Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNCHR), ο Ύπατος Αρμοστής, Φιλίπο Γκράντι, απεύθυνε έκκληση για επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της ολοένα πιο απελπιστικής κατάστασης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στα κέντρα υποδοχής στα νησιά του Αιγαίου. Υπογράμμισε πως οι άνθρωποι διαμένουν υπό κάκιστες συνθήκες στα κέντρα της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου, της Κω και της Λέρου.
Ο Φ. Γκράντι δήλωσε ότι υπάρχει άμεση ανάγκη για αποφασιστική δράση προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο υπερσυνωστισμός, μέσω κινήσεων για τη μεταφορά μεγαλύτερου αριθμού αιτούντων άσυλο προς την ενδοχώρα, όπου πρέπει να βρεθούν γρήγορα επιπλέον θέσεις υποδοχής.
«Καμπανάκι» του ΟΗΕ για τον «εξαιρετικά ανησυχητικό υπερπληθυσμό» στα ελληνικά νησιά
Έκανε λόγο για σοκαριστικές και ντροπιαστικές εικόνες στα νησιά όπου φιλοξενούνται πρόσφυγες και μετανάστες. «Οι συνθήκες στα νησιά είναι σοκαριστικές και ντροπιαστικές. Η Ελλάδα, με τη στήριξη της Ευρώπης, χρειάζεται να δράσει τώρα για να αντιμετωπίσει μια μη βιώσιμη κατάσταση, ενώ τα πιο μακροπρόθεσμα μέτρα θα τίθενται σε εφαρμογή».
Όπως επισημαίνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση και οι χώρες της ΕΕ να ακολουθήσουν τις παρακάτω κινήσεις προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πολύ δύσκολη κατάσταση που βιώνουν χιλιάδες άνθρωποι στα ελληνικά νησιά:
Να μειώσουν άμεσα τον υπερσυνωστισμό και τους κινδύνους, εξασφαλίζοντας επιπλέον θέσεις υποδοχής στην ενδοχώρα για τουλάχιστον 20.000 ανθρώπους και μεταφέροντάς τους εκεί όσο τον δυνατόν γρηγορότερα.
Να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης για όσους παραμένουν στα νησιά, δίνοντας προτεραιότητα στην παροχή νερού, εγκαταστάσεων υγιεινής και ιατρικής περίθαλψης.
Να βοηθήσουν τα ασυνόδευτα παιδιά μέσω της μετεγκατάστασής τους αλλού στην Ευρώπη και μέσω της επανένωσης με τις οικογένειές τους.
Να διασφαλίσουν ότι οι διαδικασίες ασύλου δε θα είναι μόνο ταχύτερες αλλά και δίκαιες και σωστές.
Να συμπεριλάβουν εγγυήσεις στην επικείμενη αναθεώρηση του νόμου για το άσυλο και την εφαρμογή του.
Να επενδύσουν σε μακροπρόθεσμες λύσεις για όσους αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γίνουν αυτάρκεις.
«Συγκρατημένη αισιοδοξία» γενικά και αόριστα από την κυβέρνηση
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, απάντησε στον Φ. Γκράντι, ισχυριζόμενος πως «το σχέδιο μας εγγυάται την αποτελεσματική αποσυμφόρηση των νησιών, με την ισόποση δημιουργία θέσεων φιλοξενίας, τόσο στα νέα κλειστά κέντρα, όσο και σε χώρους φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα».
Εξέφρασε «συγκρατημένη αισιοδοξία» για τον τρόπο που η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ αξιολογεί τις δράσεις της κυβέρνησης σχετικά με τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές και τόνισε ότι στο πλαίσιο «ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος» η κυβέρνηση θα επισπεύσει τις διαδικασίες αίτησης ασύλου.
«Είναι γεγονός ότι η υπερσυσσώρευση προσφύγων και μεταναστών στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες διαβίωσης και σοβαρά προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες των ακριτικών νησιών. Είναι κρίσιμο να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά η διαδικασία ασύλου, καθώς και οι επιστροφές όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Θεωρώ απάνθρωπο αυτό που συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή να καθυστερεί η απάντηση μιας αίτησης ασύλου επί δύο και τρία έτη. Αυτό αλλάζει. Οι νέες αιτήσεις ασύλου παίρνουν πρωτοβάθμια απόφαση σε 24 ημέρες, στα νησιά για τις νέες αφίξεις».