του Δημήτρη Σούλτα

Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. και οι συνομιλίες με την Τουρκία θα έδιναν υποτίθεται λύση σε ένα πρόβλημα, που πήρε εκρηκτικές διαστάσεις, ειδικά στην Ελλάδα. Αν διαβάσει κανείς αυτή την απόφαση θα καταλάβει αμέσως ποια είναι τα σαφή δεδομένα της. Το μπαλάκι βρίσκεται και πάλι στην Ελλάδα, οι εγκλωβισμένοι σ’ αυτήν θεωρούνται δια της ατόπου απαγωγής «μη πρόσφυγες», η Τουρκία γίνεται κύριος παίκτης της «νομιμότητας» και θεωρείται «ασφαλής» χώρα, ενώκαμία ευρωπαϊκή χώρα δεν δεσμεύεται για υποδοχή προσφύγων, αφού αυτή γίνεται σε εθελοντική βάση. Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι σχετικοποιείται η έννοια του «πρόσφυγα» όταν δεν καταργείται de facto, κατά παράβαση της συνθήκης της Γενεύης για τους πρόσφυγες.

Πού ακριβώς λοιπόν είναι η «διπλωματική νίκη»; Σε τι νίκησε η Ελληνική πλευρά, ώστε ο πρωθυπουργός της να δηλώνει ικανοποιημένος και νικητής; Μάλλον το γεγονός ότι δεν άνοιξε σε όλο τους το εύροςτο ενταξιακό ταμείο για την Τουρκία, ενώ κάτι τέτοιο ακουγόνταν τις προηγούμενες μέρες, έχει μεταφραστεί ως διπλωματική νίκη. Στην Ευρώπη όμως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για να βρεις στήριξη όταν ζητήσεις να μην ανοίξουν διάπλατα κονδύλια και πόρτες στην Τουρκία. Οι πολέμιοι της εισόδου της Τουρκίας στην Ε.Ε. είναι και πολλοί και ισχυροί. Το μεγάλο στοίχημα της συνόδου ήταν να δοθεί λύση στο δράμα των προσφύγων, κάτι που θα τους απεγκλώβιζε και από τη χώρα μας. Και αυτό δεν έγινε. Και δεν έγινε γιατί οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετώπισαν ως πρόβλημα τους πρόσφυγες και όχι την προσφυγιά.

Πού ακριβώς είναι η «διπλωματική νίκη» όταν η Τουρκία συνδιαμορφώνει το πλαίσιο, όταν «συνεργάζεται» σ’ αυτό που μοιάζει με «ξεσκαρτάρισμα»; Τι μας εγγυάται ότι δεν θα επαναπροωθούνται στην Τουρκία, επί παραδείγματι, Κούρδοι πρόσφυγες; Κούρδοι πρόσφυγες υπάρχουν στην Ελλάδα εδώ δεκαετίες, χωρίς ποτέ να ρωτήσουμε τη γείτονα αν αποδέχεται γι αυτούς την ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα. Με ποιον τρόπο θα προστατεύσουμε τους ανθρώπους που αναζητούν τρόπους να φύγουν από ένα καθεστώς το οποίο έχει δώσει επανηλειμμένα δείγματα αυταρχισμού, περιστολής βασικών ελευθεριών, διώξεων και εκκαθαρίσεων αυτών που ονομάζει «εχθρούς» του; Ξεχάσαμε μήπως ότι οι συνθήκες που έχουν υπογράψει όλες οι χώρες της Ε.Ε. προβλέπουν ότι πρόσφυγας δεν είναι μόνο αυτός που κινδυνεύει από έναν πόλεμο, αλλά και αυτός που διώκεται από ένα καθεστώς και η ζωή του τίθεται σε κίνδυνο αν επαναπροωθηθεί σ’ αυτή τη χώρα; Πώς ορίζεται πλέον η έννοια του πολιτικού ασύλου; Όπως του καπνίσει του κάθε υπάλληλου- γραφειοκράτη- διεκπεραιωτή στα σύνορα; Και αυτό θεωρείται νίκη και προστασία των κατατρεγμένων;

Και αν δεν είναι ήττα για την Ελληνική κυβέρνηση είναι ήττα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι ήττα για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που θεωρεί ότι λύνει προβλήματα κάνοντας κουρελόχαρτο διεθνείς συνθήκες και αντιμετωπίζοντας ανθρώπους που έρχονται από τον πόλεμο ως ένα νούμερο, που πρέπει να το «διαχειριστούμε». Είναι ήττα γιατί αποδεικνύεται ότι η κυρίαρχη ευρωπαϊκή οπτική λέει πως ένα πρόβλημα λύνεται αν το αγνοήσεις ή του αλλάξεις όνομα. Εφόσον δεν ονοματίσεις κάποιον ως πρόσφυγα, δεν υπάρχει πρόσφυγας, εφόσον δεν διαπιστώσεις ότι υπάρχει πόλεμος, δεν υπάρχει πόλεμος, άρα όλα και καλά και επί γης ειρήνη και εν ανθρώποις ευδοκία. Όπως ακριβώς και η Ελλληνική κυβέρνηση. Θέλει μια νίκη, την αναζητά και πιστεύει ότι την έχει απλώς ονοματίζοντας ως νίκη μια απόφαση, όπου δεν υπάρχει κανένας νικητής, εκτός ίσως από την υποκρισία.

Ακόμα και αν δείξουμε όλη την καλή διάθεση να πιστέψουμε ότι η απόφαση των 28 ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα την τηρήσουν όλοι, όταν έχουμε το παράδειγμα- μόλις πριν έναν μήνα- που δεν πέρασε ούτε 24ωρο από την λήξη της συνόδου και η Αυστρία έγραψε τις αποφάσεις στα παλαιότερα των υποδημάτων της;

Η πρακτική του να βαφτίζεται το κρέας ψάρι από κάποιους όχι και τόσο ευσεβείς μοναχούς μπορείσαν ιστορία να μοιάζει γραφική και να προκαλεί γέλιο. Η πρακτική του να βαφτίζονται οι ήττες σα νίκες, η καταπάτηση δικαιωμάτων ως μηχανισμός διασφάλισής τους δεν έχει καμία πλάκα. Είναι ένα επικίνδυνο παραμύθι, που ποτέ δεν έχει happy end. Είναι ένα πανευρωπαϊκό παραμύθι, κάτι που όμως δεν κάνει λιγότερες τις ευθύνες της κυβέρνησης, όταν υπογράφει και εφαρμόζει μια τέτοια συμφωνία.