Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Μνημόνιο, η Κυβέρνηση προχωρά, μέσω ενός νόμου-πλαισίου, σε μια εις βάθος αναθεώρηση της λειτουργίας των δευτεροβάθμιων  επικουρικών δημόσιων συνταξιοδοτικών ταμείων. Σκοπός της αναθεώρησης είναι η σταθεροποίηση των δαπανών για συντάξεις, η εγγύηση ότι ο κρατικός προϋπολογισμός θα παραμείνει «ουδέτερος», δηλαδή δεν θα εισφέρει ούτε ένα ευρώ για τα επικουρικά ταμεία και τέλος, η διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος. 

Σύμφωνα με τις τελευταίες δεσμεύσεις της κυβέρνησης, περίπου 400 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 300 εκατ. ευρώ καθαρά (πλην τις απώλειες σε φόρους και εισφορές για το ελληνικό δημόσιο) θα εξευρεθούν από τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, περίπου κατά 15%, χωρίς να έχει ακόμη αποφασιστεί εάν η μείωση θα γίνει από το πρώτο ευρώ ή από τα ποσά μετά τα 150 ευρώ.  Για το θέμα θα πρέπει να υπάρξει εκ νέου συνεννόηση μεταξύ του υπουργείο Εργασίας και των εκπροσώπων της ΝΔ. 

Επίσης, έχει συμφωνηθεί, προβλέπεται άλλωστε και στο Μνημόνιο, να υπάρξει μείωση στις συντάξεις των λεγόμενων ευγενών ταμείων (ΔΕΚΟ και Τραπεζών). Στο Μνημόνιο αναφέρεται ότι η μείωση θα προέλθει στα ταμεία κύριας ασφάλισης που λαμβάνουν υψηλή κρατική χρηματοδότηση. Οι περικοπές θα περιλαμβάνονται στον εφαρμοστικό νόμο για τις επικουρικές. 

Βάσει των δεσμεύσεων, πάνω στις οποίες ήδη, στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης προετοιμάζουν σχέδιο νόμου, η αναθεώρηση των επικουρικών, θα επιτύχει:

* την εξάλειψη των ανισορροπιών στα ταμεία με ελλείμματα,
* την ενοποίηση όλων των υφιστάμενων ταμείων,
* τη μείωση του συνολικού λειτουργικού και μισθολογικού κόστους, συμπεριλαμβανόμενης και της επαρκούς μείωσης των απασχολούμενων ατόμων (τουλάχιστον κατά 30%) στο νέο ενιαίο ταμείο,
* τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δευτεροβάθμιων συστημάτων, μέσα από μια αυστηρή διασύνδεση εισφορών και παροχών.

Οι βασικές αλλαγές σε σχέση με τα όσα σχεδίαζε μέχρι πρότινος το υπουργείο Εργασίας, είναι ότι η ενοποίηση θα αφορά στο σύνολο των υφιστάμενων ταμείων και όχι των 5 μεγαλύτερων, ενώ θα υπάρξει και μείωση του προσωπικού, στο νέο ενιαίο ταμείο κατά τουλάχιστον 30%. 

Στο Μνημόνιο αναφέρεται ότι, η μεταρρύθμιση των  επικουρικών ταμείων έχει σχεδιαστεί μετά από διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και οι αναμενόμενες επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα έχουν επικυρωθεί από την Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Πρόκειται στην ουσία για αλλαγή του συστήματος επικουρικής ασφάλισης στη χώρα, καθώς θα μετατραπεί σε σύστημα καθορισμένων εισφορών (από καθορισμένων παροχών που είναι σήμερα) προκειμένου «να διασφαλιστεί μακροπρόθεσμη αναλογιστική ισορροπία».  

Έτσι, η ατομική σύνταξη θα υπολογίζεται με βάση:  

Α) ένα θεωρητικό ποσοστό απόδοσης, το οποίο σχετίζεται με το ρυθμό αύξησης του μισθολογικού κόστους των ασφαλισμένων, 

Β) έναν παράγοντα αειφορίας, ο οποίος αναπροσαρμόζει τις παροχές, ώστε να εξαλείφει αμέσως τυχόν μελλοντικές ανισορροπίες, αν αυτές προκύψουν. 

Τα παραπάνω βέβαια, αφορούν στους νέους συνταξιούχους. Γιατί για τους ήδη, επέρχεται αναδρομικά, από 1η Ιανουαρίου μείωση, περίπου στο 15%, όπως δήλωσε ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης. Στο κείμενο που ψηφίστηκε στη Βουλή, στην ιστορική και θυελλώδη συνεδρίαση της περασμένης Κυριακής, η κυβέρνηση δεσμεύεται να μειώσει τις ονομαστικές επικουρικές συντάξεις από τον Ιανουάριο του 2012, με σκοπό την εξάλειψη των ελλειμμάτων. 

Δεσμεύεται επίσης, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους, να εγκαταστήσει («με οικονομικά αποδοτικό τρόπο») στο νέο ενιαίο ταμείο, ένα μηχανογραφικό σύστημα ατομικών λογαριασμών συνταξιοδότησης. 

Αυτή θα είναι η πρώτη, από μια σειρά ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων που περιγράφονται ξεκάθαρα στο νέο Μνημόνιο. Η δεύτερη, εντός του πρώτου τριμήνου επίσης, θα αφορά στα ταμεία εφάπαξ. Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις προς τους δανειστές, η κυβέρνηση θα εντοπίσει τα ταμεία για τα οποία τα εφάπαξ ποσά που καταβλήθηκαν κατά τη συνταξιοδότηση δεν είναι εναρμονισμένα με τις εισφορές που καταβλήθηκαν, και θα αναπροσαρμόσει τις πληρωμές.  Στο κείμενο δεν περιγράφεται μείωση για τους νέους ασφαλισμένους. Περιγράφεται αναδρομική επιστροφή των ήδη καταβαλλόμενων ποσών. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι μειώσεις θα κυμαίνονται από 20% έως και 50%. 

Το νέο Μνημόνιο επανέρχεται και στο θέμα των αναπηρικών συντάξεων, ώστε αυτές να μην ξεπερνούν το 10% του συνολικού αριθμού των καταβαλλόμενων συντάξεων. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος και για νέες παρεμβάσεις, εάν η επιτροπή Υγείας η οποία συστάθηκε με το νόμο 3863/2010 μέσω μιας πρώτης τριμηνιαίας έκθεσης που θα πρέπει να εκπονήσει έως τον Μάρτιο, διαπιστώσει ότι ο στόχος δεν επιτυγχάνεται. 

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για μια ακόμη φορά στο θέμα των εργαζόμενων στην Τράπεζα της Ελλάδος. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι «η Τράπεζα της Ελλάδος δεσμεύεται να μην χορηγήσει συνταξιοδοτικά προνόμια στο προσωπικό της και να αναθεωρήσει τις βασικές παραμέτρους του συνταξιοδοτικού ταμείου της, έτσι ώστε αυτές να παραμείνουν εναρμονισμένες με αυτές του ΙΚΑ».

Επίσης, η Κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα διασφαλίσει πως τα περιουσιακά στοιχεία της κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανόμενης και της ρευστότητας που προκύπτει από τη συνεχιζόμενη ανταλλαγή χρέους, θα επενδύονται σε έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, καταθέσεις στο Υπουργείο Οικονομικών, ή οποιοδήποτε άλλο μέσο περιορίζει το δημόσιο χρέος.

Αλλαγές έρχονται και στον τρόπο είσπραξης των εισφορών, καθώς ως τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να ενιαιοποιηθούν οι όροι είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών και φόρων, ενώ εκτός ασφαλιστικού συστήματος, στον κρατικό προϋπολογισμό οδηγούνται οι λεγόμενοι κοινωνικοί πόροι, που για κάποια ασφαλιστικά ταμεία, αποτελούν βασικό μοχλό χρηματοδότησης.  

Όλες αυτές οι… μικρές μεταρρυθμίσεις θα προηγηθούν της νέας, μεγάλης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης που όπως προβλέπεται στο Μνημόνιο θα πραγματοποιηθεί  μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.