των Martha Rojas Urrego και Patricia Espinosa για το Project Syndicate
Η συμφωνία του Παρισιού συνάφθηκε μεταξύ 196 κυβερνήσεων τον περασμένο Δεκέμβριο και τέθηκε σε ισχύ νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Τώρα, οι υπογράφοντες θα συναντηθούν στο Μαρακές, στο Μαρόκο, για την ετήσια διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή. Πολλά μέρη της διάσκεψης θα επικεντρωθούν ειδικά στις χώρες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν φυσικά συστήματα για να επιτύχουν τους στόχους τους για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.
Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής είναι τεράστια αλλά τόσο μεγάλη είναι και η ευκαιρία για να επιταχυνθεί η βιώσιμη ανάπτυξη και να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο μέλλον για όλους στον πλανήτη. Στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, προκειμένου να διατηρηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τους 2°C. Η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών που έχουν υπογράψει έχουν ήδη υποβάλει τα εθνικά σχέδια δράσης για την επίτευξη αυτού του στόχου, και τα σχέδια αυτά θα γίνουν πιο φιλόδοξα με την πάροδο του χρόνου.
Αυτές οι Εθνικά Καθορισμένες Προθέσεις Συνεισφοράς περιλαμβάνουν στόχους σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προτάσεις για βιώσιμες μεταφορές, ενεργειακή απόδοση και εκπαίδευση. Επιπλέον, οι χώρες θα πρέπει να εξετάσουν την υιοθέτηση πολιτικών για να διαχειρίζονται καλύτερα το φυσικό τους κεφάλαιο. Η ίδια η συμφωνία του Παρισιού αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που παίζουν τα φυσικά οικοσυστήματα στο περιορισμό της ποσότητας άνθρακα στην ατμόσφαιρα και οι κυβερνήσεις δεν θα πρέπει να αδιαφορούν για τόσο δυνατά εργαλεία.
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναλάβουν δράση για να προστατεύσουν υπάρχοντα οικοσυστήματα – και να αποκαταστήσουν και να επεκτείνουν υποβαθμισμένα οικοσυστήματα – με φιλικούς προς το κοινό τρόπους. Αυτό ισχύει ειδικά για τους υγρότοπους, που περιλαμβάνουν όλες της περιοχές γης που καλύπτονται με νερό, είτε μόνη είτε περιοδικά.
Οι τυρφώνες είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Αν και καλύπτουν μόνο το 3% της συνολικής επιφάνειας της Γης, συγκεντρώνουν το διπλάσιο άνθρακα απ'ό,τι όλα τα δάση συνολικά. Τα εδάφη των τυρφώνων περιέχουν άνθρακα – με τη μορφή αποσυντεθημένου φυτικού υλικού – που συσσωρεύεται για χιλιάδες χρόνια. Όταν τα εδάφη στραγγιστούν ή καούν, αυτός ο άνθρακας απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα. Στην πραγματικότητα οι ξηραμένοι τυρφώνες απελευθερώνουν δύο φορές περισσότερο άνθρακα στην ατμόσφαιρα από την βιομηχανία αεροπορίας.
Το 2015, οι πυρκαγιές μαίνονταν σε όλους τους δασώδεις τυρφώνες της Ινδονησίας, αυξάνοντας τις ανησυχίες σε όλο τον κόσμο για το πόσο πολύς άνθρακας απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα, για να μην μιλήσουμε για τις σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία. Η κυβέρνηση της Ινδονησίας εκτιμά ότι οι πυρκαγιές των τυρφώνων και η αποψίλωση των δασών από μόνα τους αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 60% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της χώρας.
Η διατήρηση και η αποκατάσταση των τυρφώνων θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο, γι’ αυτό το 2015, το Συμβούλιο Υπουργών των σκανδιναβικών χωρών ανακοίνωσε τη δέσμευσή του για τη διατήρηση των τυρφώνων της περιοχής. Σχεδόν το μισό των τυρφώνων στις σκανδιναβικές χώρες έχουν χαθεί και αυτή η υποβάθμιση του οικοσυστήματος συμβάλλει κατά 25% στις συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Η συμφωνία του Παρισιού τέθηκε πλήρως σε ισχύ μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει μια παγκόσμια δυναμική προς συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση των αιτιών της κλιματικής αλλαγής, καθώς και των αποτελεσμάτων της, όπως οι καταστροφικές πλημμύρες, η λειψυδρία και η ξηρασία που ήδη πλήττουν πολλές χώρες.
Αυτή η αίσθηση της επείγουσας ανάγκης δεν αποτελεί έκπληξη. Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ για το νερό, το 90% όλων των φυσικών κινδύνων σχετίζονται με το νερό και θα αυξηθούν σε συχνότητα και ένταση, όσο επιδεινώνεται η κλιματική αλλαγή. Τα φυσικά συστήματα όμως μπορούν να μετριάσουν αυτήν την κατάσταση:
Οι υγρότοποι ενεργούν ως σφουγγάρια που μειώνουν τις πλημμύρες και καθυστερούν την εμφάνιση της ξηρασίας· η μαγκρόβια βλάστηση, οι αλυκές, και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι ενεργούν ως προστατευτικά για τις καταιγίδες. Οι υγρότοποι, οι ωκεανοί και τα δάση κάνουν πολύ περισσότερα από το να απορροφούν και να αποθηκεύουν απλώς άνθρακα· παρέχουν επίσης καθαρό νερό και είναι πηγές τροφής για σχεδόν τρία δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Οι χώρες έχουν μια έτοιμη πλατφόρμα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για τις μελλοντικές προσπάθειές τους για την προστασία των υγροτόπων τους. Η Σύμβαση Ραμσάρ για τους Υγροτόπους, μια διακυβερνητική συνθήκη σύμφωνα με την οποία 169 χώρες έχουν δεσμευτεί για τη διατήρηση και τη βιώσιμη διαχείριση των υγροτόπων τους, είναι ένα ιδανικό μέσο για να τους βοηθήσει να επιτύχουν τους στόχους τους για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και την επίτευξη των στόχων του ΟΗΕ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη για το 2030.
Μακροπρόθεσμος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού είναι να επιτευχθεί μια ουδετερότητα σε σχέση με το κλίμα– χωρίς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου- κατά το δεύτερο μισό αυτού του αιώνα. Η ουδετερότητα σε σχέση με το κλίμα είναι αναγκαία για να διατηρηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τους 2°C. Για να γίνει αυτό, πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές σε σημείο που να μπορούν να απορροφηθούν πλήρως και εύκολα από τη φύση. Αυτός ήταν ο κύκλος της φύσης για εκατομμύρια χρόνια πριν αρχίσει η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή.
Η ουδετερότητα σε σχέση με το κλίμα μπορεί να επιτευχθεί μέσα από πολιτική θέληση, ευρηματικές πολιτικές, νέες οικολογικές τεχνολογίες και πηγές καθαρής ενέργειας, και μία πολλών τρισεκατομμυρίων επενδυτική στροφή προς βιώσιμους οικονομικούς τομείς και υποδομές. Επιπλέον, η επιτυχία αυτών των μέτρων απαιτεί αποδοτικές επενδύσεις στην προσπάθεια της προστασίας και της διεύρυνσης του φυσικού κεφαλαίου. Μόνο τα συστήματα που βασίζονται στη φύση, όπως οι υγρότοποι και τα δάση, μπορούν πραγματικά να εγγυηθούν την επιτυχία- και ένα καθαρό, γεμάτο ευημερία μέλλον.
Το ThePressProject είναι ο επίσημος συνεργάτης του Project Syndicate στην Ελλάδα
Μετάφραση για το TPP: Νικολέττα Αλεξανδρή