του Θάνου Καμήλαλη

Η νομοθέτηση «προληπτικών» μέτρων λιτότητας αποτελούσε εδώ και μήνες «κόκκινη γραμμή» για την κυβέρνηση. Από την άνοιξη του 2016, όταν η πιθανότητα λήψης μέτρων από τώρα για το 2019 τέθηκε στο τραπέζι, η κυβέρνηση χαρακτηρίζει αυτά τα μέτρα «παράνομα», «παράλογα», «αντισυνταγματικά» και εκτός «δημοκρατικού ευρωπαϊκού πλαισίου». Το ίδιο δήλωνε τότε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τον πρόεδρο της, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ να τονίζει ότι «καμία Βουλή στον κόσμο δεν θα τα δεχόταν». Στο τελευταίο Eurogroup όμως, η Ελλάδα αποδέχθηκε τα «παράνομα» μέτρα, υιοθετώντας το επιχείρημα ότι θα υπάρξουν και «αντισταθμιστικά μέτρα», όπως μειώσεις φόρων.

Το επιχείρημα του… καθρέπτη, όπως το έθεσε ο υπουργός Επικρατείας, Νίκος Παππάς, το βράδυ της Δευτέρας, πάσχει σε αρκετά σημεία. Το πρώτο είναι ότι δεν πρόκειται για μία «δημοσιονομική ισορροπία» αφού το τι θα εφαρμοστεί θα καθορίζεται από το εάν η κυβέρνηση θα πετυχαίνει τους στόχους των πρωτογενών πλεονασμάτων, που οριοθετούνται στο 3,5%. Αν η Ελλάδα δεν φτάσει το απαιτούμενο πλεόνασμα, τότε θα μπαίνουν σε εφαρμογή είτε τα ονομαστικά προληπτικά μέτρα είτε ο «κόφτης» δαπανών. Το δεύτερο είναι ότι ακόμα και εάν η Ελλάδα κατορθώσει να υπερβεί τους στόχους, όπως τόνισε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ «θα πρέπει να υπάρχει ένα ικανό δημοσιονομικό περιθώριο» για να εφαρμοστούν τα αντισταθμιστικά, που θα καθορίζονται πάντα «σε συνεννόηση με τους θεσμούς». Δηλαδή το επιπλέον πλεόνασμα δεν πρέπει να είναι απλά… αρκετό, θα πρέπει να κριθεί από τους δανειστές ως υπεραρκετό, «για να μην τεθεί σε κίνδυνο η δημοσιονομική πορεία της χώρας», όπως έλεγαν τον Δεκέμβριο, όταν η κυβέρνηση έδωσε επίδομα στους χαμηλοσυνταξιούχους. Επίσης, τα «αντισταθμιστικά μέτρα» είναι πολύ απλά το μοίρασμα του επιπλέον πλεονάσματος (αν υπάρξει), όπως ακριβώς έκαναν στο παρελθόν Σαμαράς και Τσίπρας. Το τρίτο είναι ότι η αναλογία «ένα προς ένα» ακόμα κι αν ισχύσει, δεν σημαίνει ισορροπία επιβαρύνσεων – ελαφρύνσεων. Για παράδειγμα η μείωση του αφορολόγητου δεν εξισώνεται με μείωση στο ΕΝΦΙΑ.

Όσο λοιπόν η κυβέρνηση υπερηφανεύεται για όσα (δεν) πέτυχε στο Eurogroup, ακολουθούν μερικές ενδεικτικές τοποθετήσεις στελεχών της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ τον τελευταίο μήνα:

Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε τονίσει μετά το προηγούμενο Eurogroup, στις 26 Ιανουαρίου 2017, ότι η προνομοθέτηση μέτρων «υπερβαίνει τα όσα επιτάσσει η δημοκρατική μας κουλτούρα. Δεν είναι ορθό να ζητάς από μία χώρα που ήδη είναι σε πρόγραμμα να νομοθετήσει 2-3 χρόνια πρωθύστερα το τι θα κάνει το 2019»

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Τζανακόπουλος δήλωνε στις 8 Φεβρουαρίου ότι «η θέση της κυβέρνησης είναι δεδομένη. Δεν δεχόμαστε την προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων»

Σήμερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υποστήριξε ότι η συμφωνία του χθεσινού Eurogroup συνιστά το πλέον αποφασιστικό βήμα για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης», καθώς έγινε σεβαστή από όλους η θέση της κυβέρνησης «για ούτε ένα ευρώ επιπλέον λιτότητα».

Ο βουλευτής Ιωαννίνων του ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστος Μαντάς, έλεγε στις 23 Ιανουαρίου ότι «εμείς το έχουμε πει καθαρά. Νομοθέτηση μέτρων για μετά το 2018 δεν υπάρχει».

Το… ρεκόρ όμως στην αλλαγή στάσης το κατέχει πλέον ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτης Ρήγας. Το πρωί της 20ης Φεβρουαρίου, ο κ.Ρήγας δήλωνε ότι «τα προληπτικά μέτρα ξεπερνούν τα όρια της Δημοκρατίας»

Σήμερα ο κ.Ρήγας δεν έκανε καμία αναφορά στην «αντιδημοκρατική νομοθέτηση μέτρων» αναφέροντας απλά ότι «για κάθε μέτρο που θα νομοθετηθεί, θα νομοθετηθεί και το αντίμετρό του» κι εκφράζοντας την ικανοποίηση του για την «συνολική πολιτική συμφωνία»…

Τέλος, ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, ότι «αυτά που ζητάει το ΔΝΤ είναι πέρα και έξω και από κάθε οικονομική λογική και από κάθε συνταγματική λογική». 

Τι ζητούσε και ζητάει το ΔΝΤ; «Μεταρρυθμίσεις» με μειώσεις συντάξεων, αφορολόγητου και ομαδικές απολύσεις. Αυτά ακριβώς τα οποία θα έρθουν να ζητήσουν οι θεσμοί από την Ελλάδα τις επόμενες μέρες

Κι ένα σχόλιο

Η ασυνέπεια λόγων και πράξεων είναι γνωστή πλέον «ασθένεια» των πολιτικών της επταετούς μνημονιακής περιόδου. Σχεδόν τίποτα δεν προκαλεί εντύπωση πια, ούτε καν η αλλαγή θέσης από την «αντιδημοκρατική απαίτηση των δανειστών» στην «πανηγυρική» επιτυχία.   Λέγεται συχνά ότι ο πολιτικός χρόνος έχει συμπτυχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, Ανάλογη χρονική σύμπτυξη παρατηρείται και στην υιοθέτηση μίας θέσης, πριν την υποχώρηση σε μία επόμενη. Από τις προσδοκίες, στον «έντιμο συμβιβασμό», στην παραδοχή ήττας και φτου κι από την αρχή.

Η αξιολόγηση πολύ δύσκολα θα ολοκληρωθεί σύντομα. Η διαπραγμάτευση κυβέρνησης-τρόικας μετά την «προσυμφωνία» του Eurogroup και στο προαποφασισμένο πλαίσιο τώρα ξεκινάει. Παράλληλα, εκκρεμεί ακόμα η πραγματική «πολιτική συμφωνία», αυτή μεταξύ Γερμανίας και ΔΝΤ, συζήτηση στην οποία η Ελλάδα έχει ρόλο παρατηρητή. Όσο οι υποσχέσεις και οι προσδοκίες θα δίνουν και θα παίρνουν, καλό είναι να ρίχνουμεκαι μια ματιά στο (πολύ πρόσφατο) παρελθόν