε στερήσει και το βασικό κοινωνικό συμβόλαιο που προσέφερε τις πρώτες δεκαετίες της ηγεμονίας του.
Παραδόξως (ή όχι και τόσο παραδόξως) σε αυτή ακριβώς τη φάση της αμετροέπειας αλλά και της παρακμής δημιούργησε τους ισχυρότερους δεσμούς με την Ελλάδα. Η χώρα που συνεργάζεται με το Ισραήλ και διατηρούσε ισχυρούς (σοσιαλιστικούς) δεσμούς με δικτάτορες όπως ο Μπεν Αλί και ο Μουμπάρακ έτεινε χείρα διπλωματικής και εμπορικής φιλίας προς τον Καντάφι.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τις τελευταίες μέρες που ο Καντάφι χρειάστηκε πετρέλαιο (καθώς οι εξεγερμένοι είχαν καταλάβει τα πιο πολλά διυλιστήρια) έστειλε το τάνκερ του και φόρτωσε 25.000 τόνους από τους... Αγίους Θεοδώρους. Το σκάφος πιάστηκε από τους αντάρτες ανοιχτά του Τομπρούκ και η φήμη της χώρας μας υπέφερε.
Αρκετοί πλέον θα υποστηρίξουν ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική διέρχεται μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους (συμπεριλαμβανομένης της εποχής πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τη χούντα των συνταγματαρχών). Οι «σύμμαχοί» μας στη νότια Μεσόγειο έχουν ή είχαν στο ενεργητικό τους εκατόμβες αθώων θυμάτων, βασανιστήρια και εν γένει φρικτά εγκλήματα. Ήταν όλοι τους εχθροί της Δημοκρατίας αλλά και της κοινωνικής και οικονομικής ισότητας των πολιτών. Ήταν όλοι τους εχθροί του λαού τους.
Ήταν κάποτε μια μικρή και αδύναμη χώρα, με αρκετά ανοιχτά μέτωπα η οποία όμως είχε στο πλευρό της την ηθική και το διεθνές δίκαιο. Τώρα τα έχασε και αυτά.
A.X.
Ας μην έχουμε αυταπάτες, η συγκεκριμένη κίνηση ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου. Και το ερώτημα είναι κατά πόσο η Δύση νομιμοποιείται να παρεμβαίνει κατ’αυτόν τον τρόπο. Η εγκληματική σιωπή της στην περίπτωση του βομβαρδισμού της Γάζας από το Ισραήλ και η παράνομη εφαρμογή ζωνών απαγόρευσης πτήσεων στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσείν επιβεβαιώνει ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις έχουν πάντα γεωπολιτικά και ουδέποτε ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά.
Στην περίπτωση της Λιβυκής επανάστασης όμως η κατάσταση επιδέχεται ποικίλες ερμηνείες. Πολύ περισσότερο που οι ίδιοι οι αντάρτες ζήτησαν την επιβολή της ζώνης – αν και διευκρίνισαν ότι δεν θα ανεχθούν παρουσία ξένων στρατευμάτων στο έδαφος της χώρας τους.
Ούτως η άλλως ολόκληρη η ιστορία των σχέσεων της Λιβύης με τον έξω κόσμο επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Ο ίδιος ο Καντάφι ακολούθησε αντίθετη πορεία από τους περισσότερους δικτάτορες που κάποια στιγμή βρίσκονται αντιμέτωποι με τη στρατιωτική μηχανή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Σε αντίθεση δηλαδή με ανθρώπους όπως ο Νοριέγκα του Παναμά ή ο Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ, οι οποίοι πρώτα συνεργάστηκαν με τις ΗΠΑ και στη συνέχεια πέρασαν σε δυσμένεια, ο Καντάφι ξεκίνησε ως γνήσιος αντιαποικιοκράτης ηγέτης για να καταλήξει στην αγκαλιά της Δύσης.
Στα νεανικά του χρόνια αλλά και την πρώτη περίοδο στην εξουσία προσπάθησε να εκφράσει, με το δικό του στρεβλό τρόπο, το όραμα του αραβικού εθνικισμού του Αιγύπτιου ηγέτη Νάσερ. Και σε αρκετές περιπτώσεις το πλήρωσε ακριβά με βομβαρδισμούς και εμπάργκο.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου όμως και ιδίως μετά την εισβολή και κατάληψη του Ιράκ από τις ΗΠΑ προσέφερε γη και ύδωρ στην (κατά τον Πολ Κένεντι) αμερικανική αυτοκρατορία. Ήταν πλέον ένας ακόμη αιμοσταγής δικτάτορας, αποκομμένος από την πραγματικότητα και κυρίως αποκομμένος από το λαό του – στον οποίο είχε στερήσει και το βασικό κοινωνικό συμβόλαιο που προσέφερε τις πρώτες δεκαετίες της ηγεμονίας του.
Παραδόξως (ή όχι και τόσο παραδόξως) σε αυτή ακριβώς τη φάση της αμετροέπειας αλλά και της παρακμής δημιούργησε τους ισχυρότερους δεσμούς με την Ελλάδα. Η χώρα που συνεργάζεται με το Ισραήλ και διατηρούσε ισχυρούς (σοσιαλιστικούς) δεσμούς με δικτάτορες όπως ο Μπεν Αλί και ο Μουμπάρακ έτεινε χείρα διπλωματικής και εμπορικής φιλίας προς τον Καντάφι.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τις τελευταίες μέρες που ο Καντάφι χρειάστηκε πετρέλαιο (καθώς οι εξεγερμένοι είχαν καταλάβει τα πιο πολλά διυλιστήρια) έστειλε το τάνκερ του και φόρτωσε 25.000 τόνους από τους... Αγίους Θεοδώρους. Το σκάφος πιάστηκε από τους αντάρτες ανοιχτά του Τομπρούκ και η φήμη της χώρας μας υπέφερε.
Αρκετοί πλέον θα υποστηρίξουν ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική διέρχεται μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους (συμπεριλαμβανομένης της εποχής πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τη χούντα των συνταγματαρχών). Οι «σύμμαχοί» μας στη νότια Μεσόγειο έχουν ή είχαν στο ενεργητικό τους εκατόμβες αθώων θυμάτων, βασανιστήρια και εν γένει φρικτά εγκλήματα. Ήταν όλοι τους εχθροί της Δημοκρατίας αλλά και της κοινωνικής και οικονομικής ισότητας των πολιτών. Ήταν όλοι τους εχθροί του λαού τους.
Ήταν κάποτε μια μικρή και αδύναμη χώρα, με αρκετά ανοιχτά μέτωπα η οποία όμως είχε στο πλευρό της την ηθική και το διεθνές δίκαιο. Τώρα τα έχασε και αυτά.
A.X.