Τα άτομα που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης βρίσκονται σε πολύ μειονεκτική θέση κατά τη διάρκεια κρίσεων, όπως οι πανδημίες. Εντάσσονται σε ιατρικά υψηλού κινδύνου πληθυσμούς, λόγω της ήδη επιβαρυμένης υγείας τους, και εφόσον δεν λάβουν περίθαλψη, γίνονται φορείς εξάπλωσης, εξηγούσε η Άντα Αλαμάνου, υπεύθυνη υπηρεσιών στήριξης αστέγων της Κλίμακας, ένα χρόνο πριν μιλώντας για τον κορονοϊό και την αστεγία. Έναν χρόνο μετά, ενώ η πανδημία συνεχίζει να χτυπάει κυρίως τους πιο αδύναμους και η βασική οδηγία των αρχών είναι «μένουμε σπίτι», οι πιο ευάλωτοι και κυρίως αυτοί που πολλές φορές είναι αόρατοι – οι άστεγοι των πόλεων βρίσκονται στο στόχαστρο όχι μόνο των υγειονομικών καταστάσεων.

Ένας άστεγος, όπως επισημαίνει το HumanRights360, υπό κανονικές συνθήκες, εάν έχει ταυτότητα, φορολογική δήλωση και βεβαίωση αστεγίας από το Δήμο (όχι πάντα εύκολο), δικαιούται διακόσια ευρώ για να ζήσει. Το λεγόμενο ΚΕΑ ή ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Παρόλα αυτά, τον Απρίλιο του 2020 αν κάποιος γινόταν δεκτός σε ξενώνα αστέγων διαπίστωνε ότι δεν δικαιούται πλέον εισοδηματική ενίσχυση. Αρκετούς μήνες μετά, τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, επιχειρήθηκε να διορθωθεί αυτό με  την ψήφιση του νόμου «Μέτρα ενίσχυσης των εργαζομένων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, κοινωνικοασφαλιστικές ρυθμίσεις και διατάξεις για την ενίσχυση των ανέργων». Με τον συγκεκριμένο νόμο (άρθρο 4) προβλέφθηκε η συμπερίληψη στο άρθρο 235 παρ. 2 γ του Ν.4389/2016 των ατόμων που κάνουν χρήση ξενώνων μεταβατικής φιλοξενίας και ξενώνων θυμάτων βίας που λειτουργούν στους Δήμους ως δικαιούχων του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΚΕΑ).

Αυτή η πολυαναμενόμενη, για πολλούς συμπολίτες μας και ωφελούμενους του προγράμματος Street Lawyering που διαμένουν στους ξενώνες μεταβατικής φιλοξενίας, ψήφιση του νόμου υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική καθόσον πλέον τα άτομα αυτά δικαιούνται προνοιακής στήριξης και μπορούν να εξασφαλίσουν ένα ελάχιστο εισόδημα απαραίτητο για την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Παρόλα αυτά, τρεις μήνες μετά την ψήφιση του νόμου δεν έχει εκδοθεί ΚΥΑ που να καθορίζει τους όρους και προϋποθέσεις εφαρμογής του προγράμματος Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Αποτέλεσμα αυτού, είναι άτομα που διαμένουν σε ξενώνες φιλοξενίας μέχρι και σήμερα να μην δύνανται να λάβουν το ανωτέρω ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και οι αιτήσεις τους να ακυρώνονται λόγω ακριβώς της απουσίας ΚΥΑ.

«Κάνεις αίτηση και εγκρίνεται. Κι όμως, κάποια στιγμή, σε ειδοποιούν ότι ακυρώθηκε η αίτησή σου. Πρέπει να υπογράψεις την ανάκληση της απόφασής τους και πιθανώς να επιστρέψεις αναδρομικά όσα χρήματα σου έχουν ήδη καταβληθεί. Αντί να διορθωθεί μία αδικία, συντελείται μία αδικία πάνω στην αδικία, και όλα αυτά χωρίς καμιά δική σου ευθύνη» σχολιάζει το HumanRights360 το οποίο εδώ και ένα μήνα με ανακοίνωση του καλεί τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας καθώς και τους αρμόδιους Υπουργούς να εκδώσουν άμεσα την Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία απαιτείται για την έναρξη εφαρμογής του άρθρου 4 του Ν. 4756/2020, ώστε να μπορέσουν να συμπεριληφθούν στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα οι συμπολίτες μας που εξαιρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα από αυτό και το έχουν πραγματικά ανάγκη άμεσα.

«Είσαι άστεγος, κοιμάσαι στο δρόμο, χτυπημένος από την κρίση και, πλέον, με τον υγειονομικό φόβο της πανδημίας. Εάν έχεις ταυτότητα, φορολογική δήλωση και βεβαίωση αστεγίας από το Δήμο (όχι πάντα εύκολο), δικαιούσαι διακόσια ευρώ για να ζήσεις, το λεγόμενο ΚΕΑ ή ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Τον Απρίλιο του 2020 γίνεσαι δεκτός σε ξενώνα αστέγων, αλλά διαπιστώνεις ότι δεν δικαιούσαι πλέον εισοδηματική ενίσχυση. Δεν έχεις πια χρήματα ώστε να διασφαλίσεις την αξιοπρέπεια και την αυτονομία σου.

Τον Νοέμβριο του 2020 μαθαίνεις ότι, επιτέλους, ψηφίστηκε νόμος ώστε να μπορείς να παίρνεις αυτά τα χρήματα και εσύ, για όσο διάστημα διαμένεις στον ξενώνα. Κάνεις αίτηση και εγκρίνεται.

Κι όμως, κάποια στιγμή, σε ειδοποιούν ότι ακυρώθηκε η αίτησή σου. Πρέπει να υπογράψεις την ανάκληση της απόφασής τους και πιθανώς να επιστρέψεις αναδρομικά όσα χρήματα σου έχουν ήδη καταβληθεί.

Αντί να διορθωθεί μία αδικία, συντελείται μία αδικία πάνω στην αδικία, και όλα αυτά χωρίς καμιά δική σου ευθύνη.

Είναι Μάρτιος 2021 και σου λένε ότι πρέπει να υπογραφεί κάποια ΚΥΑ. Και εσύ ξέρεις ότι τέτοιες μέρες οι ΚΥΑ βγαίνουν σωρηδόν άλλες φορές νύχτα και άλλες σαββατοκύριακα. Αλλά η ΚΥΑ που σε αφορά έχει καθυστερήσει ήδη τέσσερις μήνες, κι ακόμα δεν υπάρχει εικόνα για το πότε θα υπογραφεί. Κοντεύει ένας χρόνος από τότε που ήσουν στο δρόμο… και ειλικρινά σκέφτεσαι μήπως ήσουν καλύτερα εκεί. Πιο αξιοπρεπής και πιο αυτόνομος»