Το 2014 ο «Γέροντας Παστίτσιος» είχε καταδικαστεί σε δέκα μήνες φυλάκιση με 3ετή αναστολή για «καθύβριση θρησκεύματος» λόγω της σατυρικής σελίδας που διατηρούσε στο Facebook «για να θίξει τα συμφέροντα της επικρατούσας θρησκείας» και να διακωμωδήσει τη χειραγώγηση μέσα από την προσήλωση πολλών στον Γέροντα Παΐσιο.
Την Πέμπτη, 2 Μαρτίου, έπαυσε η ποινική δίωξη του, σύμφωνα με το άρθρο 8 του Νόμου 4411/2016 που εξαλείφει το αξιόποινο πλημμελημάτων και πταισμάτων που είχαν τελεστεί μέχρι 31/3/2016 και απειλούνται με ποινή φυλάκισης μέχρι δύο χρόνια. Ένας νόμος που, όπως εξηγεί δικηγόρος στο TPP, χρησιμοποιείται κατά καιρούς για να αποσυμφορηθούν τα δικαστήρια. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 8, «Εάν, στην περίπτωση των πλημμελημάτων της παραγράφου 1, ο υπαίτιος υποπέσει μέσα σε δύο (2) έτη από τη δημοσίευση του νόμου σε νέα από δόλο αξιόποινη πράξη κακουργήματος ή πλημμελήματος και καταδικαστεί αμετάκλητα οποτεδήποτε σε ποινή στερητική της ελευθερίας ανώτερη των έξι (6) μηνών, συνεχίζεται η κατ’ αυτού παυθείσα ποινική δίωξη και δεν υπολογίζεται στο χρόνο παραγραφής του αξιόποινου της πρώτης πράξης ο διανυθείς χρόνος από την παύση της δίωξης μέχρι την αμετάκλητη καταδίκη για τη νέα πράξη».
Με απλά λόγια, αν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ο «Παστίτσιος» διαπράξει οποιοδήποτε κακούργημα ή πλημμμέλημα με δόλο, κινδυνεύει να ξανανοίξει η υπόθεσή του για βλασφημία. Παράλληλα, η μη κατάργηση των διατάξεων «περί βλασφημίας» από τον Ποινικό Κώδικα αφήνει ανοιχτό παράθυρο για ανάλογες υποθέσεις στο μέλλον.
Υπενθυμίζεται ότι ο «Παστίτσιος» είχε συλληφθεί το 2012 από κλιμάκιο της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, μετά από επερώτηση στη Βουλή του χρυσαυγίτη βουλευτή, Χρήστου Παππά, ο οποίος ζητούσε να γίνουν οι «απαραίτητες ενέργειες» από τους αρμόδιους υπουργούς, καθώς «ο χρήστης υβρίζει, ειρωνεύεται και προσπαθεί να εξευτελίσει την ιερή μορφή της Ελληνορθοδοξίας, τον γέροντα Παΐσιο».
Με αφορμή την επερώτηση της Χρυσής Αυγής και με προσωπική παρέμβαση του επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Μανώλη Σφακιανάκη, δόθηκε εντολή για άρση του απορρήτου των τηλεπικοινωνιών. Εντοπίστηκαν, έτσι, τα ηλεκτρονικά ίχνη του χρήστη και ο Φίλιππος Λοΐζος συνελήφθη. «Είπα λοιπόν τότε στον εαυτό μου και αργότερα δημοσίως, πως το λιγότερο που οφείλω να κάνω από εδώ και πέρα είναι το να αγωνιστώ για την κατάργηση των αναχρονιστικών και αντιδημοκρατικών αυτών νόμων. Εξαιτίας αυτών με φίμωσαν, με φυλάκισαν και με καταδίκασαν με συνοπτικές διαδικασίες, όχι μόνο για να με τιμωρήσουν, αλλά και προς παραδειγματισμό εκείνων που θα αποπειραθούν να πράξουν κάτι παρόμοιο στο μέλλον» έχει πει ο ίδιος σε συνέντευξή του.
Η υπόθεση του «Παστίτσιου» είχε λάβει μεγάλη δημοσιότητα και είχε προκαλέσει αντιδράσεις από κόμματα, φορείς, πανεπιστημιακούς και εκατοντάδες πολίτες, ενώ η Διεθνής Αμνηστία είχε καταδικάσει την υπόθεση ως «ένα ακόμα πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης». Τον Ιούνιο του 2016, 54 ουμανιστικές οργανώσεις ζήτησαν από το υπουργείο Δικαιοσύνης την κατάργηση των διατάξεων περί βλασφημίας από το ελληνικό Δίκαιο.
Οι διατάξεις περί βλασφημίας παραμένουν
Παρά το τέλος της περιπέτειας του «Παστίτσιου», τα άρθρα 198 και 199 του Ποινικού Κώδικα που αφορούν στα αδικήματα της κακόβουλης βλασφημίας και της καθύβρισης θρησκευμάτων αντίστοιχα, και χρονολογούνται από το 1951, δηλαδή θεσμοθετήθηκαν σε ένα εντελώς διαφορετικό κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο, παραμένουν ακόμα στον Κώδικα, παρά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ για κατάργηση του νόμου περί βλασφημίας και αποποινικοποίηση της ελευθερίας της έκφρασης.
Άλλωστε, για βλασφημία τα τελευταία χρόνια δεν έχει κατηγορηθεί μόνο ο Παστίτσιος. Σε ανάλογες περιπέτειες βρέθηκε ο σκηνοθέτης της παράστασης Corpus Christi, Λαέρτης Βασιλείου, κατά του οποίου ασκήθηκε ποινική δίωξη για «καθύβριση θρησκεύματος και κακόβουλη βλασφημία», έπειτα από μήνυση που είχαν καταθέσει ο μητροπολίτης Πειραιώς και τέσσερις βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Το 2013 αθώος κρίθηκε ο ζωγράφος Διονύσης Καβαλλιεράτος και ένας συγκατηγορούμενος του, για δύο πίνακες (σκίτσα) του κ. Καβαλλιεράτου, που είχαν εκτεθεί στην αίθουσα τέχνης του συγκατηγορουμένου του το 2008.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης είχε ανακοινώσει από τον Ιούλιο του 2016, ότι τα άρθρα περί βλασφημίας πρόκειται να καταργηθούν. «Παράλληλα με τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του ρατσισμού και της ρητορικής του μίσους, η Πολιτεία οφείλει να λαμβάνει μέτρα για την πλήρη κατοχύρωση της ελευθερίας της έκφρασης. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων γνωστοποιεί πως η αποποινικοποίηση του εγκλήματος της βλασφημίας έχει τεθεί υπό την κρίση της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για την αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα» ανέφερε συγκεκριμένα σε τότε ανακοίνωσή του το Υπουργείο.
Ωστόσο, αρκετούς μήνες μετά, η υπόθεση της αναθεώρησης του ποινικού κώδικα παραμένει στο ίδιο σημείο, δηλαδή σε νομοπαρασκευαστική επιτροπή. «Δεν υπάρχει κάτι νεότερο ακόμα» τονίζουν στο TPP πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Πρέπει να μην υπάρξει στο μέλλον ξανά τέτοια δίωξη και για να μην γίνει αυτό, πρέπει να προωθηθεί γρήγορα η κατάργηση των δύο άρθρων του ποινικού κώδικα περί βλασφημίας, όπως έχει δεσμευτεί να κάνει το υπουργείο δικαιοσύνης» σχολίασε στο TPP ο Πρόεδρος της Ένωσης Αθέων, Φώτης Φραγκόπουλος, σχετικά με τη σημερινή απόφαση.
Πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν προχωρήσει στη κατάργηση του αδικήματος της βλασφημίας, ενώ σε άλλες, όπως οι Αυστρία, Δανία, Ιταλία και Ολλανδία, εξακολουθεί να θεωρείται αδίκημα αλλά δεν οδηγεί σε ποινική δίωξη. Ενώ κατά κανόνα πρόκειται συνήθως για «ξεχασμένες» διατάξεις μιας άλλης εποχής, στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πολωνία μέχρι και σήμερα οι νόμοι περί βλασφημίας μπορεί να οδηγήσουν σε διώξεις, πρόστιμα, ακόμη και φυλάκιση. Από την άλλη πλευρά, εκτός Ευρώπης, οι χώρες που τιμωρούν περισσότερο τη βλασφημία είναι η Σαουδική Αραβία και το Ιράν.