Πριν οι τηλεοράσεις και τα σχετικά, πάρουν το πάνω χέρι στην ενημέρωση, οι δημοσιογράφοι σπανιότατα γίνονταν σταρ. Και τότε, τα στοιχεία που τους οδηγούσαν στην αναγνώριση και την αγάπη του κοινού, ήταν δύο: έκαναν τη δουλειά τους σωστά και είχαν πείσει για την ακεραιότητα τους. Τα περί αντικειμενικότητας και άλλων συναφών αυτούς ακριβώς τους δημοσιογράφους στοχοποιούσαν – ας το σημειώσω. Τα ονόματα τους τα ξέραμε γιατί ήταν αληθινοί κι ακέραιοι, την ανθρώπινη διάστασή τους επίσης την ξέραμε, γιατί το προσωπικό κόστος μιας τέτοιας δημοσιογραφίας μαθαίνεις να το εκτιμάς διαφορετικά.
«Η αντικειμενικότητα και η ουδετερότητα είναι μαλακίες. Σα δημοσιογράφος οφείλεις να είσαι στο πλευρό αυτών που υποφέρουν» Ρόμπερτ Φισκ
Σε αυτούς τους δημοσιογράφους ανήκει, και θα ανήκει, ο Ρόμπερτ Φισκ. Και είναι τουλάχιστον ενοχλητικό, αν όχι προσβλητικό, να βλέπεις να αναπαράγεται η λέξη «αμφιλεγόμενος», controversial, με την οποία τον χαρακτηρίζουν συγκεκριμένα αμφιλεγόμενα αγγλόφωνα μέσα, από τους αμφιλεγόμενους δημοσιογράφους/ μεταφραστές της είδησης του θανάτου του. Τίποτε αμφιλεγόμενο δεν υπήρχε στη δημοσιογραφία του Ρόμπερτ Φισκ. Η διαφωνία ποτέ δεν μείωνε το σεβασμό στα κείμενα και τη γνώμη του. Ο Ρόμπερτ Φισκ χρησιμοποιούσε τη λέξη «Δικαιοσύνη» όσο καμμία άλλη στα κείμενά του.
Ο Ρόμπερτ Φισκ κάλυψε όλες τις μεσανατολικές και κεντρασιατικές συγκρούσεις από τον εμφύλιο του Λιβάνου και μετά. Ο Ρόμπερτ Φισκ ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που μπήκε στη Σάμπρα και τη Σατίλα, καταγράφοντας τη σφαγή των Παλαιστίνιων, τα φρικιαστικά εγκλήματα των φαλλαγγιτών, υπό τις ευλογίες του Ισραήλ.
«Στα δεξιά μας, ούτε 20 μέτρα από την είσοδο, μια στοίβα σοροί. Πάνω από 12, νέοι άνδρες αγκαλιασμένοι στην αγωνία του θανάτου. Όλοι δολοφονημένοι, με μια σφαίρα στο κεφάλι, που είχε σκίσει τα μάγουλα, είχε διασχίσει τον εγκέφαλο, είχε βγει από την άλλη, δίπλα στο αυτί. Κάποιοι είχαν κόκκινες ή μαύρες πληγές στα αριστερά του λαιμού τους. Ένας είχε ευνουχιστεί, το παντελόνι κατεβασμένο και αποικίες μυγών είχαν εγκατασταθεί πάνω στα σκισμένα εντόσθια του. Τα μάτια τους ολάνοιχτα. Ο πιο μικρός να ήταν 12- 13 χρονών… Απέναντι, τα κόσμια πέντε γυναικών και πολλών παιδιών. Μεσήλικες γυναίκες, τα πτώματα τους πάνω στα ερείπια. Μία γυρισμένη πλάγια, το φουστάνι της ξεσκισμένο, το κεφάλι ενός μικρού κοριτσιού ξεπρόβαλε από πίσω της. Τυο κοριτσάκι είχε κοντά μαύρα σγουρά μαλλιά, τα μάτια της μας κοιτούσαν. Ήταν νεκρή. Ένα άλλο παιδί, σαν πεταμένη κούκλα στο δρόμο, το άσπρο της φουστάνι μες στη λάσπη και τη βρώμα. Το κεφάλι της είχε διαλυθεί, η σφαίρα είχε στόχο το μυαλό της. Μια άλλη γυναίκα, έγγυος, κρατούσε ένα μικροσκοπικό μωρό στην αγκαλιά της. Η ίδια σφαίρα που είχε διαπεράσει το στήθος της είχε σκοτώσει και το βρέφος. Κάποιος είχε ανοίξει με μαχαίρι την κοιλιά της, κόβοντας πάνω κάτω, δεξιά αριστερά, ίσως για να σκοτώσει και το αγέννητο παιδί της. Τα μάτια της ορθάνοιχτα, το σκούρο πρόσωπό της γεμάτο τρόμο».
Ο Ρόμπερτ Φισκ αποκάλυψε τα Νατοϊκά εγκλήματα, τα εγκλήματα πολέμου του Κλίντον, στην πρώην Γιουγκοσλαυία, αποδεικνύοντας πως το ΝΑΤΟ στόχευε ηθελημένα αμάχους, προκαλώντας εκείνη την ομολογία από τον εκπρόσωπο του ΝΑΤΟ, Τζέημυ Ση, που «σηκώνοντας τους ώμους είπε ‘δυστυχώς, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα θανάτου αμάχων σε αυτή την περίπτωση».
Ο Ρόμπερτ Φισκ ήταν αφιερωμένος στον αγώνα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, στοχοποιούμενος από σειρά Τούρκων καθεστωτικών, που ήξεραν τι σημαίνει η στήριξή του στο Αρμενικό ζήτημα για χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Ο Ρόμπερτ Φισκ πήρε τρεις συνεντεύξεις από τον Οσάμπα μπιν Λάντεν, όταν κανείς μας δεν ήξερε καν το όνομα του Οσάμα ακόμη. Και ήταν ο ίδιος ο, άγνωστος τότε, μπιν Λάντεν, πολύ πριν την 11η Σεπτεμβρίου, που είχε παροτρύνει τους Αμερικάνους «να ακούν τι έχει να τους πει ο κύριος Ρόμπερτ», γιατί ο κύριος Ρόμπερτ ήξερε την περιοχή όπως κανείς άλλος. Την ιστορία της, τη συνέχειά της, την αλήθεια της, τη γλώσσα της, τον πολιτισμό της.
Ο Ρόμπερτ Φισκ είχε κάνει πατρίδα του τη Βηρυτό από χρόνια. Κι όσοι νεώτεροι πηγαίναμε στη Βηρυτό, για δουλειά, ρωτούσαμε να μάθουμε, που συχνάζει τώρα ο Ρόμπερτ Φισκ; Ποιο σκαμπό στο μπαρ να πιάσω, για να τον δω, έστω από μακρυά, σήμερα το βράδυ; Είμασταν, με ένα τρόπο, και δικά του δημοσιογραφικά παιδιά.
Ο Ρόμπερτ Φισκ υπήρξε δημοσιογράφος σε κάθε στιγμή της ζωής του.
Ο Ρόμπερτ Φισκ τα βροντούσε κι έφευγε μόλις άρχιζε να μυρίζει λογοκρισία και παρεμβάσεις.
Ο Ρόμπερτ Φισκ είχε γνώμη και δεν την απέκρυπτε. Ήταν παρών, ήταν ανεξάρτητος και ήταν πάντα δημοσιογράφος. Και μαζί, άνθρωπος που ενέπνεε δημοσιογράφους, ενέπνεε το όνειρο και την ελπίδα ότι ναι, η ανεξάρτητη δημοσιογραφία είναι δυνατή. Γινόταν πράξη.
Ο Ρόμπερτ Φισκ υπήρξε προσωπικός ήρωας πολλών από μας. Και σήμερα τον αποχαιρετούμε, ελπίζοντας να υπάρξουμε καλοί μαθητές.
υγ στη φωτογραφία, μία εικόνα που λέει πάνω από χίλιες λέξεις για τη δημοσιογραφία του Φισκ: γραφείο γεμάτο χαρτιά, τοίχοι γεμάτη βιβλία, ο υπολογιστής στο τραπέζι της κουζίνας, και ένα μικρό μπούστο του Λένιν στη γωνία.