Οι αναφορές στην απόφαση του Eurogroup της περασμένης Παρασκευής επικεντρώθηκαν στην εκταμίευση της δόσης από τις επιστροφές μέρους των κερδών των ελληνικών ομολόγων, SMP-ANFA, που κρατάει εδώ και χρόνια (από το PSI) η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κερδοσκοπώντας. Μετά το τέλος της συνεδρίασης, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, δήλωσε:
«Ήταν η τρίτη, συνεχόμενη, θετική Έκθεση για την Ελλάδα, σε λιγότερο από έναν χρόνο. Η ταχεία και αποφασιστική αντίδραση της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των οικονομικών συνεπειών της. Επιβεβαιώθηκε η πρόοδος σε σειρά μεταρρυθμίσεων, παρά τις αντίξοες συνθήκες, και οι προοπτικές για ισχυρή ανάκαμψη το 2021. Επαναλήφθηκε ότι η δημοσιονομική ευελιξία, που ισχύει για όλα τα κράτη- μέλη, περιλαμβάνει και τους στόχους οι οποίοι είχαν τεθεί για την Ελλάδα στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας.
Επακόλουθο των ανωτέρω υπήρξε η απόφαση εκταμίευσης του τρίτου πακέτου μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, συνολικού ύψους 748 εκατ. ευρώ, του δεύτερου πακέτου επί σημερινής διακυβέρνησης.»
Οι αναφορές στην εκταμίευση της δόσης ήταν το βασικό και μόνο θέμα της συντριπτική πλειοψηφίας των ΜΜΕ, μολονότι τελικά αυτά θα κατευθυνθούν στην αποπληρωμή του ελληνικού χρέους. Χρέους που είναι αμφίβολο αν αυτήν τη στιγμή, μετά τη πανδημία, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «βιώσιμο», ακόμα και με βάση της προηγούμενες συμφωνίες που προέβλεπαν τη μείωσή του το 2060, στα επίπεδα του 2009. Πριν μερικούς μήνες, είχε εκφραστεί η πεποίθηση από την κυβέρνηση ότι οι δανειστές θα μπορούσαν να αποδεχθούν την αλλαγή της χρήσης αυτών των δόσεων, κάτι που τελικά δεν συνέβη.
Παράλληλα, μια ματιά στο επίσημο κείμενο του Eurogroup δίνει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις δεσμεύσεις της Ελλάδας. Το κείμενο ξεκινάει αναγνωρίζοντας ότι η Ελλάδα επηρεάστηκε σημαντικά από την πανδημία του Covid-19, αναφέροντας μάλιστα ότι «με βάση τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ελληνική οικονομία αναμένεται να είναι σε αυτές που θα χτυπηθούν περισσότερο το 2020 στην Ε.Ε, ωστόσο μία αρκετά δυνατή ανάκαμψη αναμένεται για το 2021». Λίγες μέρες πριν, η κυβέρνηση πανηγύρισε για τη μικρή ύφεση του πρώτου τριμήνου του 2020, συγκρίνοντας πρόχειρα την ελληνική οικονομία με άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες.
«Η ανανεωμένη πρόβλεψη των ευρωπαϊκών θεσμών περιμένει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδα θα μετατραπεί σε έλλειμμα το 2020, πριν γίνει ξανά πλεόνασμα το 2021» αναφέρει το κείμενο του Eurogroup, κατά το οποίο οι αποφάσεις ήταν ομόφωνες. Αυτό σημαίνει ότι, παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες για την ελληνική οικονομία θα είναι πρωτόγνωρες το τρέχον έτος, η κυβέρνηση βιάστηκε να αποδεχθεί την πρόβλεψη των δανειστών για επιστροφή σε πλεόνασμα το επόμενο έτος.
Στη συνέχεια, το Eurogroup «καλωσορίζει τη δέσμευση της Ελλάδας να εφαρμόσει μία δέσμη πρόσθετων μεταρρυθμίσεων, με στόχο να υποστηρίζει την ανάκαμψη. Χαιρετίζουμε επίσης την πρόοδο που επιτεύχθηκε σε ορισμένους τομείς μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της ατζέντας ιδιωτικοποιήσεων, της κοινωνικής πρόνοιας, της αγοράς εργασίας και της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης. Υπήρξαν ορισμένες καθυστερήσεις στην πορεία μεταρρυθμίσεων, για παράδειγμα όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Αναγνωρίζουμε ότι αυτές οι καθυστερήσεις οφείλονται κυρίως σε λειτουργικούς περιορισμούς που συνδέονται με την επιδημία».
Οι απαιτούμενες νέες «μεταρρυθμίσεις» κωδικοποιούνται παρακάτω και αφορούν:
- Το τέλος της δυνατότητας ένταξης σε καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας, στα τέλη Ιουλίου. Δηλαδή της δυνατότητας, αν τηρούνται ορισμένα κριτήρια, που αυστηροποιούνται εδώ και χρόνια, να ενταχθεί ένα νοικοκυριό στη ρύθμιση για να προστατεύσει την κύρια κατοικία του, σε πιθανό «κοκκίνισμα» του δανείου. Μετά από μία ελάχιστη παράταση δηλαδή, η κυβέρνηση δεν διεκδίκησε καινούρια, μολονότι τα οικονομικά των νοικοκυριών αναμένεται να πληγούν βάναυσα λόγω της πανδημίας. Το επιχείρημα για την ολοκληρωτική κατάργηση του «νόμου Κατσέλη» ήταν ότι δημιουργήθηκε σε μια έκτακτη περίοδο κρίσης και «δεν θα ήταν δυνατόν να ισχύει στην κανονικότητα». Τώρα, καταργείται εν μέσω μιας καινούριας κρίσης.
- Έναν «νέο νέο πτωχευτικό κώδικα»
- Η μόνιμη δέσμευση για επιτάχυνση του «ξεκαθαρίσματος» των κόκκινων δανείων από τις τράπεζες, με μεταβιβάσεις σε funds
- Βελτίωση του «επιχειρηματικού περιβάλλοντος»
- Η μόνιμη δέσμευση για «αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου», που όμως μένει μόνιμα στα χαρτιά λόγω των σκληρών δεσμεύσεων
- Προώθηση των δημοσίων επενδύσεων, επίσης ευχή που μένει στα χαρτιά, με την κυβέρνηση να έχει ή μειώσει στον προϋπολογισμό το σχετικό κονδύλι
Όλα τα παραπάνω συνέβησαν, την ώρα που ακόμα ένας αξιωματούχος της Ευρωζώνης, αυτήν τη φορά ο απερχόμενος πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, παραδέχθηκε, λίγο πριν φύγει από τη θέση του, τα λάθη στα ελληνικά «προγράμματα». «Tα προγράμματα κράτησαν την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, αλλά η προσαρμογή της ήταν πολύ μακρά και θα έπρεπε να είχε δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις κοινωνικές ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού» ανέφερε συγκεκριμένα.
Τις «ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού» θυμήθηκε και ο Σεντένο, φεύγοντας από το Eurogroup