Του Χάρη Φαρμάκη
O απεργός πείνας, αναρχικός της πράξης Νίκος Ρωμανός, δηλώνει πως με την πράξη του διεκδικεί μια ανάσα ελευθερίας. Πολλά έχουν ειπωθεί για τα δικαιώματα που διακυβεύονται σε αυτήν την απεργία, αλλά νομίζω ότι η στάση του Νίκου Ρωμανού φωνάζει από μόνη της ότι δεν έχει να κάνει τόσο με τα πολιτικά, κοινωνικά και ανθρώπινα δικαιώματα που επικαλούνται πολλοί από τους υποστηρικτές του αγώνα του. Η υπεράσπιση αυτών των δικαιωμάτων έχει βέβαια τη σημασία της μέσα στη βιασμένη αστική δημοκρατία στην οποία ζούμε, αλλά δεν ταιριάζει στην περίπτωση του Νίκου Ρωμανού. Αυτό που διεκδικεί (απευθύνοντας έναν “πολιτικό εκβιασμό”, όπως λέει ο ίδιος) ο Ρωμανός, είναι κάτι πιο στοιχειώδες: είναι η αρχέγονη, σωματική ελευθερία που ενστικτωδώς ζητούν όλοι οι άνθρωποι, πολύ περισσότερο οι νέοι.
Ασφαλώς η δικαιοδοσία του κράτους να στερεί αυτές τις ανάσες ελευθερίας, προληπτικά ή ακόμα και ως τιμωρία, μπορεί να υποστηριχθεί με ευλογοφανή επιχειρήματα. Είναι επίσης φανερό ότι ο εκβιασμός του Ρωμανού και η ευρύτερη απήχηση και σημασία που έχει αποκτήσει, ενοχλεί πολλούς· ο καθένας ερμηνεύει την υπόθεση σύμφωνα με την πολιτική του τοποθέτηση, αντιδρώντας ανάλογα και προσπαθώντας να βγάλει τα συμπεράσματα που τον βολεύουν από αυτήν. Αλλά, πέρα από θεωρητικές και νομικές αναλύσεις και πολιτικές τακτικές, ο πυρήνας του αγώνα και των πράξεων του Ρωμανού είναι τόσο καθαρός, που δεν μπορεί να αγνοηθεί από κανένα διανοητικά έντιμο άνθρωπο.
Η γενιά των αντιεξουσιαστών και των εξεγερμένων στην οποία ανήκει ο Ρωμανός, αντιμετωπίζει με έναν εξιδανικευτικό ρομαντισμό την έννοια της ελευθερίας. Αυτό την καθιστά ευάλωτη στην κριτική από κάθε είδους κυνικό, ή απλώς θεωρητικά καταρτισμένο, σχολιαστή της κοινωνικής πραγματικότητας.
Επιπλέον, το γεγονός ότι η γενιά αυτή ήταν, πριν από την κρίση ακόμα, εγκλωβισμένη σε μια αντί-παραγωγική, αντί-δημιουργική, στείρα και αδιέξοδη οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα, θα μπορούσε να κάνει τις όποιες θέσεις και δράσεις της να φαίνονται άσκοπες, επουσιώδεις ή και παρωχημένες, μέσα στον υπέρ-ανταγωνιστικό παγκοσμιοποιημένο πολιτικό στίβο.
Αλλά, όσα αδύνατα σημεία και αν έχει η δικαιολόγηση της αντιεξουσιαστικής πράξης της γενιάς του Ρωμανού, όσο μικρή κι ασήμαντη και αν φαντάζει από ψηλά, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά είχαν την ετοιμότητα να αντιδράσουν αυθόρμητα, σωματικά, εκρηκτικά, στη βαρβαρότητα της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Οι νέοι του Δεκέμβρη του 2008, ανάμεσα τους και ο έφηβος Ρωμανός που έτυχε να βρίσκεται στο επίκεντρο της έκρηξης, προφανώς ένιωθαν, πολύ πριν από την “επίσημη έναρξη” της κρίσης, την ασφυξία την οποία προκαλούσε η κυριαρχία ενός καταστροφικού για τις νεανικές δημιουργικές δυνάμεις οικονομικό-πολιτικού συστήματος.
Αν μάλιστα δούμε τη δολοφονική πράξη του οργάνου της εξουσίας ως ένα προάγγελο της αυταρχικής, αντεπαναστατικής αντεπίθεσης που διενεργούν οι εξουσιαστικές δομές των δυτικών δημοκρατιών τα τελευταία χρόνια, τότε η εξέγερση του Δεκέμβρη αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, καθώς τα έως τότε φαινομενικά αδρανή και αδιάφορα παιδιά, ενστικτωδώς ενέταξαν τη δολοφονία στη γενικευμένη επίθεση κατά της ελευθερίας και ξεσηκώθηκαν μαζικά, πρώτα στον καιρό τους από τους νέους όλων των δυτικών κοινωνιών, απαιτώντας “να σταματήσει η γη, να μη γυρίζει, μέχρι να’ ρθει κάτι”.
Αυτό το δίκαιο “κάτι” δεν ήρθε ακόμη, ήρθε κάτι άλλο, ακόμα χειρότερο από αυτό που υπήρχε πριν. Την ωμή του όψη μας την έδειξε, ανάμεσα σε άλλους, και πάλι ο Ρωμανός, σηκώνοντας το κεφάλι ψηλά για να αντικρύσουμε την κακοποίηση και το βασανισμό που είχε υποστεί στα χέρια της εξουσίας. Σήμερα βάζει, όπως λέει ο ίδιος, το σώμα του οδόφραγμα, απαιτώντας το δικαίωμα, όχι τόσο στη μόρφωση, όσο σε μια ανάσα ελευθερίας. Ό,τι και να πιστεύει κανείς για τον ίδιο το Ρωμανό και τις πράξεις του, έχει σημασία αυτό το οδόφραγμα να αντέξει ακέραιο και να καταφέρει να δώσει μια ανάσα ελευθερίας, όχι μόνο σε όσους συνειδητά τάσσονται πίσω από αυτό, αλλά σε ολόκληρη την κοινωνία που ασφυκτιά εκπνέοντας το διαρκώς μειούμενο οξυγόνο ελευθερίας που της επιτρέπεται να εισπνέει.