της Νεφέλης Τσιάπου

Η GreenPeace πραγματοποίησε νέα έρευνα, η οποία προσπαθεί να λύση το πρόβλημα των αποβλήτων μετατρέποντάς σε «ευκαιρία». Η ίδια παρουσιάζει προτάσεις για την διαχείριση των αποβλήτων στη Λέσβο, οι  οποίες θα υλοποιηθούν τοπικά και εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν στην εξάλειψη του προβλήματος, προσφέροντας νέες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, για να μπορέσει να υλοποιηθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα  πρέπει να δώσει το «πράσινο» φως το κράτος.
 

Αξίζει να σημειωθεί ότι μία τέτοια πρόταση θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές, όπως ο Πειραιάς και η Ειδομένη.


Σχέδιο για την Κρίση των Αποβλήτων 
 

Μεταξύ άλλων η έρευνα τονίζει:
 
Φαίνεται πλέον ορατή και ρεαλιστική η ευκαιρία να οργανωθεί και υλοποιηθεί ένας συνδυασμός βέλτιστων επιλογών και δράσεων, όπου: 
 
  • Αξιοποιούνται εγχώριες τεχνολογίες για την επιτόπου ολοκληρωμένη διαχείριση των αυξημένων απορριμμάτων της κρίσης, 
  • Ανακτώνται και αξιοποιούνται από σήμερα χιλιάδες τόνοι υλικών, αντί να συνεχίσουν να θάβονται μέχρι να καταφέρει να υλοποιηθεί το λιγότερο σε 3 χρόνια το Τοπικό Σχέδιο της Λέσβου, 
  • Εκτιμάται ότι μπορούν να δημιουργηθούν κάποιες δεκάδες θέσεις εργασίας, που θα συμβάλλουν να απαλύνουμε την απόγνωση που βιώνει η κοινωνία 
  • Μόνο ελάχιστη ποσότητα υλικών προτείνεται να φύγει εκτός Λέσβου και αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί εντός της χώρας και να μείνουν όλα τα οφέλη εδώ, 
  • Μπορούν να κινητοποιηθούν εθελοντικά ακόμη περισσότεροι άνθρωποι από την τοπική κοινωνία και τις δραστηριοποιούμενες στη Λέσβο ΜΚΟ, για να συμβάλλουν στην υλοποίηση πτυχών του σχεδίου,
  • Ενισχύονται καινοτόμες προσπάθειες νέων ανθρώπων, που θέλουν να μετατρέψουν το σύμβολο της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης, που είναι το σωσίβιο, σε επώνυμο παγκόσμιο προϊόν. 
Τέλος, υπάρχει και η οικονομική δυνατότητα, με την αξιοποίηση ενός πολύ μικρού μέρους της σχετικής Ευρωπαϊκής βοήθειας – χρηματοδότησης ή από άλλες πηγές, να μετατρέψουμε αυτή την «Κρίση Αποβλήτων» σε «Λύση & Καινοτομία».
 
Σύμφωνα με την έρευνα της GreenPeace, τον τελευταίο καιρό η μέση ροή προσφύγων είναι 1.360 άτομα την ημέρα, που παραμένουν 4 μήνες στη Λέσβο. Ανάλογη ροή σωσιβίων αναμένεται στην ευρύτερη περιοχή και περίπου μία πλαστική σωστική λέμβο για κάθε 54 άτομα.
 
Εκτιμήθηκε ότι η προσφυγική – μεταναστευτική κρίση δημιουργεί τριών κατηγοριών απόβλητα: 
 
  1. Ελαφρά υλικά (σωσίβια, πλαστικά υλικά από σωστικές λέμβους, ρουχισμός, κλινοσκεπάσματα, σκηνές κ.α.) 
  2. Βαρέα υλικά (ξύλινα, πολυεστερικά και μεταλλικά σκάφη, μηχανές, εξωλέμβιες μηχανές) 
  3. Κλασικά απορρίμματα λόγω σημαντικής αύξησης παραμονής ατόμων στο νησί (κατά 20-22% το 2015 και κατά 15,7% την τριετία 2015-2017). 
     
Οι κατηγορίες των αποβλήτων 1 & 2 αποτελούν κάτι λιγότερο από το 2,9% (περίπου 177 t/y) του συνόλου των πιθανών αποβλήτων της προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης (2015-2017), ενώ η κατηγορία 3 αποτελεί το 97,1% (περίπου 6.200 t/y).
 
Η έρευνα συμπεραίνει ότι εάν δεν αντιμετωπισθεί το πρόβλημα με τα αυξημένα κλασικά απορρίμματα, δε μπορεί να γίνεται συζήτηση για αντιμετώπιση της Κρίσης των Αποβλήτων. Η όποια διαχείριση μόνο των αποβλήτων των ελαφριών και των βαρέων υλικών, που αποτελούν το 2,9%, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος, συνεχίζουν λέγοντας οι ίδιοι.
 
Η GreenPeace υπογραμμίζει ακόμη ότι μέχρι τον Φεβρουάριο του 2016 οι ποσότητες ελαφρών υλικών και αντικειμένων της κατηγορίας 1 που συγκεντρώθηκαν, εκτιμήθηκαν σε περίπου 252 τόνους. Αυτά περιλαμβάνουν περίπου 207.000 σωσίβια και περίπου 1.900 πλαστικές λέμβοι, που αποτελούν πρώτη ύλη για πιθανή αξιοποίησή τους για ανακατασκευή και παραγωγή νέων προϊόντων (upcycling). Οι ποσότητες αυτές θα έπρεπε να ήταν πολύ περισσότερες με βάση τις μέχρι τότε εισερχόμενες ροές ατόμων. Η μειωμένη συγκεντρωμένη ποσότητα οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως α) δεν είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται συστηματικά, β) χρησιμοποιήθηκαν για διάφορους σκοπούς, γ) δόθηκαν για εκδηλώσεις, δ) παρασύρθηκαν στη θάλασσα, ε) βυθίστηκαν, στ) έγινε μερική επαναχρησιμοποίηση ρουχισμού κ.α.
 
Μέσα από αυτή την έρευνα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν τρεις βασικές δυνατότητες διαχείρισης αυτών των αποβλήτων.
 
Συγκεκριμένα:
  1. Η ταφή των αποβλήτων στο ΧΥΤΑ (αποκλείστηκε για κοινωνικού, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους)
  2. Η μεταφορά των ανεπεξέργαστων αποβλήτων εκτός Λέσβου για καύση ή ανακύκλωση (αποκλείστηκε για οικονομικούς λόγους)
  3. Ο συνδυασμός επί τόπου διαλογής, αξιοποίησης και επεξεργασίας με κινητό και μη μόνιμο τεχνολογικό εξοπλισμό. 

Επιλογή του Συνδυασμού βασικής επιλογής με άλλες εργασίες 


Γιατί: 
  • άλλες απαραίτητες εργασίες, για να προφυλαχθούν τα υλικά για μελλοντική αξιοποίηση, • καθημερινό ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταφοράς των υλικών (ογκωδών ή μη) σε ένα χώρο διαχείρισης, 
  • καταγραφή των βυθισμένων σκαφών (πλαστικών ή μη), μηχανών ή άλλων αντικειμένων, 
  • • πρόγραμμα μετρήσεων της ποιότητας των νερών στις ακτές, όπου υπάρχουν βυθισμένα σκάφη και μηχανές, 
  • κατάλληλες προμήθειες για να συμπληρωθούν σημαντικές διαχειριστικές αδυναμίες και ελλείψεις του δήμου, που επισημάνθηκαν από τον δήμο και που διαπιστώθηκαν από τις επιτόπιες επισκέψεις σε όλα τα επίμαχα σημεία του νησιού, 
  • επί τόπου επεξεργασία και των συμμείκτων απορριμμάτων, τουλάχιστον για συγκεκριμένο αριθμό ημερών, ώστε να αντισταθμιστεί η αυξημένη παραγωγή απορριμμάτων λόγω κρίσης (βλέπε παρακάτω εκτίμηση και πίνακα 2.4), 
  • διερεύνηση των προϋποθέσεων για ανάπτυξη κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην αξιοποίηση και παραγωγή προϊόντων από τα υλικά – απόβλητα. 
     

Ολόκληρη η έρευνα εδώ 

Υπάρχει ενδιαφέρον από άλλους δήμους


Ήρθαμε σε επαφή με τον Διευθυντή του ελληνικού γραφείου της GreenPeace, Νίκο Χαραλαμπίδη, ο οποίος έκανε σαφές αρχικά ότι βρίσκονται σε επικοινωνία με εταιρίες καθαρισμού οι οποίες έχουν κάποιες επιφυλάξεις μέχρι στιγμής. Παράλληλα, ο ίδιος τόνισε ότι εκκρεμεί ο διάλογος με τον Δήμο της Λέσβου. 
Ωστόσο, άλλοι δήμοι όπως του Πειραιά, της Χίου, και της Σάμου είναι θετικοί στο σχέδιο της GreenPeace και σκέφτονται το πώς μπορεί να ενταχθεί, σημειώνει ο Χαραλαμπίδης.
 
Επίσης, ο διευθυντής διευκρινίζει ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα για να εφαρμοστεί χρειάζεται τουλάχιστον 3 χρόνια αφού είναι πολλές οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει ο Δήμος. Ακόμη σημαντικό κομμάτι της εφαρμογής είναι τα κονδύλια που πρέπει να βρεθούν. Η χρηματοδότηση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους, σύμφωνα με τον Χαραλαμπίδη: είτε με την οικονομική βοήθεια του κράτους από τα ευρωπαϊκά κονδύλια που διαθέτει για την προσφυγική κρίση είτε από ΜΚΟ οι οποίες χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Βέβαια, ο ίδιος τονίζει ότι δεν γνωρίζει κάποια ΜΚΟ η οποία να εστιάζει στα απορρίμματα. Ταυτόχρονα, ο ίδιος υπογραμμίζει ότι οι πρόσφυγες εξακολουθούν να έρχονται και τα απορρίμματα συνεχίζουν να αυξάνονται. 
 
Ως προς τις ενέργειες της GreenPeace, η ίδια συνεχίζει τον καθαρισμό των παραλιών της Λέσβου και ειδικότερα τώρα που ξεκινάει η τουριστική περίοδος ο καθαρισμός εντατικοποιηθεί.
 
Ο Χαραλαμπίδης χαιρετίζει πρωτοβουλίες όπως αυτή της Odyssea η οποία αξιοποιεί τα σωσίβια των προσφύγων φτιάχνοντας, τσάντες, θήκες για κινητά, κλειδιά και τάμπλετ.
 
Ο εκπρόσωπος της GreenPeace προειδοποίησε ότι τα απορρίμματα των προσφύγων είναι το 3% όλων των αποβλήτων στην Ελλάδα. 
 
Για να μπορέσει να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο το συγκεκριμένο πρόγραμμα πρέπει να εγκριθεί από τον Ε.Ο.ΑΝ. (Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης). Σύμφωνα με τον ίδιο, το πρόγραμμα θα ερευνηθεί τις επόμενες μέρες. Τέλος, όπως τονίζεται, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Γιάννης Τσιρώνης βλέπει θετικά την πρόταση.
 

Περιμένουμε τις προτάσεις άλλων 2 φορέων


Από τη πλευρά του ο δήμος της Λέσβου τονίζει ότι έχει λάβει υπόψιν του το σχέδιο της GreenPeace, ωστόσο περιμένει προτάσεις από άλλους δύο φορείς. Συγκεκριμένα, μιλώντας με τον Αντιδήμαρχο, Γιώργο Καντζανό, έγινε σαφές ότι ο Δήμος αναμένει την αξιολόγηση της συγκεκριμένης έρευνας από ειδική επιτροπή ώστε στη συνέχεια να πάρει τις ανάλογες αποφάσεις. 
 
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Αντιδήμαρχος κατηγόρησε τη GreenPeace ότι αρνείται να παραδεχτεί ότι δήμος έχει συμβάλει στην καθαριότητα του νησιού.